پست مدرنیسم هویت و دین را به چالش می کشد

به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه کرسی آزاد اندیشی و نظریه پردازی با موضوع « دین در گفتمان پست مدرن» به ابتکار دفتر جنبش نرم‌افزاری و با حضور محققان و پژوهشگران در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.

دکتر محمدرضا تاجیک، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی (ره)، با بیان اینکه پسامدرنیسم یکی از دغدغه‌های کنونی جامعه جهانی و جامعه ایران به شمار می‌رود اظهار داشت: در شرایطی به سر می‌بریم که در دنیای جهانی شده و جهانی شدن، گفتمانهای جدیدی مطرح شده است.

وی افزود : این گفتمانهای جدید که در حال تسلط هستند با فضای مدرنیته متفاوتند و چالشی را که برای فرا گفتمانهای همچون دین و مذهب مطرح می‌کنند به مراتب بیش از آن مسایلی است که مدرنیته مطرح کرده است.

این مدرس دانشگاه شهید بهشتی (ره)،  ادامه داد : پسامدرنیسم یک ضد فرا گفتمان است و با آنچه ادعای جهانشمولی دارد در یک چالش به سر می‌برد و مدعی است فراگفتمانها سبب بروز جنگ بین انسانها می‌شود.

وی تصریح کرد : پسامدرنیسم از کلیت دین عبور نمی‌کند، ولی اجازه نمی‌دهد دین به عنوان یک فراگفتمان حقیقت محور مطرح شود و در تحلیل نهایی خود دین را به عنوان یک خرده گفتمان می‌پذیرد. ضد گوهرگرایی سوی دیگر پسامدرنیسم به شمار می‌آید که معتقد است هیچ چیزی وجود ندارد که از ماهیت خالصی برخوردار باشد و آنچه هست، ناشی از قرائت ماست.

 تاجیک مخالفت با دو انگاری (حق و باطل) را از دیگر ویژگیهای پست مدرنیسم نام برد و گفت : این ویژگی پسامدرنیسم نیز همچون دو ویژگی قبلی از نقاط چالش آن با دین به شمار می‌رود، چون پست مدرنیسم مخالفت حقیقت است دین را یک حقیقت نمی‌داند.

وی ادامه داد : پسامدرنیسم خاصیت ضد متافیزیکی دارد و بیان می‌دارد چیزی وجود ندارد که نتوان در آن تردید کرد. از این رو نمی‌توان هیچ قطعیتی داشت و هر چیزی اعم از دینی، فلسفی، علمی و مانند آن، قابل تردید هستند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی (ره) تاکید کرد : پست مدرنیسم تأکید دارد که انسان خاصیت انسان بودن خود را در گفتمان پیدا می‌کند، جایگاه هویت انسان درون گفتمان است، از ورای این گفتمان آدمی یا پدیده‌ها ارتباط برقرار می‌کند و گفتمان پاسخ همه مسائل را حتی در آینده داده است.

وی مخالفت با کلی‌گرایی ، تقدس گرایی و هویت گرایی را به عنوان دیگر چالشهای پست مدرنیسم دانست و افزود : مذهب و دین به انسان هویت می‌بخشند، از این رو با پست مدرنیسم که به هویت شفاف اعتقادی ندارد و همه را فنا و دورو می‌داند در چالش است و تأکید دارد که هویت ناب و اصیل وجود ندارد.

دکتر تاجیک با طرح این پرسش که آیا پست مدرنیسم با این هجمه‌ای که به دین دارد، خود دین دیگری را نمی‌سازد؟ گزاره‌ای که خود جدی نیست چگونه گزاره‌های جدی را زیر سؤال می‌برد؟ گفت :  طرح این گونه پرسشها خود پست مدرنیسم را زیر سؤال می‌برند.