به گزارش خبرگزاری مهر، ناتو مظهر توزیع دو قطبی قدرت و موزانه قوا در اروپا برای بازدارندگی در مقابل تهدید شوروی بود. اکنون سئوالی که مطرح می شود این است که علت بقا و تداوم ناتو بعد از فروپاشی بلوک شرق چه بوده است.
به قول کنت والتز مهمترین پرسش این است که چگونه می توان با اتحاد در صورت عدم وجود یک دشمن، تداوم بخشید. مسئله ای که در این گفتار با توجه به پایداری و دوام ناتو به عنوان یک اتحاد نظامی مورد بررسی قرار می گیرد.
- تامین و تقویت امنیت و ثبات : مهمترین علت گسترش ناتو تقویت امنیت می باشد. رئالیست ها گسترش ناتو را در چارچوب تحلیل موازنه قدرت ترسیم می کنند. بنابراین فرآیند تداوم و گسترش ناتو، امنیت اروپا را مقابل تهدیدات بالفعل یا بالقوه نظامی و غیر نظامی افزایش خواهد داد از جمله این تهدیدات می توان به روسیه، چین، تکثیر و انتشار سلاح های کشتار جمعی و ترورسیم اشاره کرد.
روسیه به عنوان خلف شوروی سابق می تواند همواره تهدیدی برای جمهوری های تازه استقلال یافته باشد. چین نیز با تکیه بر ایدئولوژی کمونیستی رشد بالای اقتصادی می تواند در قرن بیست و یکم از تهدیدات بالقوه به حساب آید. از طرفی یکی از نگرانی های اعضای ناتو تکثیر سلاح های کشتار جمعی و گسترش تروریسم بوده است.
گذشته از درست یا غلط بودن، اعضای ناتو گسترش اسلامی سیاسی را یکی از مواردی می دانند که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از علل گسترش ناتو به شرق در راستای نظریه برخورد و مهار کشورهای اسلامی است.
- استقرار و تثبیت دموکراسی : برخی استدلال می کنند که گسترش ناتو دموکراسی و ثبات را در یک اروپای متحد تضمین می کند، ناتو نهادی بر اساس ارزش های مشترک دموکراسی آزادی فردی و حکومت قانون است. ناتو با برخورداری از برتری نظامی واقتصادی خود، وظیفه حمایت و دفاع دموکراسی را در جهان ایفا خواهد کرد.
- افزایش و تداوم برتری آمریکا : گسترش ناتو ابزار برتری آمریکا در اروپا بوده و به آمریکا این فرصت را می دهد تا از ظهور هر گونه رقیبی جلوگیری نماید. اصولا ناتو به جهت نفوذ و قدرت آمریکا برای اجرای برنامه های خود به آن احتیاج دارد.
با این توجیه آمریکا همچنان نقش رهبری خود را مخصوصا بر کشورهای اروپایی از طریق ساز و کار ناتو اعمال می کند. غیر ازعوامل مذکور برخی نیز به جایگزینی ناتو بجای ناسیونالیسم افراطی در اروپا مخصوصا اروپای شرقی و منطقه بالکان اشاره می کنند. همان چیزی که باعث شد ناتو در مناقصه بوسنی و کوزوو دخالت کند تا از گسترش چنین مناقشاتی در سطح اروپا جلوگیری نمایند.
با این وجود به نظر می رسد که تصمیم ایالات متحده آمریکا برای حفظ برتری خود اهمیت ویژه ای در این زمینه داشته است. آمریکا بعد از جنگ سرد همواره به نظامی تک قطبی به رهبری خود می اندیشیده و از رقبای تازه ای چون اروپا وچین هراس داشته است. بنابراین آمریکا با حفظ برتری خود در نهادهایی چون ناتو، سعی دارد نقش اصلی را در تحولات بین المللی ایفا نماید.
نظر شما