به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از شورای عالی اطلاع رسانی، دکتر شهریاری، دبیر شورای عالی اطلاع رسانی دردومین روز(23 آذر) از برگزاری همایش منطقه ای اخلاق و فناوری اطلاعات موضوع" حریم خصوصی در اسلام " را تحلیل و بررسی کرد.
وی با اشاره به حق حریم خصوصی که یکی از الزامات فناوری اطلاعات است، گفت: درفضای کنونی که نشر فیلمها و عکسها، به سرعت حریم خصوصی افراد را در معرض خطر قرار داده، لزوم توجه به این حوزه و داشتن رویکردی عملی و نگاهی عملگرایانه گریز ناپذیر است.
وی ادامه داد: اکنون در فضایی هستیم که اخباری مبنی بر تهدید حریم خصوصی خانواده ها، اشخاص و بانوان شنیده می شود. به خصوص اینکه اخلاق در جامعه ما نسبت به مسائل جنسیتی، اخلاق خاصی است و مردم حساسیتهای خاصی دارد. لذا رسیدگی به این امور ضروری است.
شهریاری افزود: بحث اصلی در این باب این است که از دیدگاه اسلام حریم خصوصی چیست و چه حکم اخلاقی و ارزشی بر آن بار می شود. یعنی در کجا جواز قانونی برای ارائه آن وجود دارد و در کجاها این جواز وجود ندارد.
وی با اشاره به تفاوت دو حوزه فقه و اخلاق بیان داشت: گرچه می توانیم بین دین عوامانه و دین خرد ورزانه تفکیک کنیم، اما باید بین دین عوامفریبانه با دین عوامانه نیز تمایز قائل شویم.
شهریاری تصریح کرد: اگر بخواهیم در حوزه فناوری اطلاعات وارد شویم، باید در کنار نگاه فقهی دیدی اخلاقی نیز داشته باشیم. دین به معنای جامع خود حداقل شامل 3 حوزه معرفت که اساساً با ابزار خرد و روش عقلی، فقه با ابزار عمدتاً روایی و تاریخی و روش نقلی ونهایتا اخلاق با ترکیب روش های عقلی ونقلی است.
دکتر شهریاری ادامه داد: موضوع گزاره های اخلاقی افعال اختیاری و اوصاف نفسانی شامل فضایل و رذایل است. دردیدگاه سنتی، اخلاق تنها از اوصاف نفسانی بحث می کند و ممکن است فردی کاری انجام داده باشد، اما منش او و وصف نفسانی او نباشد.
وی افزود: تکرار افعال اختیاری موجب پیدایش اوصاف نفسانی می شود. رفتارهای اجتماعی که در سطح خیابانها دیده می شوند، شاید حکایت از وجه فقهی افعال کنند؛ اما چه بسا نشان ندهند اوصاف نفسانی افراد چگونه است.
دبیر شورای عالی اطلاع رسانی خاطر نشان کرد: فقه و اخلاق در حوزه محمولات نیز دارای تفاوت هایی هستند. محمولات فقهی شامل واجب،حرام، مستحب و مباه است. اما گزاره اخلاقی گرچه موضوع آن فعل اختیاری انسان نیز هست اما محمولات آن با گزاره های فقهی تفاوت دارد و شامل خوب یا شایسته، بد یا ناشایسته، بایسته، نبایسته، صواب و خطا و مانند آنست.
وی افزود:این محمولات ارزشی هستند و وقتی می گوئیم دورغ گویی بد است، این گزاره اخلاقی محسوب می شود. علاوه بر این که باید دین خود را از حالت عوامانه خارج کنیم، باید دین خود را به درجه اخلاقی برسانیم.
وی گفت:در حوزه اخلاق کاربردی مباحث گوناگونی مطرح شده است که حریم خصوصی یکی از آن است. ما در صدد نیستیم تنها رفتار ظاهری افراد را اصلاح کنیم، بلکه می خواهیم اوصاف درونی آنها را تغییر، اصلاح و ارتقا دهیم. در حقیقت احکام اخلاقی در بسیاری موارد هدف احکام فقهی هستند.
دبیر شورای عالی اطلاع رسانی گفت: هرچه فناوری اطلاعات پیشرفت می کند، امکان خرابکاری و تقلب های انسانی ابعاد جدیدتری پیدا می کند. اطلاعات در شبکه ها آن قدر وسیع و گسترده شده است که درصدد هستند برنامه هایی برای نحوه استفاده و بازیابی آن اطلاعات ایجاد کنند. این همان انفجار اطلاعات است. زمانی که این اطلاعات راجع به اشخاص باشد، سؤالات جدی در باب حریم خصوصی افراد ایجاد می شود.
وی افزود: لذا با سرعت پیشرفت فناوری، همزمان به سرعت به تدوین قوانین نیاز داریم. فناوری اطلاعات این امکان را به همه می دهد که اطلاعات حال و گذشته را به نحوی ساماندهی و ذخیره کنند و در زمان نیاز آن را بیابند. از این جهت اگر حریم خصوصی افراد در زمان و مکان خاص افشا گردد، امیدی نداشته باشید که کاربران رایانه ها آن را فراموش کنند. اطلاعات دردنیای سایبر درون بلندگویی¬هایی پخش می شود که اولاً امکان شنیدن ان برای همه فراهم است و ثانیاً هرگز آوای مکرر آن خاموش نمی شود بلکه هر روزه به حجم آن اضافه می شود.
وی با اشاره به تعریف حریم خصوصی گفت: حریم خصوصی هم اطلاعات و هم غیر اطلاعات را شامل می شود.اما با توجه به اینکه بحث ما حوزه اطلاعات است، باید گفت اطلاعاتی مربوط به شناسنامه، مشخصات فردی، سرگذشتنامه، دفترچه های خاطرات شخصی، سفرنامه های شخصی و مانند آن از حریم خصوصی افراد محسوب می شود.
وی ادامه داد: روحیات افراد در افشای حریم خصوصیشان متفاوت است. برخی محافظت بیشتری نسبت به حریم خصوصی خود دارند و برخی حساسیت کمتری دارند. اما اینکه افراد چه روحیاتی نسبت به افشای حریم خصوصی خود دارند، نباید تاثیری در تعریف اصلی حریم خصوصی افراد داشته باشد.
وی با اشاره به موضوع حکم در این حوزه گفت: با توجه به اینکه افراد اطلاعات خصوصی زیادی در اینترنت دارند، این سوال مطرح می شود که تکلیف اشخاص، نهادهای مدنی و دولت ها در برابر این اطلاعات چیست و آنها مجاز هستند، چه میزان از اطلاعات را طلب یا نگهداری یا افشا کنند.
دبیر شورای عالی اطلاع رسانی، گفت: در این جا بحث های ارزشی مهمی پیش می آید و اینکه چه ارزشهایی مهمتر از حفظ حریم خصوصی افراد وجود دارد، مثلاً امنیت ملی و اجتماعی ارزشی مهمتر از حفظ حریم خصوصی افراد است. هرچند محدوده ورود به حریم خصوصی را قانون تعیین می کند ولی قانونگذاران باید به این اهمیتهای ارزشی و اولویتهای یکی بر دیگری هنگام تدوین مقررات توجه داشته باشند و سلیقه ای تصمیم گیری نکنند.
وی در پایان گفت: تعیین این حریمها و مشخص شدن مجوزهای ورود به حریم خصوصی افراد کار دشواری است و رسیدگی به آنها اینک تکلیفی ضروری است.
نظر شما