خبرگزاری مهر - گروه استان ها، رقیه رحمتی راد: خراسان جنوبی به لحاظ قدمت تاریخی در جایگاه ویژه‌ای واقع‌شده است چراکه هرکدام از شهرستان‌هایش، گنجینه‌هایی عظیم از تاریخ را در دل جای‌داده‌اند.
تون ازجمله مناطقی است که یادگار از دوران پهلوی است. اکنون این شهر پا به‌پای تاریخ به جلو می‌رود و به شگفتی‌های به کار برده شده در معماری‌اش، قدمت می‌بخشد.
گذر تاریخ در لا به لای زمان، برخی از محله‌های این شهر تاریخی را به باد بی توجهی سپرده و زیبایی‌های چشم نوازش را به یغما برده است.
سردشت، تکه‌ای به جای مانده از پازل تاریخی تون، در میان ناملایمت ها رنگ باخته و دیوار به دیوار خانه‌هایش را سرد و بی روح کرده است. اکنون شکوه و عظمت خانه‌هایی که سالیان سال محلی برای سکونت بزرگان بوده به دست تاریخ، آوار شده است.
در حال حاضر از آن همه خانه باغ، تنها چهار دیواری‌هایی در هم شکسته به جای مانده و درختانی که در سکوتی سنگین، گردش ماه و خورشید را به نظاره ایستاده‌اند.
اکنون حوض انبارهایی که دیر زمانی، آب مورد نیاز اهل محل را پاسخگو بود، انباری از خاک و محلی برای رویش خاشاک شده‌اند. دیوارهای ترک برداشته هم خاطره تلخ زلزله‌ای را برای رهگذران تداعی می‌کند که متهم ردیف اول برای از بین رفتن این بافت است.
رنج‌های «سردشت» تمامی ندارد
از غربت خانه‌های تاریخی که بگذریم، دردی دیگر گریبان گیر این بافت قدیمی شده است. رنجی که به‌واسطه کسب‌وکار برخی از افراد، خواسته یا ناخواسته بر چهره به خاک نشسته خانه‌ها سایه انداخته و روزبه‌روز دردناک‌تر می‌شود. دامدارانی که از سالیان گذشته در این بافت فعالیت می‌کرده و کوچه‌های سردشت را یکی‌یکی نازیبا کرده‌اند.
درحالی‌که مشکلات برخاسته از فعالیت دامداری‌ها در بافت بیداد می‌کند، احداث مجتمع دامداری برای رفع این معضل در پیچ‌وخم برگزاری جلسات مانده است و عملاً کاری از پیش نمی‌رود.
درد این مسئله زمانی انسان را بی‌تاب می‌کند که سرمایه‌گذارانی برای احیای سردشت به میدان می‌آیند اما با دیدن این معضلات پا پس می‌کشند.
گویی دردهای تحمیل‌شده بر پیکره سردشت تمامی ندارد. تغییر کاربری اراضی از مسکونی به زراعی و از بین رفتن شاکله قدیمی بافت، رنجی دیگر بر این منطقه بوده که این روزها بیش‌ازپیش خودنمایی می‌کند و توجه بیشتری را از سوی متولیان می‌طلبد.
یک دهه فراموشی سردشت
یکی از شهروندان فردوسی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: سردشت یکی از مناطق تاریخی شهرستان فردوس بوده که باید بافت آن حفظ شود.
رضا کاظمی بابیان اینکه این منطقه از زلزله سال ۴۷ رهاشده است، افزود: در حال حاضر عده‌ای در این منطقه مشغول دامداری هستند.
وی ادامه داد: رفت‌وآمد دام‌ها در این محله تاریخی، باعث به وجود آمدن چهره‌ای ناخوشایند در بافت شده که باید مدیریت شود.
کاظمی بیان کرد: هر نقطه تاریخی می‌تواند زمینه‌ای برای رونق آن منطقه باشد که نباید از توجه و نگاه مسئولان دور شود.
نفس «سردشت» به شماره افتاد
یکی دیگر از شهروندان فردوسی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: فردوس به لحاظ بافت تاریخی، شهرستانی بسیار غنی است.
رضا مرتضوی بابیان اینکه باید در راستای حفظ بافت‌های تاریخی تلاش کنیم، اظهار کرد: هر بافت قدیمی نشان‌دهنده گوشه‌ای از آداب‌ورسوم گذشتگان ما است.
وی ادامه داد: منطقه سردشت فردوس، قسمتی از باقی‌مانده شهر تون بوده که روزهای تخریب خود را پشت سر می‌گذارد.
مرتضوی بابیان اینکه عده‌ای از مردم در این بافت مشغول دامداری هستند، گفت: این امر علاوه بر تخریب کردن بافت، باعث درخطر افتادن بهداشت می‌شود.
تخریب بافت سردشت توسط دامداری‌ها
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان فردوس در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: محله تاریخی سردشت، تنها محله از بافت تاریخی تون بوده که سالم مانده و تخریب نشده است.
اقدس کرم پور وسعت این بافت را ۱۳ هکتار دانست و گفت: این محله دارای آثار ارزشمندی ازجمله حمام سردشت، خانه کوباری، خانه یاحقی و حوض انبارها است.
وی با بیان اینکه این بافت دارای شاکله ارزشمندی بوده که می‌تواند رونق خوبی داشته باشد، افزود: استقرار دامداری‌ها ازجمله مشکلات پیش روی گسترش این منطقه است.
