موسسه جمع آوری کننده شواهد علمی حوزه سلامت افتتاح شد

به گزارش خبرنگار مهر، صبح امروز، مرکز کاکرین یا موسسه تحقیقاتی جمع آوری کننده شواهد علمی در حوزه سلامت با حضور دکتر  حسن قاضی زاده هاشمی و رضا ملک زاده معاون تحقیقات وزارت بهداشت در دانشگاه علوم پزشکی ایران افتتاح شد.

مؤسسه کاکرین در واقع یک شبکه مستقل جهانی متشکل از محققان، متخصصان، مدیران، بیماران و مردم علاقمند به حوزه سلامت است. این مؤسسه با جمع‌آوری و تحلیل بهترین شواهد پژوهشی به فرد کمک می‌کند تا نسبت به درمان خود آگاهانه تصمیم بگیرید. کاکرین برای همه کسانی است که علاقه‌مند به استفاده از اطلاعات با کیفیت بالا در تصمیم‌گیری‌های درمانی هستند. 

اگر شما یک پزشک یا پرستار، بیمار یا مراقب، پژوهشگر و یا حامی مالی پژوهش هستید، مستندات و مقالات کاکرین یک ابزار قدرتمند برای ارتقای دانش و تصمیم‌گیری‌های سلامت شما را فراهم می‌کند.

همکاران کاکرین (Cochrane contributors)- سی و هفت هزار نفر از بیش از ۱۳۰ کشور دنیا با همکاری یکدیگر در حال تولید اطلاعات پزشکی معتبر و قابل دسترس، مستقل از حمایت‌های مالی و سازمانی هستند. بسیاری از همکاران کاکرین از بهترین‌ها در زمینه تخصصی خود می‌باشند (حوزه‌های مختلف علوم پزشکی، سیاست‌گذاری سلامت، روش‌ تحقیق و حمایت از مصرف کننده) و گروه‌های کاکرین در معتبرترین مراکز و مؤسسات دانشگاهی علوم پزشکی مشغول به فعالیت هستند.

کار کاکرین به عنوان یک استاندارد طلایی بین‌المللی برای اطلاعات باکیفیت بالا و قابل اعتماد شناخته شده است.

هیچ مکان یا دفتر واحدی به نام «کاکرین» وجود ندارد. همکاران و گروه‌های کاکرین در سرتاسر دنیا مستقر هستند و عمده کار این مؤسسه به صورت آن‌لاین انجام می‌شود. هر گروه کاکرین به تنهایی یک «سازمان کوچک» با بودجه خود، وب‌سایت و حجم کاری خود است. همکاران کاکرین بر اساس علاقه، تخصص و یا منطقه جغرافیایی وابستگی سازمانی (affilliation) به یک گروه و در برخی موارد به چند گروه دارند.

این موسسه هیچ گونه حمایت مالی و تجاری را قبول نمی‌کند. تولید اطلاعات معتبر و قابل اعتماد، آزادانه و فارغ از منافع مادی و تجاری یک مسأله حیاتی برای کاکرین به شمار می‌آید. 

هم اکنون نیاز به فعالیت‌های کاکرین در مقایسه با ۲۰ سال پیش که این مؤسسه شروع به کار نموده بیشتر به نظر می‌رسد. دسترسی به تحقیقات حوزه سلامت به سرعت در حال افزایش است و این امر باعث افزایش خطر برداشت اشتباه از محتواهای پیچیده می‌شود؛ به همین ترتیب احتمال دریافت تصویری درست و کامل از آن کاهش یافته است. مأموریت کاکرین ارایه اطلاعات پزشکی معتبر و قابل دسترس است تا از تصمیمات آگاهانه در حوزه سلامت حمایت کرده و از این طریق به پیشرفت سلامت عمومی در جهان کمک کند. 

چشم‌انداز و مأموریت  کاکرین

کاکرین چشم‌انداز خود را جهانی معرفی کرده که سلامت آن بهبود یافته و تصمیم‌گیری در خصوص سلامت و مراقبت‌های سلامت به صورت آگاهانه و بر اساس ترکیب شواهد تحقیقاتی باکیفیت، مرتبط و به روز انجام می‌گیرد.

این سازمان مأموریت دارد تصمیم‌سازی آگاهانه بر مبنای شواهد در حوزه سلامت را از طریق تولید مرورهای سیستماتیک و سایر شواهد تحقیقاتی ترکیبی باکیفیت، مرتبط و در دسترس ترویج دهد. کار این مؤسسه به عنوان محک (benchmark) اطلاعات باکیفیت در زمینه اثربخشی مراقبت‌های سلامت شناخته شده است. 

کاکرین علاوه بر مأموریت اصلی خود که همانا تولید مرور سیستماتیک است، در فعالیت‌های دیگر از جمله حمایت از تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد، ارایه آموزش تهیه مرور سیستماتیک کاکرین، توسعه روش‌شناسی آماده‌سازی مرورها و ترجمه آنها از انگلیسی به زبان‌های مختلف دیگر فعالیت می‌کند.

این سازمان کنفرانس‌های سالانه‌ای به نام Colloquia دارد که شرکت در آن برای همه آزاد است. هدف از برگزاری آن نیز گردهم آوردن افراد علاقمند از سرتاسر دنیا در یک محل برای بحث در خصوص کار کاکرین و توسعه و پیشرفت آن به منظور شکل‌دهی مسیر آینده سازمان است. 

