خبرگزاری مهر-گروه استان ها: استان ایلام با توجه به موقعیت جغرافیایی دارای آثار تاریخی متعددی است، در همین راستا قلعه‌های زیادی از دوران‌های مختلف تاریخی، مخصوصاً پیش از اسلام در آن می‌توان یافت که بازدید از آنها خالی از لطف نیست.
قلعه میر غلام هاشمی یکی از بناهای دوران قاجاریه در دره شهر است که طبق سنگ نوشته نصب شده بر دیوار ورودی بنا ، در سال ١٣٠٣هجری قمری ، توسط میرغلام هاشمی حاکم وقت در روستای فرهاد آباد ساخته شده است.
بنای قلعه به سبک دوره قاجاری و به شکل چهار ایوانی و با مصالحی از سنگ و ملات گچ ساخته شده که در زمان خود کاربرد نظامی- مسکونی داشته است.
با توجه به گذشت قریب به یکصد سال از ساخت قلعه سیکان ، وضعیت ظاهری این بنای تاریخی به دلیل سبک معماری و نوع مصالح به کار رفته از استحکام قابل توجه ای برخوردار است به طوریکه اسکلت ظاهری بنا سالم باقی مانده است.
ضلع های شرقی و غربی آن کاملاً قدیمی است. از دیگر خصوصیات این قلعه می توان به وجود سه عدد اتاقک نگهبانی در دو راس ضلع غربی و بالای سر در ورودیهای ضلع شمالی اشاره نمود که احتمالاً محلی برای دیده بانی بوده است و علاوه بر آن دور تا دور قلعه در قسمت بالای پشت بام با ارتفاع حدود یک متر جان پناه داشته که به شکل کنگره مانند بوده است و این خود نشان دهنده این است که قلعه هم کاربرد نظامی و هم کاربرد مسکونی داشته است.
دژ پشت قلعه
در پنج کیلومتری جنوب شهرستان آبدانان در میان روستای پشت قلعه و بر بلندی تپه ای که رودخانه دویرج از پای آن می گذرد ، آثار دژی به چشم می خورد که قدمت آن با توجه به مصالح بکار رفته در آن « سنگ وگچ » به دوران ساسانی می رسد.
آثار بر جای مانده در قلعه حاکی از وجود برجهای نگهبانی، بارو ، شاه نشین ، اتاقهای مسکونی ، پلکان و …. در این قلعه بوده است. باروی بیضوی دژ که ارتفاع آن به سه متر می رسد محوطه قلعه را محصور کرده است.
بر این بارو و دیوار برجهای کنگره دار آن ، دریچه های دیده بـــانی و طاقــهای قوسی شکل به چشم می خورد . دژ بیشتر جنبه نظامی داشته است . دور تپه کانال طبیعی قرار دارد که مانند خندقی از دژ محافظت می کند.
در قسمتی از این کانال طبیعی رودخانه دویرج می گذرد. در قسمت غربی تپه در فاصله ۴۳ متری دیوار قلعه بطرف رودخانه تونلی به طول ۱۳ متر و به ارتفاع ۴ متر احداث شده که قلعه را به رودخانه مرتبط می سازد .
در روبروی این تونل در آن سوی رودخانه آثاری به چشم می خورد با توجه به این آثار می توان گفت احتمالاً در این قسمت پلی متصل به تونل وجود داشته است.
قلعه پور اشرف
قلعه پور اشرف در ۶شش کیلومتری ضلع جنوب شرقی شهرستان دره شهر در روستای شیخ مکان قرار گرفته است. مطابق سنگ نوشته نصب شده بر دیوار ورودی قلعه ، در سال ۱۳۳۵ هجری قمری ، در این منطقه از دره شهر ساخته شده است.
قلعه دارای سه طبقه به همراه زیرزمین و برج دیده بانی است. در راس و در وسط ضلع غربی ، یعنی در محل واقع شدن برجهای دیده بانی، به فواصل یکسان از برج ، محل هایی بصورت تیرکش وجود دارد که نشانه استفاده نظامی از قلعه در ادوار پیشین است.
نمای بیرون قلعه با ملاتی از گچ و خاک ، اندودکاری شده و نمای داخلی اتاقها با استفاده از گچ سفیدکاری شده است. بیشترین مصالح بکار رفته در اسکلت بنا ، قلوه سنگ و در مواردی از آجر جهت تزیین از جمله سر در ورودی و نیز برجستگی های روی دیوار استفاده شده است.
قلعه تاریخی شیاق (شیاخ)
قلعه یا شهر باستانی شیاخ بر فراز تپه‌ای بین دو رودخانه در تنگ معروف به وویله و در دامنهٔ کوه‌های تخت پیران در شمال غربی و تخت نیله در شمال شرقی بخش زرین‌آباد شهرستان دهلران و در نزدیکی روستای بردی، واقع شده است.
این قلعه با توجه به مصالح به کار رفته در ساختمان آن که سنگ و ملاط ساروج‌اند به دورهٔ ساسانی تعلق دارد و چون در نزدیکی بین‌النهرین قرار داشته به عنوان انبار آذوقه نیز مورد استفاه قرار گرفته استاین قلعه با توجه به مصالح به کار رفته در ساختمان آن که سنگ و ملاط ساروج‌اند به دورهٔ ساسانی تعلق دارد و چون در نزدیکی بین‌النهرین قرار داشته به عنوان انبار آذوقه نیز مورد استفاه قرار گرفته است.
مصالح دیوارهای باقی ماندهٔ قلعه، هر یک به طول هزار متر و ارتفاعی بین ۷ تا ۱۰ متر و ضخامتی حدود ۲ متر کلاً از سنگ است. بقایای اتاقهای قلعه نیز که جهت اسکان فرماندهان و حکمرانان ناحیه استفاده می‌شده، هنوز مشهود است.
برای تأمین آب ساکنان قلعه، کانالی از سنگ و ملاط ساروج احداث شده بوده که آب مورد نیاز را از تنگه وویله به کمک شیب طبیعی زمین به داخل قلعه هدایت می‌کرده است. در قسمت شمال قلعه و بر روی تپه‌های مشرف به آن دو اثر قدیمی که برجهای دیده‌بانی قلعه بوده‌اند نیز باقی مانده است.
قلعه کنجانچم
این قلعه در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مهران به شیوه چهار ایوانی با سقف های مقوس به مقوس نیم دایره و طاق گهواره ای بنا شده است.
قلعه سه ورودی دارد. نمای خارجی قلعه کلاً از سنگ تشکیل شده و قلعه دارای چهار برج دیده بانی است. تمام اتاق ها قلعه به وسیلة درهای تو در تو به هم وصل شده است و ارتباط ورودی به تمام اتاق های و حیات اصلی به وسیله راهروهای پوشیده صورت می گیرد.
احتمالاً این بنا در سال ۱۳۰۵ ه. ق به دستور غلامرضا خان والی در کنار رودخانه دائمی کنجانچم برای استفاده در فصل زمستان ساخته شده است . این قلعه در سال ۱۳۷۹ با شماره ۲۷۴۳ به ثبت ملی رسیده است.
نظر شما