پته افغان‌دوز ارزان‌تر است اما کیفیت پته کرمان را ندارد

به گزارش خبرنگار مهر پته‌دوزی یکی از سوزن‌دوزی­‌های رایج در کرمان است که به آن، سلسله‌دوزی نیز گفته می­‌شود. بستر لازم برای پته‌دوزی، پارچه­‌ای پشمی‌ به نام شال است که در اندازه­‌های مختلفی تهیه می­‌شود.

رضا محمدی از جمله فروشندگان پته در مجموعه گنجعلیخان است که با بیش از ۳۰ دوزنده در ارتباط است و به آنها سفارش کار می‌دهد گرچه هر کدام از این افراد هم با چندین و چند پته‌دوز دیگر، سر و کار دارند. او پتک‌دوزی رابه دو نوع پتک مورب (دراز) و مربع تقسیم و بیان می‌کند: از پتک مربع برای دوخت خطوط حاشیه و از پتک مورب برای دوخت متن پته استفاده می‌شود. نحوه دوخت پتک مربع به این صورت است که ابتدا سوزن را از یک گوشه مربع بیرون می‌آوریم و یک زاویه ۹۰ درجه با سوزن ایجاد می‌کنیم. سپس با استفاده از بخیه رومانی، زاویه دوخت را ثابت نگه می‌داریم و جهت کامل شدن مربع، همین کار را روبه روی زاویه تکرار می‌کنیم.

او در پاسخ به این که قیمت پته‌ها چگونه است و ارزش پته‌های قدیمی‌چطور تعیین می‌شود می‌گوید: قیمت رومیزی‌ها و عسلی‌های کوچک از ۳۵  هزار تومان شروع می‌شود و هر چه دوخت پته‌ها ریزتر باشد گران‌تر می‌شوند. قیمت و قدمت پته‌های قدیمی‌را هم کارشناس تعیین می‌کند و به آن‌ها شناسنامه می‌دهد. ما در کرمان پته‌های چند صد ساله داریم که طبیعتا ارزش‌شان، گاه به بالای ۱۰ میلیون تومان هم می‌رسد.

به گفته محمدی، مسافران از پته‌های کوچک، بیشتر استقبال می‌کنند. چون هم بردن ان راحت‌تر است و هم قیمتش ارزان‌تر. اما بیشتر خریداران، پته را نمی‌شناسند و این به انصاف فروشنده برمی‌گردد که چه نوع دوختی را با چه کیفیتی در اختیار مشتری می‌گذارد. برای مثال بسیاری پته‌ای که دوخت کرمانی‌هاست را از پته افغان‌دوز تشخیص نمی‌دهند و اتفاقا به خاطر ارزانی، پته افغان‌دوز را انتخاب می‌کنند اما این نوع پته که توسط افغان‌ها دوخته می‌شود، به هیچ عنوان ظرافت و کیفیت پته کرمان دوز را ندارد.

او در پاسخ به این که رودوزی که در گیلان و به ویژه شهر رشت رواج دارد و به «رشتی دوزی» معروف است، از طرح‌ها و نقش‌هایی استفاده می‌کند که در پته دوزی به کار می‌رود، می‌گوید: در این نوع دوخت از طرح پته کرمان استفاده می‌شود. اصلا بسیاری از کسانی که رشتی دوزی می‌کنند برای تهیه طرح خام خود به کرمان می‌آیند و طرح‌هایی که روی پارچه کشیده و دوخته نشده را با خود می‌برند در نتیجه طرح‌ها یکی است ولی دوخت‌ها با هم تفاوت دارد. حتی پته دوزی کرمان با سیرجان که در یک استان هستند متفاوت است.