خبرگزاری مهر- گروه استانها- ملیحه رفیع طلب: گزینه نهایی اعضای شورای شهر مشهر مشهد برای تصدی پست شهردار این شهر ( قاسم تقی‌زاده خامسی) است که سال‌های گذشته به تجارت مشغول بوده و البته تجربه‌ای هم در شهرداری تهران داشته است.
وجود فردی با سبقه اقتصادی شاید بتواند بخشی از مشکل تامین نقدینگی در شهرداری مشهد را در شرایط سخت رکود حل کند اما باید توجه داشت این مهم نباید موجب غفلت از سایر بخش‌ها شود.
مشهد یکی از بزرگترین کلانشهرهای مذهبی دنیا محسوب می‌شود که سفر سالانه بیش از ۲۵ میلیون زائر داخلی و خارجی به این شهر نه برای تفریح و خرید بلکه با محوریت زیارت امام هشتم(ع) صورت می‌گیرد و به همین دلیل توجه به موضوعات زیارت چه در بخش زیرساختی و چه در حوزه فرهنگی قطعا باید در اولویت شهردار جدید مشهد باشد.
به جرات می‌توان گفت وجود بیش از یک میلیون حاشیه نشین در شهری که سه میلیون جمعیت دارد مهم ترین چالش آقای شهردار است زیرا از بدو شکل گیری این مناطق خدمات مناسبی به ساکنانش داده نشده و حالا سیلی از خواسته‌ها توسط نسل دوم ساکن در محلات حاشیه شهر به سمت شهرداری به راه افتاده است که اگر به درستی مدیریت نشود ممکن است تبعات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
تعامل با آستان قدس رضوی به عنوان مهم ترین دستگاه غیردولتی در مشهد موضوع دیگری است که باید با جدیت دنبال شود زیرا تجربه سال‌های نه چندان دور نشان می‌دهد در صورت عدم همراهی شهرداری و آستان قدس قطعا به نفع مردم مشهد نخواهد بود.
وجود جوانان مستعد و تحصیلکرده در بدنه شهرداری که دارای پشتکار و ایده فراوان هستند یکی از نقاط قوت شهرداری مشهد محسوب می‌شود و باید دید شهردار مشهد ترجیح می‌دهد از سرمایه‌های انسانی موجود استفاده کند یا نه.
نکته حائز اهمیت دیگر، توجه به ظرفیت‌های گردشگری، ادبی و هنری دومین کلان شهر کشور است و باید مشخص شود شهردار مشهد با این مساله که به حتم زیارت و گردشگری اگر به موازات هم پیش روند توسعه در تمامی بخش‌ها ظهور و بروز پیدا کند، موافق است یا نه و برای ادبیات و هنر بعضا فراموش شده این شهر چه برنامه‌هایی را در نظر گرفته است تا نشاط و شادی در مشهد نیز قوت گیرد.
عدم وجود توسعه همه جانبه در مشهد
به منظور بررسی چالش‌های پیش روی شهردار مشهد به سراغ یکی از مدیران شهرداری مشهد در شورای سوم رفتیم و نظر وی را در خصوص اولویت های کاری سکان دار مدیریت شهری مشهد جویا شدیم.
علی حامد مقدم در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: متاسفانه در دوره گذشته شورای شهر و مدیریت سابق شهری، در بیشتر شاخص‌های توسعه شهری شاهد پس‌رفت بودیم.
وی می‌افزاید: اگر آمارها در شکل ظاهری‌اش نشان دهنده پیشرفت‌هایی کم و بیش است، اما به جهت وجود برخی نگاه‌های دقیق‌تر کارشناسی زمانیکه به عمق قضیه نگاه می‌کنیم متوجه عدم وجود توسعه معنا دار و همه جانبه می‌شویم.
کارشناس مسائل شهری تصریح می‌کند: اگر با نگاهی کلی به وضعیت فعلی مدیریت شهری بپردازیم، مهمترین چالش فعلی شهردار مشهد عدم وجود توسعه متوازن پایدار در دوره گذشته است که این میراث پرزحمت و پرمشقتی را برای دوره جدید شورای شهر و شهردار به ارمغان گذاشته است.