کاکرین بر این باور است که مراقبت مؤثر سلامت از طریق مشارکت همسان محقق، ارایه دهنده خدمت، پزشک و بیمار ایجاد می‌شود. مرورهای کاکرین منحصر به فرد هستند چرا که توسط افراد علاقه‌مند به اثرات مراقبت سلامت تهیه می‌شوند و به هر فرد علاقمند در این زمینه هم مرتبط هستند. بدین‌ترتیب که ارایه کنندگان مراقبت‌های سلامت می‌توانند بر اساس بهترین شواهد موجود، برای تولید یک داروی خاص سرمایه‌گزاری کنند، پزشکان ‌می‌توانند تأثیر یک مداخله در یک زمینه بالینی خاص را پیدا کنند؛ بیماران و سایر مصرف کنندگان مراقبت‌های سلامت نیز می‌توانند خطرات و مزایای بالقوه درمان خود را ارزیابی کنند.

برنامه راهبردی ۲۰۲۰ یا  Strategy to ۲۰۲۰

کاکرین به منظور مدیریت بهتر سازمانی برنامه راهبردی تا سال ۲۰۲۰ خود را تهیه نموده تا انطباق فعالیت‌های خود با موارد اولویت‌دار را بهتر مورد پایش قرار دهد.

چگونگی ساختار کاکرین

کاکرین به عنوان یک مؤسسه خیریه در انگلستان ثبت شده است. به منظور پیوند اجزای سازمان به یکدیگر، چند ساختار اساسی که توسط گروه راهبری (governing body) هدایت می‌شوند، سیاست و رهبری استراتژیک کاکرین را بر عهده دارند. اعضای این گروه به شکل دموکراتیک از و توسط همکاران کاکرین انتخاب می‌شوند. کاکرین همچنین شامل یک تیم اجرایی مرکزی برای انجام کارهای مالی، حقوقی و اداری این سازمان به رهبری مدیر اجرایی کاکرین و یک واحد تحریریه برای پشتیبانی از تولید مرورهای سیستماتیک کاکرین، فرایندهای ویراستاری، توسعه آموزش و روش‌ها به سرپرستی سردبیر کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library) است.

گروه راهبری کاکرین بر اساس اهداف مندرج در برنامه راهبردی کاکرین در توسعه سیاست‌های سازمان هدایت می‌شوند. سیزده عضو دارد (برای مثال نماینده نویسندگان، نماینده رؤسای مراکز، نماینده کارکنان مراکز) که برای یک یا دو دوره سه ساله خدمت می‌کنند. اعضای گروه راهبری دو بار در سال ملاقات چهره به چهره داشته و در فاصله زمانی بین این دو جلسه از طریق کنفرانس تلفنی و پست الکترونیکی با یکدیگر در ارتباط هستند. این گروه دو کمیته فرعی و چندین کمیته مشاوره‌ای دارد.

گروه‌های مروری از دیگر ساختار کاکرین است.  مرورهای کاکرین توسط نویسندگانی که عنوان مقالات خود را در یکی از ۵۳ گروه مروری کاکرین ثبت می‌کنند، تهیه می‌شود. هر گروه مروری کاکرین برحیطه‌های خاصی از سلامت (برای مثال سرطان پستان، بیماری‌های عفونی، مالتیپل اسکلروزیس، اسکیزوفرنی، اعتیاد به تنباکو) تمرکز دارد و توسط یک یا چند ویراستار هماهنگ کننده، همچنین تیم ویراستاری مشتمل بر مدیر ویراستاری و هماهنگ کننده جستجوی مطالعات کارآزمایی بالینی (Trials Search Co-ordinator) اداره می‌شود. گروه‌های مروری کاکرین در زمینه روش‌شناسی و ویراستاری مرورهای کاکرین به نویسندگان کمک می‌کنند و فرایندهای ویراستاری شامل همتراز داوری (peer-review)را مدیریت می‌کنند.

همچنین از دیگر ساختارهای کاکرین  مراکز کاکرین است  که برخی شامل شعبه‌هایی نیز هستند افراد را در حوزه‌های جغرافیایی و زبان‌شناسی پشتیبانی می‌کنند. بسته به منابع موجود، برخی از مراکز قادر به ارایه خدمات آموزشی، کمک به مترجمان، شبکه‌سازی و غیره هستند. به تازه‌واردان توصیه می‌شود تا برای کسب اطلاعات در خصوص کاکرین با مراکز محلی آن تماس برقرار کنند تا در زمان و تلاش برای یادگیری مراحل تهیه مرورها صرفه‌جویی شود.

گروه‌های متد، از افرادی که در توسعه روش‌شناسی مرورهای کاکرین فعالیت می‌کنند، تشکیل شده است.

تمرکز فیلدها بیشتر بر ابعاد مراقبت‌های سلامت و موضوعاتی چون ساختارهای مراقبت (مثل مراقبت‌های اولیه)، نوع مصرف کننده (مثل افراد مسن) و یا نوع مداخله (مثل واکسن‌ها) است.

شبکه مصرف کنندگان این شبکه برای مصرف کنندگان (عمدتا بیماران) شبکه گسترده‌ای از اطلاعات و یک مجمع (forum) را فراهم می‌آورد. همچنین یک نقطه ارتباطی برای گروه‌های مصرف کننده در سرتاسر جهان است.