بایدها و نبایدهای پارلمان شهری

خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مهدی مقاری*: شوراهای اسلامی نماد واقعی حکومت مردم بر مردم و تحقق بخشی از آرمان و اهداف رفیع و بلند انقلاب اسلامی هستند که از سال ۱۳۷۸  وپس از دو دهه از تشکیل نظام جمهوری اسلامی، عینیت یافتند و طی قریب دو دهه سپری شدن از عمر شوراها، نقدهایی بر شیوه و عملکردآن وارد است که با رفع آنها، مردم سالاری دینی به معنای حقیقی خود محقق خواهد شد.

خدمت به مردم با روحیه بسیجی، عمل به وظایف قانونی شوراها و تفاهم و هم دلی و دوری از مناقشات سیاسی و جناحی از وظایف ذاتی شوراهای اسلامی است.

گزینش، نظارت و همکاری با شهرداران و دهیاران، توجه به مختصات شهر اسلامی در برنامه ریزی ها، مبارزه با تجمل گرایی در شهرداری و مبارزه با فساد و رشوه خواری در شهرداری ها نیز از دیگر کارکردهایی است که باید اعضای شوراها به آنها دقت و توجه کنند.

تسهیل و تسریع کار مردم، استفاده از روش های علمی در اداره شهر، جلوگیری از قانون فروشی در شهرداری و درآمد از هر طریق، چیز خوبی نیست را هم می توان از کارکردها و وظایف هر شورایی در شهر و روستا دانست و به واسطه آن ها اعضای شورا را مورد کنکاش و سوال قرار داد.

اما آن چه از شوراهای شهر و روستا انتظار می‌رود، بسط تجربیات خوب و بد به دست آمده در دوره‌های قبلی شورا و کمک به پیشرفت همه جانبه و ارائه سطح برتر و بالاتر از خدمات به شهروندان و مردم ساکن روستا  است.

لازمه موفقیت شورا در رسیدن به بالاترین اندازه رضایت مندی مردم، وجود یک مجموعه قوی کارشناسی با تجربه و متعهد در کنار شهردار منتخب است.

مدیریت شهری موفق نیازمند همکاری،‌هماهنگی و هم دلی شورا و شهرداری و دهیاری خواهد بود.

از شروط اصلی خدمتگزاری صادقانه پرهیز از تمایلات جناحی و حزبی است

یکی از شروط اصلی خدمتگزاری صادقانه به مردم پرهیز از تمایلات جناحی و حزبی است، غربال گری نیازها و دغدغه‌های جاری شهروندان از مقدمات یک تحول بزرگ شهری است، یکی از بزرگ ترین انتظارات مردم از اعضای شورا انتخاب شهردار یا دهیاری کارآمد و دلسوز است، منتخبین مردم برای ابقا یا انتخاب یک شهردار یا دهیار در معرض امتحان الهی قرار دارند و مردم چگونگی و شفافیت انتخاب وی را رصد و تعقیب می‌کنند.

اعضای شورا برای انتخاب بهترین گزینه ممکن و شایسته باید با مطالعه و بررسی گزینه‌های برتر بر اساس یک چارچوب و اصول تعریف شده اقدام و به دور از نگاه‌های حزب، سیاسی و محلی براساس توانمندی‌های ذاتی افراد و برنامه وی دست به انتخاب شهردار یا دهیار بزنند، متأسفانه قوانین موجود و عدم انطباق وظایف و مسئولیت‌های شوراها با اختیارات قانونی آنها زمینه‌ساز مشکلات متعددی شده است.

مردم انتظار دارند مهم‌ترین تصمیمات شورا بر مدار نظام فنی و اجرایی و اسناد بالادستی باشد و از پراکنده کاری و تصمیمات مقطعی و خلق‌الساعه در حوزه‌های مختلف پرهیز شود و عدول از برنامه پنج ساله و یک ساله ممنوع باشد.

مردم از شورای خویش انتظار دارند شهردار  و دهیارصرفا بر اساس توانمندی‌های حرفه‌ای، ذاتی و مدیریتی انتخاب شود و انتخاب شهردار و دهیار براساس سهم‌خواهی سیاسی و محلی را برنمی‌تابند، مردم توقع دارند تا شورا از منفی‌گری به اقدامات گذشته پرهیز کرده و صرفاً نقد و انتقاد از دریچه کارشناسی به مسائل شهری مطرح شود.

عضو شورا باید توانایی انجام کار گروهی داشته باشد

نمایه‌ای از شورای کارآمد داشتن برنامه اجرایی معقول، کارآمد و قابل اجرا و ارزشیابی و پایش مستمر اقدامات انجام شده و همکاری و هماهنگی با سایر مسئولین و دستگاه‌های دولتی، بررسی مشکلات و آسیب‌های شهر و ریشه‌یابی آنها و برنامه‌ریزی جهت رفع عقب ماندگی‌های شهر و تلاش جهت ارتقاء جایگاه فرهنگی و سیاسی شهرو روستا است.