وی ابراز می‌کند: شهر به عنوان یک موجود زنده تلقی می‌شود و زمانیکه با همین رویکرد به آن بنگریم، علاوه بر اینکه جمعیت حدود سه میلیون و دویست هزار نفری را در خود جای داده، جمعیت حاشیه نشین آن از لحاظ وسعت و جمعیت زیاد است، بزرگترین شهری است که از نظر جمعیت زائر پذیر و یا گردشگر و توریست مذهبی در کشور خاص محسوب می‌شود.
حامد مقدم ادامه می‌دهد: ظرفیت‌های بی شمار مشهد در کنار چالش‌های موجودش دست به دست هم می‌دهند تا برنامه ریزی برای اداره این شهر بغرنج و سخت باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: موضوعاتی که پیش‌روی شهردار مشهد است، زمانیکه با نگاه فرصت‌ها و تهدیدها مورد نگرش قرار می‌گیرد، حجم گسترده‌ای از موانع و مشکلات را نشان می‌دهد.
شرایط کنونی مشهد مطلوب نیست
این کارشناس مسائل شهری مشهد را بزرگترین کلان شهر مذهبی و پایتخت معنوی کشور می‌داند و می‌گوید: شرایط کنونی مشهد مطلوب نیست، در ارائه گزارش‌ها در چهار سال گذشته تا اندازه‌ای اغراق و بزرگنمایی‌های زائد و کاذب شده بود و این‌ها نشان دهنده آن است که شهردار بعدی مشهد در اداره این شهر وظیفه سختی را برعهده خواهد داشت، زیرا بسیاری از مسائلی که حاکی از تحققش است، محقق و مطرح نشده است.
وی تاکید می‌کند: در دوره سوم شورای شهر مشهد شاهد توسعه متوازن بودیم، به بیان دیگر اگر مدیریت شهری در حوزه فرهنگی فعالیت می‌کرد به همان اندازه در حوزه عمرانی، شهرسازی و اداری نیز تعادل برقرار بود.
مردم مشهد منتظر برطرف شدن توقعاتشان هستند
حامد مقدم ادامه می‌دهد: اما در دوره گذشته این روند محقق نشد که یکی از چالش‌های جدی شهردار فعلی این است که مردم مشهد در یک مقطعی توقعاتشان از مدیریت شهری بالا رفت و در مقطع دیگر این توقعات انجام نشد و اکنون منتظرند تا عملکرد شهردار منتخب و تحقق توقعات منطقی و به‌جای خود را شاهد باشند.
وی با اشاره به اولویت‌های شهردار منتخب که توجه به اتمام خطوط قطار شهری مشهد است می‌گوید: اگر اساسی‌ترین اولویت‌ها در بحث اداره و مدیریت شهری به‌وجود آوردن فرصت‌ها و تقویت فرصت‌های موجود در مولد شدن اقتصاد باشد، بازخورد و اهمیت بیشتری خواهد داشت.
کارشناس مسائل شهری می‌افزاید: ظرفیت گردشگری مشهد بالا است و سالانه ۳۰ میلیون گردشگر وارد این شهر می‌شوند که شهرداری می‌تواند از این وضعیت حداکثر استفاده را برای تبدیل اقتصاد غیرمولد فعلی مشهد به اقتصاد مولد پویا که در راستای تامین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است داشته باشد.
وی تاکید می‌کند: اقتصاد دومین کلان شهر کشور خموده و راکد است که نیاز به تحول و تبدیل به اقتصاد پویا دارد و این مهم می‌تواند یکی از اولویت‌های جدی شهردار مشهد باشد.
حامد مقدم با بیان اینکه اگر شهرداری مشهد را محوری برای اقتصاد در نظر بگیریم و درآمدهای پایدار را اولویت جدی این شهر بدانیم ابراز می‌کند: یکی از انتقادهای جدی به شهرداری همین مسئله است که درآمدهای پایدارش کم است و شهردار جدید باید این مساله را سامان دهد.
