خبرگزاری مهر- گروه استان ها: از دیرباز خراسان جنوبی را با کویر و خشکی می شناسند، استانی که به دلیل واقع شدن در حاشیه کویر مرکزی ایران و داشتن آب و هوایی گرم و خشک همواره به عنوان منطقه ای کویری زبانزد بوده است.
شاید در تصور بسیاری با وجود این شرایط پوشش گیاهی و جانوری در این منطقه بسیار ضعیف باشد اما باید بدانیم این شرایط خاص آب و هوایی سبب شده که خراسان جنوبی بتواند زیستگاه برخی از گونه های جانوری باشد که تنها خاص این منطقه هستند.
گنجینه طبیعی خراسان جنوبی یکی از متنوع ترین گونه های جانوری بوده به گونه ای که از پرندگان مهاجر سیبری گرفته تا گونه نادر و در حال انقراض یوزپلنگ آسیایی را در خود جای داده است.
پستاندارانی نظیر یوزپلنگ، کل و بز، قوچ و میش، آهو، جبیر، زرده و پرندگانی نظیر بالابان، کرکس مصری، عقاب تالابی، عقاب شاهی و هوبره را می توان از جمله مهمترین گونه های جانوری این منطقه دانست که اکنون در لیست سرخ انقراض قرار گرفته اند که این امر وظیفه خطیر محیط بانی در این استان را بسیار حساس تر کرده است.
از طرفی دیگر دو دهه خشکسالی در خراسان جنوبی تمامی بخش ها را تحت تاثیر قرار داده که محیط زیست نیز از این قاعده مثتثنی نبوده است به گونه ای که این شرایط علاوه بر اینکه جلوی رشد تصاعدی جمعیت جانوری را گرفته سبب مهاجرت بی رویه حیوانات وحشی به دلیل کمبود غذا، افزایش بیماری و مرگ و میر نیز شده است.
شرایط سخت خشکسالی از سویی و نبود محیط بان کافی گونه های خاص و در حال انقراض منطقه را در معرض خطر قرار داده است.
طبق استانداردهای جهانی هر ۱۰ هزار هکتار توسط یک محیط بان اداره می شود اما در خراسان جنوبی هر ۳۰۰ هزار سهم یک محیط بان است و این یعنی هر محیط بان در خراسان جنوبی کار پنج محیط بان را انجام می دهد.
بزرگترین پناهگاه حیات وحش خاورمیانه در خراسان جنوبی
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به وجود سه پناهگاه حیات وحش در استان، اظهار داشت: تعداد مناطق شکار ممنوع استان نیز در حال حاضر بالغ بر ۱۰ منطقه می باشد.
بهمن مودی بیان کرد: علاوه بر این خراسان جنوبی دارای چهار منطقه حفاظت شده شامل منطقه آرک بورنگ، مظفری، منطقه حفاظت شده درمیان- سربیشه و منطقه حفاظت شده شاسکوه است.
وی، پناهگاه حیات وحش نهبندان را بزرگترین پناهگاه حیات وحش خاورمیانه عنوان کرد و گفت: این منطقه با یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار وسعت تنها زیستگاه یوزپلنگ ایرانی است.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: همچنین در این پناهگاه گونه هایی مثل کل و بز، قوچ، میش، خرگوش و سایر گونه های جانوری وجود دارد.
مودی با اشاره به وجود برخی گونه های کمیاب و مهم جانوری در خراسان جنوبی، عنوان داشت: زاغ بور یکی از پرندگان خاص ایران بوده که یکی از زیستگاه های مهم آن در خراسان جنوبی وجود دارد.
وی اضافه کرد: پناهگاه حیات وحش تالاب کجی نهبندان نیز از این نظر تحت عنوان پناهگاه حفاظت می شود که یکی از زیستگاه های پرندگان مهاجر آبزی از جمله انواع اردک ها، کاکایی و سایر پرندگان است.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه پناهگاه حیات وحش رباط شور نیز جزء زیستگاه های کل، بز و آهو است، بیان کرد: در منطقه حفاظت شده آرک نیز ضمن وجود پوشش گیاهی جنگل های بادام گونه های جانوری کل و بز وجود دارد.
با توجه به خشکسالی ها و شکارهای غیرقانونی و ضعف حیوانات رشد حیات وحش استان مثبت نیست مودی با اشاره به اینکه منطقه حفاظت شده مظفری به عنوان زیستگاه معتبر کل، بز و آهو حفاظت می شود، عنوان داشت: منطقه حفاظت شده درمیان- سربیشه نیز به عنوان یکی از بهترین زیستگاه های قوچ و میش در کشور مطرح است.
وی ادامه داد: منطقه حفاظت شده شاسکوه نیز به لحاظ وجود کل، بز و همچنین حضور یوزپلنگ ارزشمند است.
خشکسالی ها جلوی افزایش تصاعدی جمعیت جانوری را گرفت
به گفته معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی علاوه بر همه این ها پرندگانی از جمله هوبره، کبک، تیهو و باقرقره در تمامی مناطق حفاظت شده استان مشاهد می شوند.
مودی با بیان اینکه در سال گذشته ۵۷۰ زاد و ولد در مناطق حفاظت شده استان داشته ایم، بیان کرد: هر چند این میزان نسبت به سال قبل از آن افزایش را نشان می دهد اما باید این رشد به صورت تصاعدی بالا می رفت.
