خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرزاد فرهادی: داعش اخیرا بسیاری از مناطق تحت اشغال خود را در سوریه و عراق از دست داده است اما این بدان مفهوم نیست که کار این گروه تمام شده است زیرا هنوز مناطقی به ویژه در غرب عراق و شرق سوریه در اشغال دارند.
روز پنجشنبه ششم مهرماه سال ۹۶ ، فایلی صوتی از ابوبکر البغدادی سرکرده داعش پخش شد. آخرین حرفهای البغدادی به نوامبر گذشته مربوط می شود که از افرادش خواسته بود که بجنگند. درباره سرنوشت ابوبکر البغدادی گمانه زنی های مختلفی مطرح بود به طوری که روسها اعلام کرده اند که وی احتمالا در یکی از حملات روسیه در حومه الرقه کشته شده است اما واشنگتن اعلام کرد که نمی تواند کشته شدن البغدادی را تایید کند.
در عین حال مقامات عراقی نیز نسبت به این امر با دیده تردید نگریستند. برخی بر این باورند که بازداشت یا کشته شدن البغدادی مدتی زمان می برد.
العهد در این باره نوشته است: «شکی نیست که در این برهه حساس و سرنوشت ساز در جنگ ضد داعش، سرنوشت و محلی که سرکرده داعش در آن قرار دارد از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و وی یکی از اهدافی است که کشورهایی که علیه داعش می جنگند به آن اهتمام ویژه دارند و اگر جای وی را شناسایی کنند بدون درنگ اقدامی صورت خواهند داد. علت آن هم این است که عملیات ضد البغدادی علاوه بر اینکه در عرصه نبرد بسیار اهمیت دارد، خود البغدادی از نظر اطلاعاتی به مثابه گنجی محسوب می شود.
همانطور که گفته شد کشته شدن البغدادی هیچگاه به طور قطعی از سوی آمریکا، روسیه، عراق و سوریه تایید نشد و این نشان می دهد که یا البغدادی خارج از رصد این کشورها و نیروهایشان قرار دارد یا اینکه داعش توانسته است محل اختفای وی و سرنوشتش را مخفی نگه داردیا البغدادی خارج از رصد این کشورها و نیروهایشان قرار دارد یا اینکه داعش توانسته است محل اختفای وی و سرنوشتش را مخفی نگه دارد.
در واقع پیام روز پنجشنبه ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۷ با هدف پایان دادن به گمانه زنی ها درباره سرنوشتش بود هر چند که این فایل که ۴۶ دقیقه ای است تاریخ مشخصی ندارد اما البغدادی به تهدیدات ضد کره شمالی از سوی آمریکا و ژاپن اشاره کرده است.
اما اینکه البغدادی در آینده چگونه عمل خواهد کرد با ابهامات زیادی روبرو است زیرا تلاش داعش خارج از نقشه عراق و سوریه راه به جایی نبرده است. داعش شعبه هایی در غرب و شمال آفریقا، لیبی و برخی مناطق دیگر ایجاد کرد و امید زیادی به آنها بست اما تحرکات برای پیاده کردن آن با شکست روبرو شد. این گروهها نتوانستند مواضع خود را تثبیت کنند. نه در داخل لیبی و نه در مصر کاری از پیش نبردند.
پس از بررسی همه شواهد و متغیرات میدانی، رسانه ای، جغرافیایی و عملی و حتی غیرواقعی مانند انتقال البغدادی به مناطق شمال و غرب آفریقا، احتمالاتی مطرح می شود شامل؛ اول اینکه طرحی برای روان شدن عملیات فروپاشی داعش و انتقال اعضای آن به منطقه دیگری در جریان است و اینکه هر ازگاهی بیانیه ها یا فایل صوتی از وی پخش می شود؛ سرپوش گذاشتن بر مراحل پایانی طرح مذکور از سوی سرویس های اطلاعاتی است یا اینکه البغدادی فرصت جدیدی به دست آورده است و منتظر مهیا شدن شرایط برای نقش جدید و منطقه فعالیت جدید است.
شاید تصور طرفی که فرصت جدیدی به البغدادی داده است زیاد دشوار نباشد به ویژه که اخباری از هلی برن های آمریکا در عمق مناطق تحت اشغال داعش مخابره می شود و اینکه سرکرده های داعش را منتقل می کنند. کمک هایی که آمریکا در الانبار و صلاح الدین پرتاب کرده است گواه این مدعاست زیرا داعش آمریکا را به مناطقی که از آن بیرون رانده شده بود، بازگردانیده است.
