به گزارش خبرنگار مهر، نشست "عقل و معرفت دینی در نگاه مولانا" عصر روز گذشته در محل پژوهشگاه فرهنگ و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی و با سخنرانی دکتر شهرام پازوکی عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، برگزار شد.
در آغاز این نشست دکتر پازوکی با اشاره به اینکه سال آینده از سوی یونسکو به عنوان سال مولانا انتخاب شده و اینکه آیا ما ایرانیان برای درک حقیقت مولانا تلاشی شایسته انجام داده ایم، گفت : توجه به حقیقت مولانا و درک مثنوی در دنیای مدرن امر دشواری است.
وی افزود: مولانا را نمی توان با نگاه روزمرگی درک کرد بلکه مولانا برای همه زمانهاست اما به شرطی که در بستر زمان خود مورد مطالعه قرار گیرد.
دکتر پازوکی در ادامه به تشریح این نکته پرداخت که دو گروه فرعی و یک گروه اصلی در مورد مولانا صحبت کرده اند. گروه اصلی همان عرفا و اهل تصوف هستند از نظر این گروه مثنوی خواندن امری مقدس است. اینان مثنوی را به صرف مثنوی بودن می خوانند. گروه فرعی اول مخالفین مولانا هستند. این مخالفین شامل فقها و متکلمین می شوند که تفکر دینی را رد می کنند. در واقع اینان مولانا را دشمن اهل بیت می خوانند.
وی در ادامه به دسته فرعی دوم اشاره کرد و گفت : دسته دوم ادبا هستند. توجه ادبا به مثنوی حسنی داشته و آن حفظ این اثر معنوی است. البته این نگرش مشکلی نیز به همراه آمده و آن نگاه صرفا ادبی به مثنوی است. مولانا در مثنوی در وهله اول سلوک الی الله را نشان می دهد. او در این مرحله شاعر نیست بلکه عارف است. در ادبیات این بعد در نظر گرفته نمی شود. ایرادی که مطالعات غربی در زمینه مولانا در درک مثنوی دارند همین مسئله است. غربی ها نگاه صرفا ادبی به مولانا دارند.
دکتر پازوکی به معرفت دینی و عقل در نگاه مولانا اشاره کرد و گفت : نزد مولانا معرفت حقیقی یک معنا بیشتر ندارد و در واقع مثنوی معنوی پروژه احیای علوم دین است.
دکتر پازوکی به احیاء علوم دین در نزد مولانا اشاره کرد و گفت : مولانا در چند جهت در مثنوی معنوی به این نکته اشاره می کند. در یک تقسیم بندی ساده فقها، متکلمین، فلاسفه و اهل حرف کسانی هستند که مدعی دانستن هستند این گروه معنای واقعی علم حقیقی را به چیز دیگری تقلیل داده اند. این چهار گروه بنا به روشی که دارند سه منبع برای فهم علم دارند: نقل، عقل و قلب. بنابراین می توان گفت فقها اهل نقلند، متکلمین اهل نقل و عقل اند و فلاسفه اهل عقل و در نهایت عارفان اهل قلب هستند.
وی با اشاره به این نکته که مولانا هیچ وقت عقل را کنار نمی گذارد و در مثنوی ترکیبات بسیاری را از عقل به کار می بندد گفت : مولانا توجه خاصی به عقل جزئی و عقل کلی دارد.
دکتر پازوکی همچنین به این نکته اشاره کرد که مولانا معتقد است فیزیک نمی تواند عالم هستی را کشف کند. اگر فیلسوف و منجم و طبیب تصور کنند که با توسل به علم به وصال حق می رسند در اشتباه هستند. تعریف دانایی در شناخت امروزی از نظر مولانا کاملا قابل تشکیک است. هیچ علمی نزد مولانا شایسته نیست مگر علمی که هستی را کشف کند.
نظر شما