به گزارش خبرگزاری مهر، بولنت اجویت را شاید بتوان یکی از اسطوره های تاریخ سیاست معاصر ترکیه قلمداد نمود. کسی که بیش از هر سیاستمدار در تاریخ این کشور حضور خود را بر فضای سیاسی تحمیل نمود و همواره در دوران پرتلاطم سیاسی این خطه تاثیر گذار بود.
بسیاری ازتحولات عمده سیاسی ترکیه درنیم قرن اخیر درزمان نخست وزیری وی به ثبت رسید که می توان به ورود سربازان ترکیه به جزیره قبرس در سال 1974 و اخذ موقعیت کاندیداتوری عضویت در اتحادیه اورپایی در سال 99 اشاره نمود.
مروری برکارنامه سیاسی وی درچند دهه گذشته حاکی از تلاش بی وقفه وی در دفاع ازاصول سیاسی مورد نظر وی در چهارچوب ایدئولوژی حز بیش می باشد. در حقیقت وی طرفدار اصول لائیک و یک ملی گرای سوسیالیست بود که به جز مقطع بسیار کوتاهی دراواخر عمر سیاسی خود هیچگاه از آنها عدول نکرد.
بولنت اجویت در 28 می 1925 در شهراستانبول متولد شد پدرش داروساز و مادرش یکی از اولین نقاشان حرفه ای زن در ترکیه بود.وی که تنها فرزند خانواده بود تحصیلات خود را دردانشکده روبرت استانبول که تخصص در تعلیم بسیاری از نخبگان ترکیه در رشته زبان انگلیسی دارد، به پایان برد و مدتی را نیز در دانشگاه هاوارد آمریکا تحصیل نمود.
با توجه به علاقه به فن خبرنگاری دراوایل دهه پنجاه چند سال در پست وابسته مطبوعاتی سفارت ترکیه در لندن انجام وظیفه نمود و پس از آن راهی آمریکا شد و به عنوان خبرنگان روزنامه وینستون مشغول به کار شد. مشاهده تبعیض میان شهروندان به خصوص درجنوب و نارسایی های دموکراسی آمریکایی وی را آزرده خاطر ساخت و تاثیرات عمیقی بر تفکرات سیاسی وی بر جای گذاشت.
به مجرد برگشت از آمریکا با عضویت درحزب جمهوری خواه خلق که توسط کمال آتاتورک تاسیس یافته بود در سال 1957 و در سن 32 سالگی وارد پارلمان ترکیه شد.
به گزارش مهر، صحنه سیاسی ترکیه که به تدریج بولنت اجویت را به عنوان یک سیاستمدار چپ که هر روز بر مقبولیتش افزوده می شد مورد شناسایی قرار داد. اجویت خود را قهرمان طبقه توسری خورد همانند سیاهان آمریکا، فلسطینیان، کارگران ترک و مردم ترک نشین قبرس، معرفی نمود.
هر چند دولت های تحت هدایت وی ارتباط خوبی با آمریکا واسرائیل داشتند اما این باعث نگردید تا اجویت حتی تا آخرین روزهای حیات خود دست از حمله و انتقاد از سیاستهای این دو کشور بر دارد. مخالفت با حمله آمریکا به عراق و کشتار مردم این کشور، مخالفت با دخالتهای دولت بوش در منطقه و همچنین محکومیت کشتار مردم فلسطین در سال 2002 و اطلاق نسل کشی به اقدامات اسراییل را می توان از مواضع سیاسی وی نام برد.
اجویت درسال 1961 به مدت 4 سال به عنوان وزیر کار انتخاب شد و در سال 1972 در رقابت شدید بر عصمت اینونو یار نزدیک آتاتورک چیره شد و به عنوان رهبر حزب انتخاب گردید و سال بعد برای نخستین بار نخست وزیر ترکیه شد.
در سال 1974 به دستور اجویت نیروهای ترکیه وارد بخش شمالی قبرس شدند وبا تقسیم شدن عملی این جزیره به دو بخش شمای ترک و جنوبی یونانی نشین موضوع قبرس بیش ازپیش تبدیل به یکی ازمعادلات لاینحل سیاست خارجی ترکیه تبدیل گردید.
اما اقدام اجویت درآن سال از وی یک قهرمان ملی وافسانه ای ساخت ومردم وی را "کارواغلان" نامیدند. لقبی که به قهرمانان ترک ساکن آسیای میانه در قرن 12 میلادی اطلاق می شد.
