به گزارش خبرنگار مهر، ساسان فاطمی در نشست «سیر تحول مفهوم تصنیف از دوره تیموری تا به امروز» که جمعه شب در تالار حافظ برگزار شد اظهار کرد: تصنیف سازی در دوره تیموری با فرم های مشخص و تکنیک های مختلف توسط هنرمندانی چون؛ عبدالقادر مراغه ای بیش از هر دوره ای در اوج خود بود اما در طی زمان در دوره صفوی تمایل شاهان این حکومت به موسیقی سنگین کم و گرایش به موسیقی سبک می یابند.
فاطمی ادامه داد: با نزدیک شدن به اواخر صفویه، مطرب پروری، حمایت و گسترش دسته های مطربی حتی از سوی شاهان صفوی افزایش می یابد و آنگونه که از نوشته های سفرنامه نویسانی چون؛ شاردن بر می آید، اواخر دوره صفویه دوران تمول رقاصه ها بوده و تعداد موسیقیدان های جدی بسیار کم شده است.
این استاد دانشگاه گفت: با عقب نشینی و انزوای تصنیف سازان و با گذار از دوره افشاریه و زندیه، تصنیف در زمان قاجار به مرحله ای رسید که دیگر فرم مشخصی وجود نداشت، در اواخر دوره قاجار مطرب ها گرچه از بین نرفتند اما به حاشیه رانده شده و دربار، مرکزی شد برای موسیقیدانان بزرگی از جمله خانواده فراهانی و سایرین که نام آنها با ردیف موسیقی دستگاهی عجین شده است.
فاطمی ادامه داد:در اواخر قاجار با تغییر وضعیت اجتماعی، تصنیف سازانی چون؛ عارف قزوینی و علی اکبرشیدا آن را وارد جریان تازه ای کرده و تصنیف با قاعده مند شدن اعتباری تازه گرفت و نگاه آن معطوف به شعر و موسیقی شد. در این دوره تصنیف سازان اقدام به عقلایی و مفهومی کردن تصنیف کردند به گونه ای که عارف حشویات را کاهش و امیرجاهد کاملا حذف کرد.
وی خاطرنشان کرد: دردوره گسترش رسانه ها و رشد طبقه متوسط، موسیقی به عنوان یک کالا وارد خانه های این طبقه اجتماعی شده و ما شاهد ظهور موسیقی مردم پسندی هستیم که موجب می شود تصنیف عقلایی شده وارد موسیقی مردم پسند و رادیویی شود.
این پژوهشگر موسیقی گفت:از یک دوره به بعد تصنیف به ترانه تبدیل می شود و شیوه ترانه سازی هم با ورود عناصر غربی با المان های موسیقی غربی آمیخته است اما همچنان وفادار به سیستم دستگاهی باقی می ماند.
فاطمی خاطرنشان کرد:بعد از ایجاد مرکز حفظ و اشاعه موسیقی اساتیدی تربیت شدند که بازگشت به گذشته داشتند و بازگشت از ترانه به تصنیف یکی از موضوعات آنها بود.
این استاد موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران افزود:تصنیف امروزه طراوت و شادابی خود را به خاطر عدم تناسب شعر با تصنیف از دست داده است و این نوع موسیقی که در دوره ای قوی ترین نوع موسیقی گری بود تبدیل به نوع ساده ای شده که بعضی از ویژگی های مثبت خود را نسبت به دوره های گذشته از دست داده است.
نظر شما