آستان قدس یک مدیریت کلان و اثر گذار در اداره مشهد است
وی با اشاره به تعامل آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد اظهار می‌کند: آستان قدس به عنوان یک مدیریت کلان و اثر گذار در حوزه اداره شهر مشهد زمانیکه با مدیریت شهری همکاری کند، آثار و برکاتش برای مردم و شهر است.
کارشناس مسائل شهری ادامه می‌دهد: این شهر متعلق به امام رضا(ع) است، اگر رشد و توسعه پیدا کند برای ایشان و زائرانش است و در این مسیر هر خدمتی که انجام دهیم خدمت به امام هشتم(ع) است، ازاین‌رو هم‌افزایی آستان قدس و شهرداری لازم و به نفع شهر در تمامی جهات خواهد بود.
وی درخصوص حاشیه شهر مشهد و اقداماتی که شهرداری می‌تواند و باید انجام دهد ابراز می‌کند: مهمترین کاری که می‌تواند صورت گیرد توانمند سازی حاشیه نشینان است. قرار نیست فقط کمیته امداد امام خمینی(ره) به این معضل کمک کند.
حامد مقدم ادامه می‌دهد: اگر سیاست‌های کلان شهری به این سمت رود که ساکنان حاشیه نشینان توانمند شوند و حرکت‌های خود جوش مردمی منجر به مشارکت اقتصادی، اجتماعی و فراگیر عمومی مردم در حاشیه شهر شود، مهمترین راه‌حل برون رفت از مشکلات حاشیه نشینی است.
مشهد را نباید به عنوان شهری معمولی اداره کرد
در ادامه تهیه گزارش با استاد گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد به گفتگو نشستیم.
هادی اعظمی به خبرنگار مهر می‌گوید: مشهد دارای ظرفیت‌ها، فرصت‌ها و چالش‌های متعددی است و این شهر را نباید به عنوان یک شهر معمولی، محلی و یا حتی ملی باتوجه به شرایطی که در عرصه بین الملل دارد، در نظر گرفت.
وی با اشاره به ایفای نقش شهرهایی مانند مشهد از چهار جهت می‌افزاید: سطح محلی یکی از این موارد است که شهرداری مشهد در حوزه‌های مختلف خدماتی و حدود ۴۰۰ ماموریتی که در قانون مشخص شده را باید انجام دهد.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد ادامه می‌دهد: سطح ملی که با توجه به زائران میلیونی مشهد الرضا (ع) نشان از ملی بودن این شهر است و درآمدهای شهرداری و خدماتی که ارائه می‌دهد، از سطح محلی بالاتر است و درنتیجه نگاه ملی باید به آن داشت، سطح دولتی نیز یکی دیگر از مزیت‌های مشهد محسوب می‌شود.
وی ابراز می‌کند: با توجه به موقعیت ژئوفولوژیکی که مشهد از گذشته دارد می توان به این نتیجه رسید که شهری بین‌المللی است و موضوعاتی همچون احیای جاده ابریشم جدید که در چهار نوع جاده‌ای، ریلی، هوایی و آبی مطرح است مشهد را ویژه می‌کند و بهبود شرایط اقتصادی را رقم می‌زند باید مدنظر قرار گیرد.
اعظمی می‌افزاید: همچنین نام گذاری مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام و برگزاری اجلاس شهرداران جهان اسلام از دیگر فرصت‌های این شهر است که در این اجلاس راه‌اندازی دبیرخانه همکاری شهرداران جهان اسلام مطرح شد که با این نگاه بین المللی شهردار جدید می‌تواند از این فرصت ایجاد شده به خوبی بهره‌مند شود و اگر مشهد مرکز تعاملات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی شهرداران جهان اسلام باشد می‌تواند اثرات مبارکی را به ارمغان آورد.