اجویت با حمایت اتحادیه های کارگری و گروههای چپ گرا دوبار در دهه 70 به عنوان نخست وزیر ترکیه انتخاب شد و اجرای برنامه های اجتماعی عامه پسند و تقویت نقش دولت در اقتصاد به ویژه درحمایت از تولید کالاهای ارزان قیمت را دردستور کار خود قرار داد.
درخلال این سالها ، رقابت های سیاسی شدید وجنجال های چپ وراست عرصه سیاسی ترکیه را به خود مشغول نمود و بولنت اجویت و سلیمان دمیرل به عنوان سمبل این جریان ها در بطن این رقابتها و بحران ها بودند.
با شروع دوره نخست وزیری اجویت در سال 1978 این کشور همه روزه شاهد بحران های شدید سیاسی همراه با خشونت ترور واعتصاب بود و سر انجام در 12 سپتامبر 1980 پس از ناتوانی اجویت در مهار بحران ارتش ترکیه با انجام کودتایی اوضاع را در کنترل خود در آورد.
اجویت و برخی از رهبران دیگر برای مدتی به زندان افتاده وازانجام فعالیتهای سیاسی ممنوع شدند. در خلال دوره غیبت وی ازعرصه سیاسی همسرش رخشان اجویت اقدام به تاسیس حزب دموکراتیک چپ نمود، حزبی که به مجرد آزادی اجویت از زندان کنترل کامل آن را در دست گرفت.
در سال 1998 اجویت بار دیگر به عنوان نخست وزیر انتخاب گردید و وی خیلی خوش شانس بود که در فوریه 1999 در دوره نخست وزیری وی عبدالله اوجالان رهبر کردهای مخالف ترکیه بعد ازسالها تعقیب و گریز دستگیر گردید.
وی با بهره گیری از این پرستیژ، بار دیگر در انتخابات آوریل 99 پیروز شد و برای آخرین بارنخست وزیرترکیه شد و در نهایت پس از عدم کامیابی درحل بدترین بحران اقتصادی دهه های اخیر ترکیه که موجب اعتراضات فروانی در ترکیه شد، حزب وی درانتخابات سوم نوامبر 2002 شکست سنگینی خورد و در سال 2004 برای همیشه ازحزب DSP (دمکراتیک چپ) خداحافظی نمود و به صورت رسمی با 50 سال تجربه سیاسی و حضور در صحنه قدرت وداع نمود.
به گزارش مهر، اجویت در دوران آخر نخست وزیری خود تحولات عمده ای در گرایشات سیاسی و حزبی خود دارد و با کنار گذاشتن برخی از سیاست های چپ گرایانه از جمله مخالفت با پیوستن ترکیه در اتحادیه اروپا اعتراف نمود که ترکیه بدون اروپا و اروپای بدون ترکیه ممکن نیست و با انجام برخی اصلاحات داخلی اتحادیه اروپایی را در سال 99 وادار نمود تا ترکیه را رسما به عنوان کاندید عضویت دراتحادیه اروپا مورد شناسایی قرار دهد.
افکارعمومی ترکیه علیرغم زندگی سیاسی پر تلاطم اجویت و تجارب سیاسی و ایدئولوژیک بعضا ناکارآمد، احترام خاصی برای وی به جهت رعایت شئونات اخلاقی و رفتارهای سازگار با علائق مردم قائل بودند.
اعتقاد اجویت و همسرش به عدم ثروت اندوزی و زندگی در سطح طبقه متوسط مردم باعث شده که پرونده این خانواده درمیان خیل پرونده های فساد اداری ومالی اکثر سیاستمداران ترکیه در طول دهه های گذشته، پاک وسفید بماند.
اظهارافسوس تمامی مقامات و سیاستمداران فعلی و اسبق ترکیه ازهر گروه و جناحی از مرگ اجویت، حاکی از احترام آنها به تاثیر گذاری اجویت در روند سیاسی این کشور در 50 سال گذشته بوده است. حتی مخالفین حزبی وی نیزافسوس خود را از مرگ وی ابراز نمودند سلیمان دمیرل از اینکه در برخی مجادلات سیاسی اجویت را آزرده، احساس ندامت نمود.
اجویت در یکی دو سال قبل در مصاحبه ها و اعلان مواضع خود، بارها سیاستهای آمریکا در منطقه و از جمله حمله به عراق را محکوم نمود و ضمن حمایت از برنامه های صلح آمیز هسته ای کشورمان به آمریکا در مورد انجام هر گونه اقدام نظامی علیه ایران هشدار داده بود.
نظر شما