"دکل" هنوز هم بیننده دارد

به گزارش خبرنگار مهر، برزیده جزو فیلمسازان تحصیلکرده سینمای ایران است که جنگ را از نزدیک لمس کرده و این فیلم در اصل تصویر بخشی از خاطرات و مشاهدات وی از جبهه ها محسوب می شود. به همین خاطر، فیلم به واقعیت زنده جنگ نزدیک می شود و از اغراق و ارائه تصویر غیرواقعی از جنگ دوری می کند. از سوی دیگر، آموزش های آکادمیک باعث شده این فیلمساز بر اساس اصول تعریف و تجربه شده کارگردانی اثر خود را با کیفیت قابل قبول ارائه دهد.

این فیلم که سال 1374 ساخته شده، داستان فعالیت گروهی از رزمندگان است که در برابر حمله دشمن به شهرهای مرزی هسته مقاومت تشکیل می دهند. دشمن با استفاده از یک دیده بان مسلط بر منطقه شهر و مواضع رزمندگان ایرانی را گلوله باران می کند. حمید همراه سایر همرزمانش این دیده بان را که روی یک دکل مستقر شده سرنگون می کنند و شرایط نابودی محل استقرار سایر نیروهای دشمن و مقدمات یک عملیات گسترده را فراهم می سازند. در این میان عشق امیر به خواهر حمید باعث ایجاد نزدیکی بیشتر میان این دو نفر می شود.

این فیلم در دوره ای ساخته شد که هنوز آثار دفاع مقدس دنبال انعکاس بخشی از مبارزه ها، جنگ ها یا عملیات نظامی علیه دشمن بعثی بودند. در حالی که برزیده در فیلم سینمایی "دکل" مسئله جنگ و زندگی را به صورت توامان مورد توجه قرار می دهد و به هیچ وجه اثری ضدجنگ نمی سازد. بلکه به طور مستقیم مسئله دفاع را مطرح می سازد و اینکه رزمندگان ایرانی به راستی عاشق زندگی بودند و به خاطر دفاع از خاک و مردمشان تن به این جنگ نابرابر دادند.

عشق امیر به مریم (خواهر فرمانده اش)، حضور مداوم مریم در جبهه، ادامه زندگی مردم زیر بمباران دشمن، توجه یکی از بسیجیان به حیوانات اهلی آسیب دیده بر اثر حمله دشمن و فداکاری رزمندگان برای نجات همرزمان خود از منطقه تیررس دشمن نمونه هایی از علاقمندی شخصیت های داستان به زندگی است و بیانگر این مطلب که آنها برای حیات خود و دیگران ارزش زیادی قائل هستند. به گفته برزیده "هنر مردان جنگ در همین است که عشق به زندگی و شهادت را کنار هم حفظ می کردند."

البته در این فیلم نیز مریم به عنوان تنها شخصیت زن حضوری کمرنگ در داستان دارد و فقط در یک سکانس فیلم حضور مردم را به صورت چشمگیر می توان مشاهد کرد و همچنان عملیات نظامی محور اصلی قصه است. با این وجود، زمانی رزمندگان ایرانی علیه دشمن دست به انجام عملیات و مبارزه می زنند که آنها مردم غیرنظامی و بی دفاع شهر را مورد تهاجم و گلوله باران قرار می دهند.

عنصر دیگری که به خوبی در "دکل" دیده می شود و آن را از بیشتر فیلم های عرصه دفاع مقدس متمایز می کند، استفاده از مضمونی عاشقانه در فیلم است. البته پیش از این فیلم اشاره هایی به علاقمندی و عشق شخصیت های اصلی فیلم های دفاع مقدس به همسر و فرزند وجود داشت، اما اینکه یک عشق در جنگ شکل بگیرد و رزمنده ای به خواستگاری رسمی خواهر فرمانده خود برود در فیلم های قبلی این عرصه وجود نداشت.

این فیلم برای به دست آوردن جذابیت لازم از دو عنصر جلوه های ویژه مناسب و دکوپاژ دقیق فیلمنامه بهره می برد. مسئولیت طراحی و اجرای جلوه های ویژه این فیلم را محمدرضا شرف الدین بر عهده داشت که از هم دانشگاهی های برزیده بود و شناخت این دو نفر از خواسته های یکدیگر و توجه به اصول فیلمسازی در کنار آشنایی با ابزار نظامی و شکل انفجارهای مختلف باعث افزایش کیفیت فیلم شد.

محمدرضا ایرانمنش، مهدی قلی پور، نیلوفر محمودی، علیرضا اسحاقی، محمودرضا ثانی و شهرام شریفی نقش های اصلی فیلم را بازی می کردند. این بازیگران با آنکه از تجربه حضور در فیلم های دفاع مقدس برخوردار بودند، اما در این اثر جلوه دیگری از بازی خود ارائه کردند. به خصوص اینکه بازیگران فیلم باید در این اثر زندگی می کردند نه اینکه فقط به انجام کارهای نظامی بپردازند. در اصل بازیگران فیلم باید با دقت خاصی ویژگی های نظامی یک رزمنده را در کنار علاقه به زندگی عادی مورد توجه قرار می دادند.

"دکل" در جشنواره فیلم فجر سال 1374 موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم اول و نامزدی برای دریافت جایزه بهترین فیلمنامه، تدوین، جلوه های ویژه و صحنه آرایی شد. همچنین این فیلم از جشنواره فیلم دفاع مقدس سال 1375 جایزه بهترین کارگردانی، جلوه های ویژه و موسیقی متن را به دست آورد و نامزد دریافت جایزه بهترین تهیه کننده، نقش اول مرد، صحنه آرایی، فیلمبرداری، تدوین و نقش دوم مرد بود. فیلم سینمایی "دکل" به مناسبت فرارسیدن هفته بسیج از شبکه دو سیما پخش شد.