همراهی با آستان قدس موجب پیشرفت شهر می‌شود
وی تاکید می‌کند: هماهنگی بین شرکاء اداره کننده شهر مشهد مهم است؛ استانداری به عنوان بالاترین مقام حاکمیتی مستقر در استان، فرمانداری، شهرداری و به‌ویژه شورای شهر و مهم‌تر از همه آستان قدس رضوی که باید نقش و جایگاه این ابر سازمان را در اداره شهر توجه کرد.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد ادامه می‌دهد: اگر میان این سازمان‌ها، چندگانگی و دوگانگی در مدیریت شهری اتفاق افتد، تبعات و آسیب‌هایش به زائران و مجاوران خواهد رسید.
اینکه اولویت فقط قطار شهری باشد اشتباه است
وی با اشاره به حوزه‌های خدمات شهری، اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی که در ماموریت‌های شهرداری جای دارد تصریح می‌کند: باید اولویت‌ها مشخص شود و در هرکدام از حوزه‌ها براساس اهمیت خود تقسیم بندی شوند، برای مثال اینکه اولویت فقط قطار شهری باشد و از ناوگان اتوبوس‌رانی و تاکسیرانی غافل شد، اشتباه است.
اعظمی با بیان اینکه در کنار فرصت‌ها معضلاتی مانند بحران در مشهد وجود دارد می‌گوید: رفع این معضل به وظایف ذاتی شهرداری برمی‌گردد و در کنار آن سازمان‌های متولی دیگر را نیز شامل می‌شود، بنابراین موضوع بحران آب به لحاظ کمی و کیفی از موضوعات چالشی و اساسی است و شورای شهر و شهرداری نباید از این ماموریت غافل نشوند.
آلودگی هوای یکی از مشکلات مشهد است
وی با اشاره به آلودگی دومین کلان شهر کشور اظهار می‌کند: باتوجه به اینکه فصل تابستان را پشت سر می‌گذاریم و با وارونگی دما مواجه خواهیم شد، آلودگی بروز و ظهور پیدا می‌کند که مدیریت شهری برای این مخاطره چاره‌ای بیاندیشد که هوشمندسازی می‌تواند مفید واقع شود و شهردار منتخب نیز به این مهم اشاره کرده است.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد درخصوص حاشیه نشینی ابراز می‌کند: مشهد در بین دیگر شهرهای کشور بیشترین تعداد حاشیه نشین را دارد و در سال‌های گذشته بیشتر از اینکه به فکر پیشگیری بوده باشیم به فکر درمان بوده‌ایم و باید سیاست‌هایی را مشخص کنیم که حریم شهر مشخص شود و ساخت‌سازهای غیر مجاز اتفاق نیفتد و با نگاه پیشگیرانه از مهاجرت‌ها جلوگیری شود.
وی در رابطه با زائران که محور اصلی توسعه و درآمدهای پایدار مشهد در مدیریت شهری و مجاوران هستند بیان می‌کند: اگرچه یک پایگاه قوی تشیع را به یمن وجود امام رضا (ع) داریم، اما منافاتی ندارد که در کنار زیارت، جنبه‌های گردشگری را نیز تقویت کنیم.
همدلی در اداره شهر فارغ از نگاه‌های سیاسی
در پایان باید به این نکته توجه داشت آفت اداره شهر نگاه سیاسی به موضوعات است که اگر در اولویت کاری مدیران شهرداری قرار گیرد، قطعا مردم مشهد دچار ضرری جبران ناپذیر خواهد شد و باید تاکید کرد شهرداری فرصتی برای خدمت به مردم است که شهردار جدید باید از این فرصت نهایت استفاده را ببرد. مشهد جانی دوباره می‌خواهد. هنر تاریخی‌اش، فرهنگ اصیلش، زنان و مردان مستعد در انتظار فکری نو و قدم‌هایی با ثبات هستند تا بار دیگر آبادانی و شکوفایی را در شهرشان نفس بکشند.
نظر شما