کرم پور بیان کرد: بعد از زلزله سال ۱۳۴۷، مردم این منطقه به شهر جدید رفتند و این بافت به‌مرورزمان متروک شد.
وی بابیان اینکه عدم حضور مردم و کم شدن رفت‌وآمدها باعث استقرار دامداری‌ها شده است، گفت: متأسفانه استقرار دام‌ها شاکله بافت را به لحاظ تاریخی تخریب کرده است.
جلسات ساماندهی سردشت خروجی مطلوبی نداشت
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان فردوس اظهار کرد: گردشگران و افرادی که به این منطقه می‌آیند از حضور دام‌ها گلایه و شکایت دارند.
وی فعالیت دامداران را یکی از موانع حضور سرمایه‌گذاران دانست و گفت: سرمایه‌گذاران منتظر تعیین تکلیف دامداری‌ها هستند.
کرم پور با اشاره به اقدامات انجام‌شده در راستای رفع این مشکل بیان کرد: تاکنون جلسات مختلفی برگزارشده اما به نتیجه مطلوبی نرسیده‌ایم.
وی بابیان اینکه انتقال دام‌ها کار میراث فرهنگی نیست، گفت: دستگاه‌هایی مانند جهاد کشاورزی، شهرداری و بهداشت باید در این زمینه ورود کنند.
مرمت ۱۰ خانه تاریخی در بافت تاریخی
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان فردوس اظهار کرد: باید مکانی برای فعالیت دامداری‌ها در نظر گرفته شود.
وی خواستار آزادسازی عرصه و حریم محدوده‌های بافت شد و گفت: برای تملک و مرمت، باید مردم پای‌کار بیایند.
کرم پور با اشاره به اقدامات انجام‌شده در راستای مرمت و بازسازی بافت بیان کرد: مرمت ۱۰ خانه تاریخی را شروع کردیم.
وی بابیان اینکه مرمت و آواربرداری هزینه‌های زیادی را می‌طلبد، گفت: همچنین گردشگری زلزله در دستور کار قرار دارد.
کرم پور تصرف غیرقانونی خندق‌ها را یکی دیگر از مشکلات پیش روی سردشت دانست و افزود: بعد از زلزله، بخش‌های زیادی از خندق توسط مردم و به‌صورت غیرقانونی سند شده و به باغ‌های پسته تبدیل‌شده است.
وی بیان کرد: طبق ماده ۲۶ قانون مدنی، فضاهای عمومی مانند خندق‌ها، قلعه‌ها و ارگ‌های تاریخی عام‌المنفعه بوده و متولی مشخصی ندارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان فردوس بیان کرد: خندق شهر تاریخی تبدیل به باغ‌های تاریخی شده که به صورت قانونی قابل‌پیگیری است.
یک ماه مهلت برای رفع مشکل سردشت
معاون عمرانی فرمانداری فردوس در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: مشکل فعالیت دامداران در منطقه سردشت فردوس، معضلی ۱۰ ساله است.
مرتضی رئیسی بابیان اینکه دامداران به دلیل اینکه مالکیت خانه‌های مخروبه را دارا بوده، به حرفه دامداری سبک و سنگین مشغول هستند، گفت: تاکنون جلسات متعددی در راستای رفع این مشکل برگزارشده است.
وی ادامه داد: بنا به دستور استاندار، ادارات میراث فرهنگی، آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی موظف به رفع مشکل و انتقال دامداران از بافت هستند.
رئیسی با اشاره به احداث مجتمع دامداری برای این افراد بیان کرد: زیرساخت‌های این مجتمع در سال گذشته بااعتباری بالغ‌بر ۷۰۰ میلیون تومان تأمین‌شده است.
وی بابیان اینکه دامداران به دلیل نبود کیفیت آب از این مجتمع استقبال زیادی نکردند، گفت: اداره آب به دلیل کمبود آب در حوزه فردوس، نتوانسته منبع پایداری برای این منطقه تأمین کند.
معاون عمرانی فرمانداری فردوس اظهار کرد: بنا به قولی که منابع آب شهرستان داده است، تا یک ماه آینده این مشکل رفع خواهد شد.
وی ادامه داد: بعد از رفع مشکل نیز جهاد کشاورزی و شبکه بهداشت برای انتقال دامداران به مجتمع اقدام خواهند کرد.
رئیسی با اشاره به تخریب اراضی بافت و تغییر کاربری‌ها از مسکونی به زراعی بیان کرد: باید جلسه‌ای فوریتی با جهاد کشاورزی برگزارشده و این مشکل رفع شود.
وی بابیان اینکه میراث فرهنگی مکلف است که مانع این تخریب‌ها شود، افزود: شهر تاریخی تون یکی از ظرفیت‌های مهم برای جذب گردشگر بوده که نباید تخریب شود.
حفظ بافت‌های قدیمی در هر نقطه، علاوه بر اینکه به ارزش تاریخی منطقه می‌افزاید، می‌تواند محلی برای درآمدزایی باشد. بدون شک سردشت یکی از پتانسیل‌های بزرگ در شهر تاریخی تون بوده که نباید در هیاهوی زمان به فراموشی سپرده شود. وجود عنصرهای تاریخی مانند حمام، حوض انبارها و خانه‌های قدیمی می‌تواند در نگاه گردشگران جایگاه ویژه‌ای باز کند که حائز توجه است.
نظر شما