جزئیاتی مهم از اولین گزارش سالانه تطبیقی چشم‌انداز / مقایسه وضعیت اقتصادی ایران با کشورهای همسایه

سند چشم انداز 20 ساله نظام بر تبدیل شدن ایران به قدرت اول آسیای جنوب غربی در زمینه های مختلف تاکید دارد. برهمین اساس، علاوه بر تحقق اهداف سالانه برنامه در کشورمان، باید رشد شاخص‌ها از کشورهای واقع شده در جنوب غربی آسیا نیز بالاتر باشد. گزارش تطبیقی چشم انداز به این مسایل نیز می پردازد.

تفاوت بین گزارش نظارتی برنامه چهارم با گزارش سالانه تطبیقی چشم انداز آن است که در اولی تنها رشد شاخص‌ها در کشورمان و اهداف به دست آمده در برنامه چهارم مشخص می‌شود ولی در گزارش تطبیقی علاوه بر رشد شاخص ها در داخل، این آمارها با کشورهای جنوب غربی آسیا نیز مقایسه می‌شود.

در این گزارش ، رشد اقتصادی کشور در سال 1384 معادل 4/5 درصد عنوان شده که در بین 24 کشور منطقه آسیای جنوب غربی، رتبه شانزدهم را احراز کرده است. از نظر برنامه هم با متوسط هدف رشد 8/5 درصد ، اندکی فاصله دارد.

این گزارش تصریح می کند که استقلال سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران یکی از برجسته ترین مظاهر این نظام است که مانند آن را بدون تردد در هیچ یک از کشورهای مورد مطالعه در این بررسی نمی توان سراغ گرفت.

همچنین بر اساس آمارهای رسمی نهادهای بین المللی ، ایران از لحاظ تولید سرانه با میزان 7700 دلار بر حسب شاخص قدرت برابری خرید، بالاتر از میانگین منطقه جنوب غرب آسیا قرار داشته و رتبه هجدهم را در این منطقه به خود اختصاص داده است.

از نظر سرمایه گذاری در سال 2005 میلادی (1384) ایران رتبه دوم منطقه را داشته است که با میانگین دوره 2004-2000 تفاوت چندانی ندارد، اما روند حرکت به سمت افزایش سرمایه گذاری در تولید است. ایران البته از نظر سهم پس انداز تولید ناخالص داخلی با دارا بودن متوسط 2/40 درصد در دوره 2004-2000 ، رتبه اول منطقه را به خود اختصاص داده است.

در زمینه نرخ سود اشتغال با کشورهای حوزه آسیای جنوب غربی که رشد جمعیت، ایران را تجربه نکرده اند کفه ترازو را برای ایران سبک مشاهده می کنیم. شاید مطلق اشتغال در این حالت مقیاس و معیاری بهتر برای مقایسه باشد، با این وجود مقایسه نرخ رشد اشتغال تصویر به نسبت مطلوبی را نشان می دهد.

در سال 2005 نرخ رشد اشتغال ایران نسبت به سال قبل آن حدود 7/3 درصد بوده است که این رقم نسبت به متوسط دوره افزایش اندکی را نشان می دهد. با این حال، از میانگین نرخ رشد اشتغال در حوزه کشورهای آسیای جنوبی غربی (1/3 درصد) بیشتر است و رتبه ایران در این زمینه ششم است.

در این گزارش نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر در ایران در حدود 2/12 درصد عنوان شده که نسبت به متوسط دوره کاهش یافته است. به عبارت بهتر، نرخ بیکاری در سال 2005 نسبت به متوسط دوره به طور مطلق یک درصد کاهش یافته است.

همچنین در زمینه رفاه اجتماعی و توزیع درآمد در دوره 1379 - 1383 بالاترین ضریب جینی (بیشترین نابرابری) در کشورهای حوزه آسیای جنوب غربی به ترتیب مربوط به کشورهای ترکیه،ایران و گرجستان است و کمترین ضریب جینی به ترتیب مربوط به کشورهای قرقیزستان، پاکستان و تاجیکستان است.

به رغم کاهش ضریب جینی  ایران در سال 1384، میانگین این ضریب در دوره (2000 - 2004) در مقایسه با میانگین کل (0/363) کشورهای حوزه آسیای جنوب غربی مبین عقب بودن از برخی کشورها در زمینه بهبود بخشیدن به شاخص توزیع درآمد است.

همچنین تعداد مقاله های منتشر شده در مجله های تخصصی در حوزه های فیزیک، شیمی، ریاضیات، پزشکی، فناوری ، مهندسی و سایر گرایش های علوم در دوره 1379 - 1383، 761 مقاله بوده است که ایران در این زمینه در میان کشورهای منتخب آسیای جنوب غربی رتبه سوم را در اختیار دارد.