به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست حجت الاسلام دکتر گنجی، دکتر ابراهیم بازرگانی و دکتر محمدرضا خالصی پیرامون هنر و اندیشه سخن گفتند.
حجت الاسلام دکتر گنجی: هنر منبع دانایی و معرفت است
حجت الاسلام دکتر گنجی در نشست پژوهشی هنر تراز انقلاب اسلامی گفت: هنر در حیطه ساخت و تولید اثر خود را نشان می دهد.
وی افزود: این سخن بدان معناست که هنر مصنوع است انسانی و مصنوع انسان است.
وی اظهار داشت: هنر ویژگی زیبایی شناسی دارد زیبایی شناسی مساله حسی است. آن هم حسی که مورد نظر هنرشناس است.
دکتر گنجی گفت: فخامت اثر یا سخیف بودن اثر هنری مانند فیلم زرد و ... ویژگی های زیبایی شناسانه است اما ناظر به زیبایی نیست.
وی در تبیین نگاه فلسفی به هنر اظهار داشت: فیلسوف کاری به مصداق ندارد و کلیت ذهنی خویش را می گوید. و البته در این میان مشکل از هنر است .
حجت الاسلام دکتر گنجی ادامه داد: مشکل این است که هنر مفهومی باز است که تعریف بردار نیست چرا که هنر هم در طول و هم در عرض رشد می کند.
وی در تبیین مفهوم هنر اسلامی گفت: هنر و اثر هنری مصنوع در این مساله اثر و هنری است که دارای وجه زیبایی شناسانه بوده و مضامین اسلامی دارد.
این پژوهشگر افزود: در بحث کارکردهای قوی هنر باید گفت هنر عنصر شناختی است. هنر منبع دانایی است احساس منبع معرفت است از این رو هنر نیز منبع معرفت است.البته فیلسوف ها پنجره احساس را بسته اند و آن را منبع معرفت نمی دانند
وی گفت: کارکرد دیگر هنر این است که هنر را می توان منبع شناخت تاریخی دانست به عبارت دیگر هنر به مثابه تاریخ است همانگونه که کارکرد دیگر هنر نیز هنر به مثابه ی نقد است.
گنجی اظهار داشت: هنرمند در هر برهه واسطه ای است بین حقیقت و اجتماع تفاوت فیلسوف و هنرمند چیستی جامعه را تحلیل می کند اما هنرمند حقیقت را از دامنه ی زبان خویش می گوید
دکتر ابراهیم بازرگانی: نمی توان گفت فیلسوف ها با هنر مخالف هستند
دکتر ابراهیم بازرگانی نیز در این نشست گفت: نمی توان گفت فیلسوف ها با هنر مخالف هستند چرا که اگر افلاطون با هنر مخالف بوده ارسطو و فارابی را هم داریم
این پژوهشگر اظهار داشت: از دور که نگاه کنیم می بینیم که افلاطون با هنر میانه ای ندارد اما می بینیم که او تعریف خاص خویش را دارد.
وی افزود: البته نمی توان گفت فیلسوف ها با هنر مخالف هستند چرا که ارسطو را داریم که هم فیلسوف است و هم شعر را ساماندهی می کند. ابن سینا هم درباره فن شعر صحبت کرده است.
دکتر بازرگانی گفت: آنان که از مخالفت فلسفه و هنر می گویند با فارابی چه می کنند فارابی بالای شهر فیلسوف را نشانده اما هنرمندان را واسطه بین فیلسوف و مردم می داند.
وی گفت: در تعریف هنر اثر مصنوع را با نگاه فلاسفه مسلمان قبول دارم چرا که شعر و موسیقی نیز در آن جای می گیرند شیئی مناسب با روح اسلامی هم در فرم و هم در مضمون
دکتر خالصی: در هنر مسیحی تجسد و در هنر اسلامی هبوط اهمیت دارد
دکتر محمدرضا خالصی نیز در این نشست گفت: همانگونه که در هنر مسیحی تجسد مسیح مهم است در هنر اسلامی هبوط و مبحث صعود و نزول مهم است.
این پژوهشگر اظهار داشت: در بحث هنر اسلامی ما از فلوطین متاثر هستیم. وی می گفت زشتی در عالم حق جا نداردو زیبایی از او ساطع می شود.
وی افزود:ملاصدرا نیز در اسفار از نازل شدن از عالم بالا می گوید و ژرژ مارسل نیز می گوید آثار هنر اسلامی در چیزی مشترک هستند اما نمی گوید که این چیز مشترک جیست؟
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی فارس گفت: بورکهارت می گوید آنچه در هنر اسلامی شکل می گیرد سیر ماده از کثرت به وحدت است که تلاش می کند ماده را به سمت شریف شدن ببرد.
وی افزود: ابن عربی می گوید العالم صنعت الله و عالم را محل هنرنمایی خداوند می بیند با این صنعت خداوند ظاهر می شود و این صنعت به خالق خویش وصل است.
خالصی گفت: از نگاه سنت گرایان هنرمند زمینه سازی ظهور تصویر عالم بالا می کند. هنرمند خوابگزار است و از عالم صورت ها برای شما حکایت می کند.
وی گفت: باید بررسی کرد چه اثری دینی است مثلا اگر اثری بن مایه دینی داشته باشد حتی اگر خالقش مسلمان نباشد یا اگر سازنده اش مسلمان باشد یا اگر فرمش اسلامی باشد یا نیتش مبنی بر مثلا نیت خیر اسلامی باشد یا با ارزش گذاری کار دینی عنوان شود.کدامیک اسلامی است؟!
این پژوهشگر گفت: از سوی دیگر وقتی می گوییم هنر اسلامی از کدام اسلام حرف می زنیم. هنرمند فهمی از آیات و روایات دارد و تفسیر می کند از سوی دیگر ما قرائت های مختلف از اسلام را داریم که این قرائت ها دین نیستند بلکه معرفت دینی هستند
وی اظهار داشت: اگر به قاعده سلبی برویم که هنر اسلامی نداریم و هنر مسلمانان داریم از سوی دیگر باید به مبحث فرم و محتوا نیز نظر کرد همانگونه که در هنر دینی ما بحث غیب و شهادت را داریم که مسبب هر دو خداست.
خالصی افزود: جرجانی می گوید محتوا و فرم در هم تنیده اند و نمی شود جدا از هم در این باره صحبت کرد. اینگونه است که زمخشری می گوید حق ندارید قرآن را به فارسی بخوانید مخالف فتوای ابوحنیفه است چرا که فرم و محتوا را را با هم معجزه می داند.
وی در پایان اظهار داشت: حال باید دید آیا کسی در مرحله آفرینش هنری توانسته فرم و محتوا را به هم پیوند دهد باید گفت بله حافظ توانسته است فرم و محتوا را به هم پیوند دهد.
نظر شما