به گزارش خبرنگار مهر، دکتر ناهید مطیع سخنان خود را با طرح سه پرسش اساسی آغاز کرد . یکی اینکه جنبش اجتماعی چه تفاوتهایی با سایر اشکال رفتار اجتماعی دارد؟ دوم اینکه رابطه جنبش اجتماعی با انقلاب کدام است؟ و آخر اینکه جنبش زنان چه جایگاهی در جنبش های اجتماعی دارد؟
وی افزود: ریشه جنبشهای اجتماعی در احساس بی عدالتی در جامعه است. جنبش اجتماعی اقدام دسته جمعی مجموعه ای از افراد است برای ترویج ، تبلیغ و نهایتا عملی ساختن یا جلوگیری از تغییراجتماعی که به وسیله کل یا پاره ای از جامعه بسیج می شود. از دیدگاه ماکس وبر، ویژگیهای ناپایدار جنبشهای اجتماعی باعث می شود که ساختارهای متصلب به چالش کشیده شوند.
دکتر مطیع در ادامه به ویژگیهای جنبشهای اجتماعی اشاره کرد و افزود: استمرار و تداوم ، تعریف اهداف، تقسیم کار بین اعضا ، داشتن رهبری یا رهبران، نوعی توافق نانوشته و غیر رسمی بین اعضا و نوعی ثبات نسبی از ویژگیهای جنبشهای اجتماعی هستند اما شاید مهمترین ویژگی جنبشهای اجتماعی، نفی کل یا جنبه هایی از وضع موجود است.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه به بیان تفاوتهای انقلابها و جنبش اجتماعی پرداخت.
وی تاکید کرد: جنبشهای اجتماعی در مقایسه با انقلابها، رویکردهای مسالمت آمیز داشته و در اهداف و آرمانهای خود انعطاف پذیر می باشند. ضمن اینکه جنبشهای اجتماعی مبتنی بر رهبران متعدد و دارای رویکردی اصلاحی هستند.
دکتر ناهید مطیع در بخش دیگری از سخنان خود به طرح تئوریهای جنبشهایی اجتماعی پرداخت. در این جا چهار تئوری مهم قابل ذکر است. تئوری محرومیت نسبی که با تاکید بر فاکتورهای اقتصادی به چرایی جنبشهای اجتماعی می پردازد . زمانی که امکان مقایسه فراهم شود محرومیت نسبی می تواند عامل ایجاد جنبشهای اجتماعی باشد.
به نظر دکتر مطیع تئوری فشار ساختاری چندین مرحله یا شرط را برای جنبشها اجتماعی در نظر می گیرد و از جمله وجود ساختارهای متصلب، شرایط اجتماعی و اقتصادی نامطلوب، نوعی آگاهی و باور تعمیم یافته ، عوامل شتاب دهنده و بسیج نیروها از جمله این شروط هستند.
مطیع تصریح کرد: این تئوری بیشتر رویکرد توصیفی دارد. اما تئوری بسیج منابع که در مقابل تئوری فشار ساختاری مطرح شد بر نقش افراد و نیروها و منابع مختلف در ایجاد جنبش های اجتماعی تأکید می کند.
دکتر ناهید مطیع در ادامه افزود: در سالهای اخیر و در جوامع عمدتا پست مدرن جنبشهای اجتماعی جدید مطرح شده اند. از ویژگیهای خاص این جنبشها یکی این است که فعالیتهای خود را در سطح بین المللی گسترش داده اند. جنبشهای اجتماعی جدید در واکنش به معضلات نظامهای لیبرال ایجاد شده ویژگی خیلی مهم آنها حالت شبکه ای داشتن است.
وی در پایان با اشاره ای مختصر به جنبش زنان به عنوان نمونه ای از جنبشهای اجتماعی این گونه نتیجه گیری کرد که دو تئوری بسیج منابع و جنبشهای اجتماعی جدید در شرایط کنونی برای فهم جنبش زنان مناسبتر می باشند.
نظر شما