همچنین تعامل مستمر با اساتید، روشنفکران و جوانان اهل فکر و نخبگان، توجه خلاقانه به زیبا سازی‌، استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات موجود، توجه جدی به بهداشت روانی در شهر با زیباسازی مناسب و...، ایجاد و توسعه مراکز فرهنگی و ورزشی و استفاده بهینه از فضاهای موجود، ارتباط مستمر و کارآمد با شوراهای شهر موفق دنیا و الگوگیری از آنها و تلاش در جهت ایجاد منابع پایدار درآمدی برای شهر و روستا  از دیگر موارد آن است.

شوراها وظایف مختلفی به عهده دارد، که تهیه طرح‌ها و پیشنهادهای اصلاحی و راه‌حل‌های کاربردی در این زمینه‌ها برای ارائه به مجلس به‌صورت مستقیم یا از طریق دولت، نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرح‌های مصوب در امور شهرداری ودهیاری، همکاری با مسئولان اجرایی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و عمرانی بنا به درخواست آنان، اقدام در خصوص تشکیل انجمن‌ها و نهادهای اجتماعی، امدادی، ارشادی، نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی‌های نقدی، جنسی و اموال منقول و غیرمنقول شهرداری، تصویب آئین‌نامه‌های پیشنهادی شهرداری پس از رسیدگی به آن‌ها با  رعایت دستورالعمل‌های وزارت کشور از جمله وظایف شوراها است.

عضو شورا باید توانایی انجام کار گروهی داشته باشد و صداقت، برخورداری از مدارک دانشگاهی معتبر و مرتبط با پشتوانه‌های اجرایی و مدیریتی، شناخت شهر از منظر توسعه شهری به‌طور کامل از جمله ملاک‌های لازم برای انتخاب شورا،  اصلح است، اعضای شوراها باید به وظایف قانونی شوراها عمل کنند و وعده دروغین ندهند که موجب بدبینی مردم شود. تفاهم و همدلی و دوری از مناقشات سیاسی و جناحی باید مدنظر شوراها قرار گیردواعضای شورا باید با یکدیگر دوست و همدل باشند.

شوراها نباید به نظرات دیکته شده صاحب منصبان جامه عمل بپوشانند

مردم از شوراها انتظار دارند فقط در زمان انتخابات مردم را نشناسند و شوراها نباید با ترس از دست دادن پست و مقام خود به نظرات دیکته شده صاحب منصبان جامه عمل بپوشانند.

شوراها نباید خواسته‌های مردم را در صف انتظار قرار دهندو  پرهیز از شعار، داشتن برنامه برای حوزه انتخابیه ، ایجاد اشتغال با استفاده از پتانسیل‌های شهر، ارائه گزارش کار شفاف، پرهیز از منفی‌گری نسبت به اقدامات گذشته، بیان نقد و انتقاد از دریچه کارشناسی، توجه به فضاهای سبز و زیبا، گردشگری و مکان‌های ورزشی حمل‌ونقل عمومی از جمله‌ اتوبوسرانی از دیگر خواسته‌های مردم از شوراها است.

رهبر معظم انقلاب در دوم شهریور ۱۳۸۲ خطاب به اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا  فرمودند: "مهم ترین توصیه اینجانب اولا مربوط به سیاست ها و برنامه های کاری شما و سپس درباره گزینش مدیریت شهر و روستا است، تسهیل زندگی مردم در کارهایی که به شهرداری ها مربوط است، برطرف کردن معضلات شهر و روستا، سالم سازی محیط زیست، حفظ اصالت اسلامی و ملی در ساخت و سازها، استقرار بخشیدن به جو اسلامی و فرهنگی سالم، پرداختن به نیازهای فوری تر در عین اهتمام به کارهای زیربنایی، اولویت دادن به مناطق مستضعف نشین، تأثیرناپذیری از نفوذ ثروتمندان و جاذبه ثروت، رعایت دقیق قوانین و عدم تخطی از آن با حیله های شـبه قانونی، رعایت ویژه محرومان، آلوده نشدن به اسراف و هدر ندادن بیت المال با تجملات زائد و سفرها و مراسم غیرالزام و در یک کلمه رعایت تقوا و تدبیر و پشتکار و بهره گیری از دانش و تجربه، مواد عمده توصیه نخست اینجانب است."
جالب است که سازمان ملل متحد، شاخصه هایی چون مشارکت، قانونمداری، شفاف سازی، انعطاف پذیری، وفاق محوری، عدالت، کارآمدی و پاسخگویی را از ویژگی های حکمرانان خوب در شهرها برشمرده و در اختیار دولت ها قرار داده است که هرکدام با بومی سازی آنها می توانند وضعیت مطلوبی را برای شهروندانشان در سراسر دنیا فراهم سازند.

در انتها به نمونه ای از حرکت جمعی و پرهیز از تکروی و اثرگذاری و ماندگاری و استفاده از آن اشاره می کنم:"در خارج از کشور درب ‌های مدارس را محکم طراحی می‌کنند تا کودک به تنهایی نتواند درب را باز نکند بلکه از دوستانش کمک بخواهد." این ها نشانه و نمونه هایی  از رفتارهایی است، که نشان می‌دهد یک شهروند به تنهایی نمی‌تواند موفق شود و تجمع افکار با همدیگر پیش برنده فعالیت ها و اقدامات و عامل توفیقات است و توجه ای جدی به تفکر شورایی و احترام به خرد جمعی است.

* روزنامه نگار و فعال رسانه ای