در اینجا سئوالاتی مطرح می شود و آن این است که آیا ابوبکر البغدادی روزی لباس افغانی بر تن خواهد کرد و بن لادن مجدد در کوههای تورا بورا خواهد شد؟ آیا عرصه دیگری آماده شده است و مقدمه سازی برای شعله ور کردن منطقه ای دیگر با استفاده از سرکرده هایی که از عراق و سوریه منتقل می شوند است؟ آیا افغانستان گزینه بعدی است؟
افغانستان از شمال به تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان، از غرب به ایران و از شرق به چین و از جنوب به پاکستان محدود می شود. این موقعیت جغرافیایی گواه مهمی از نقشی می تواند باشد که در آینده به داعشی ها پس از پایان تاریخ مصرف آنها در سوریه و عراق ممکن است داده شود.
آنچه روسها از همکاری آمریکا با داعش از طریق تصاویر هوایی آشکار کردند و تلاش های متوالی آمریکایی ها برای کند کردن روند پیشروی های ارتش و حشد شعبی عراق و مشغول کردن عراقی ها با موضوعات اختلاف برانگیز سیاسی و موضوع همه پرسی اقلیم کردستان همگی نشانه طرح ها و جدول زمانی مرتبط با عملیات ترانسفر برنامه ریزی شده داعشی ها به مناطق دیگر به نحوی که در خدمت طرح های آمریکا باشند، است».
اما نکته قابل توجه این است که جنگ با داعش هنوز پایان نیافته و گواه آن نیز یورش هایی است که داعش در برخی مناطق سوریه و عراق انجام می دهد. داعش هنوز برخی مناطق را در عراق و سوریه در اختیار دارد با این حال همه شواهد و داده های نظامی حکایت از آن دارد که داعش نمی تواند کاری از پیش ببرد و قادر نخواهد بود که مناطق تحت سیطره سابق خود را بازپس گیرد و هر آنچه که انجام می دهد با هدف به تعویق انداختن پیشروی روسی-سوری-عراقی و طولانی کردن جنگ و وارد کردن تلفات بیشتر به دشمنانش است. این تحرکات داعش در دیرالزور یا مناطق دیگر از جمله شهر هیت در الانبار مذبوحانه است.
جنگ با داعش هنوز پایان نیافته و گواه آن نیز یورش هایی است که داعش در برخی مناطق سوریه و عراق انجام می دهد
شکی نیست که داعش ازفضای اختلافات به خوبی بهره می برد و شرایط همه پرسی در اقلیم کردستان عراق را فرصت خوبی برای دست زدن به تحرکات می داند اما نیروهای حشد شعبی و امنیتی عراق مجالی به تکفیری ها نداده و نمی دهند.
اما اینکه داعشی ها بتوانند در سوریه یک افسر عالی رتبه روس را به قتل برسانند علامت سئوال بزرگی ایجاد می کند و اینکه آیا سرویس های اطلاعاتی غربی در این زمینه نقش داشته اند.
داعشی ها در شرق سوریه به ویژه وادی الفرات و مناطق اساسی دیرالزور از هیچ حرکت مذبوحانه ای برای حفظ مناطق تحت اشغال خود دریغ نمی کنند. اما اینکه بتوانند مناطق صحرایی که طی ماههای گذشته از دست داده را بازپس بگیرند نه توان نظامی آن را دارند و نه از نظر عامل انسانی این توان را دارند.
هدف از فایل صوتی البغدادی وقت کُشی و به تعویق انداختن پیشروی های ارتش سوریه و متحدانش در شرق سوریه است تا مجالی برای گفتگو بیابد یا منتظر شرایط مورد دلخواه در عراق یعنی درگیری نظامی میان دولت مرکزی و اربیل است تا مجددا دست به تحرکاتی برای اشغال مناطق از دست رفته بزند اما شرایط و اوضاع میدانهای جنگ گواه این مطلب است که بازگشتی به عقب در کار نخواهد بود و این تحرکات نمی تواند برای داعش چاره ساز باشد هر چند که برخی تلاش ها برای ممانعت از پیروزی محور روسی، سوری، ایرانی و عراقی وجود دارد.
نکته پایانی اینکه باتوجه به عملیات کنونی ضد داعش در الحویجه در جنوب غرب کرکوک عراق و ادامه پیشروی های ارتش سوریه و متحدانش ضد داعش و دفع یورش های تکفیری ها روند و نیز عملیات ضد داعش در لیبی، تحرکات تکفیری ها نمی تواند کاری از پیش ببرد.
دستاوردهای ارتش سوریه و نیروهای عراقی در مناطق باقیمانده تحت اشغال داعش نشان می دهد که تکفیری ها نفس های آخرخود را می کشند اما قدر مسلم آن است که از بطن داعش گروههای افراطی تر ایجاد خواهد شد. به هر حال داعش و گروههای افراطی مشابه آن در مناطقی بروز و رشد می کنند که بستر آن فراهم است و از این رو باید از نظر فرهنگی و اجتماعی با ریشه های شکل گیری آن مقابله کرد.
نظر شما