وی با اشاره به اینکه خشکسالی ها بر جمعیت حیات وحش استان تاثیر گذاشته و جلوی روند افزایش صعودی را گرفته است، افزود: با توجه به خشکسالی ها و شکارهای غیرقانونی و ضعف حیوانات رشد حیات وحش استان مثبت نیست اما با این وجود آهنگ رشد روبه بالاست.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی به جمعیت جانوری مناطق حفاظت شده استان اشاره کرد و گفت: بر اساس سرشماری که در سال گذشته انجام شد دو هزار و ۵۲۶ قوچ و میش در استان مشاهده شده که از این تعداد ۲۳۲ مورد بره بوده اند.
مشاهده ۴هزار و ۷۰۰ چهارپای ارزشمند در استان
مودی همچنین میزان زاد و ولد کل و بز را در این مناطق ۳۰۰ مورد عنوان کرد و افزود: در این سرشماری دو هزار و ۱۷ کل و بز در مناطق تحت مدیریت محیط زیست مشاهده شده است.
وی با اشاره به تولد ۱۹ بره آهو در سال گذشته، عنوان داشت: بر اساس سرشماری انجام شده ۱۱۳ آهو در مناطق تحت مدیریت این اداره کل وجود دارد.
مودی اضافه کرد: در مجموع در سال گذشته چهار هزار و ۷۷۷ رأس چهارپای قابل کشتار ارزشمند در مناطق حفاظت شده استان سرشماری شده است.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه برای مقابله با آثار خشکسالی و تاثیر آن بر حیات وحش اقدامات مناسبی در دستور کار قرار گرفته است، عنوان داشت: در این راستا هر ساله در بین مناطق حفاظت شده علوفه توزیع شده و آب انبار و آبشخورهایی ایجاد شده است.
مودی با اشاره به تخصیص اعتبارات خشکسالی به استان در سال گذشته، بیان داشت: در این راستا بالغ بر ۷۰ میلیون تومان برای تأمین غذای حیات وحش تخصیص و علوفه در مناطق تحت مدیریت توزیع شده است.
۳۰۰ هزار هکتار سهم هر محیط بان
وی با بیان اینکه ۱۵۰ میلیون تومان برای ساخت آب انبار و آبشخور در مناطق حفاظت شده استان هزینه شده است، عنوان داشت: علاوه بر این چندین آب انبار و آبشخور با اعتباری بالغ بر ۱۰۰ میلیون تومان در دست ساخت قرار دارد.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی، کمبود محیط بان را یکی از معضل های اساسی حوزه محیط زیست استان دانست و افزود: بر اساس استانداردهای جهانی هر ۱۰ هزار هکتار یک محیط بان نیاز دارد اما در خراسان جنوبی به ازای هر ۳۰۰ هزار هکتار یک محیط بان داریم.
مودی با بیان اینکه در حال حاضر ۶۰ محیط بان در سطح استان مشغول به فعالیت هستند، بیان کرد: هم اکنون هر محیط بان در خراسان جنوبی کار پنج محیط بان را انجام می دهد.
هم اکنون هر محیط بان در خراسان جنوبی کار پنج محیط بان را انجام می دهد به گفته وی در حال حاضر منطقه حفاظت شده نایبندان با یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار با ۱۰ محیط بان کنترل می شود.
وی همچنین کمبود امکانات خودرویی را یکی دیگر از مشکلات این حوزه برشمرد و گفت: در حال حاضر اعتبارات جاری جوابگو نیاز استان نبوده و محیط بانان استان با حداقل امکانات کار می کنند.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی بیان داشت: هرچند به لحاظ کمی و شرایط اقلیمی سخت تعداد گونه های جانوری در استان کم باشد اما به لحاظ تنوع گونه ای بسیار متنوع بوده و این ظرفیت را دارد که در بحث گردشگری و شکار و صید سرمایه گذاری شود.
کوچ و مهاجرت بی‌رویه حیوانات وحشی به دنبال کمبود آب و غذا
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی نیز چندی پیش در گفت و گو با رسانه های محلی کوچ و مهاجرت بی‌رویه حیوانات وحشی به دلیل کمبود آب و غذا، خسارت به تنوع گونه‌ای، کاهش و تخریب زیستگاه حیات وحش، افزایش بیماری و تنش در گونه‌های در معرض خطر، کاهش زادآوری و مرگ و میر را از جمله مهمترین آثار سوء خشکسالی بر حیات وحش عنوان کرده بود.
پرویز آرامنش گفت: خشک شدن منابع آبی و کاهش علوفه در دسترس موجب تضعیف وضعیت فیزیولوژیک حیات وحش و تاثیرات منفی در ادامه حیات و جمعیت گونه‌های ارزشمند موجود در استان مانند یوزپلنگ، قوچ و میش، آهو، کل و بز، زاغ بور، هوبره و ... شده است.
وی با بیان اینکه خشکسالی بر میزان مواد غذایی در دسترس حیات وحش تاثیر منفی گذاشته است، بیان داشت: این در حالی است که بالغ بر ۵۰ درصد چشمه های طبیعی استان خشک و بقیه در آبدهی دچار تنش و غالبا فصلی شده اند.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: به همین دلیل ماموران اجرایی این اداره کل در برخی از مناطق به توزیع دان و علوفه می پردازند.
در حال حاضر بالغ بر دو میلیون و ۳۱۷ هزار هکتار از مساحت خراسان جنوبی تحت مدیریت محیط زیست قرار داشته که این میزان حدود ۱۵ درصد مساحت استان را شامل می شود.
حفاظت از محیط زیست علاوه بر حضور گسترده ماموران اجرایی برای گشت و کنترل و پایش مستمر در عرصه‌های طبیعی به همکاری گسترده مردم نیاز دارد.
نظر شما