تنش آبی در روستاهای کرمان/ کشاورزان آب خوردن هم ندارند

خبرگزاری مهر – گروه استان ها: استان کرمان دومین استان کشور از نظر تکثر روستاها در کشور است این در حالی ست که کرمان بزرگترین استان کشور نیز می باشد و همین امر کرمان را در شمار استان هایی قرار داده است که با پراکندگی بیش از حد تصور مواجه کرده است بطوریکه برای طی کردن شمالی ترین نقطه مسکونی استان کرمان به سمت جنوبی ترین منطقه استان باید هشت ساعت راه پیمود. متوسط جمعیت روستایی کشور ۲۶ درصد است که این آمار نشان می دهد استان کرمان باید برنامه ریژی ویژه ای برای پویایی این روستاها داشته باشد زیرا این آمار در استان کرمان 41 درصد است.

کرمان از اعماق کویر تا ارتفاعات سربه فلک کشیده زاگرس شاهد وجود روستاهای متعدد است که این روزها روستانشینان با خشکسالی بی سابقه ای دست و پنجه نرم می کنند که مسن ترین ساکنان این آبادی ها هم چنین وضعیتی را به یاد ندارند.

روستاهایی که روزگاری مولد و محور اقتصاد از روستا به شهر بودند حالا رفته رفته از سکنه خالی می شوند و کشاورزانی که بیلشان زمین ها را شخم می زد حالا به کارگرانی تبدیل می شوند که در گوشه ای از معابر شهری به امید اینکه به عنوان کارگر روز مزد به کار گرفته شوند روزگار می گذرانند.

روستاهای زرند هم از این آسیب در امان نبوده است، وقتی از دور دست به دهستان « سربنان» زرند نزدیک می شوم انتظار دارم همان صحنه هایی را ببینم که در کودکی در یک سفر تفریحی دیده ام، رودخانه های پر آب، کوهستان های مملو از درخت و مزارع گندم و گل آفتاب گردان که دشت زرند را زرد رنگ می کردند، کشاورزان بیل به دوش در امتداد جویبارها برای آبداری حرکت می کردند و لبخند برلبانشان بود.

روستاییان سربنان در کنار جاده خاکی منتهی به روستایشان روزها در انتظار تانکرهای آب می شنیدند تا به قول خودشان بتوانند آب خوردنشان را تامین کنند

اما هم اکنون روستاییان سربنان در کنار جاده خاکی منتهی به روستایشان روزها در انتظار تانکرهای آب می شنیدند تا به قول خودشان بتوانند آب خوردنشان را تامین کنند، دیگر خبری از آن مزارع و باغ های میوه نیست، مزارع محدودتر شده اند و باغ های سر سبز به زمین هایی مملو از درختان خشکی تبدیل شده اند که دیگر برای کشاورزان خاطره شده اند.

مردان روستا هنوز هم صبح ها از خانه ها خارج می شوند تا که شاید بتوانند درآمدی داشته باشند اما به جای اینکه به مزارع بروند به کنار جاده می روند تا بتوانند سوار مینی بوس قدیمی شوند که هر روز صبح آن ها را به شهر زرند می برد که شاید بتوانند کارگری کنند.

هر پنج روز دو ساعت آب در عمق کویر

نمونه این روستاها در دهستان سربنان زیاد هستند اما در سال جاری روستاهای کهنوج، علی آباد نیز به آن ها افزوده شده اند، مردم این روستاها طی دو ماه اخیر با قطعی مکرر آب مواجه می شوند و آب خوردن هم ندارند، زنان روستا می گویند هر ۵ روز یک بار حدود دو ساعت آب دارند و در سایر روزها باید در انتظار تانکر هایی باشند که آب را به صورت سیار به روستا می اورند.

زن روستایی که ملیحه نام دارد در بدو ورودمان به روستا به استقبال می آید و مرا به میدان اصلی روستا می برد و می گوید: حدود ۸۲  خانوار در این روستا زندگی می کنند و در دو ماه اخیر نگاهشان به این میدان است که چه زمانی صدای بوق تانکر آب به گوش می رسد ، وی می گوید پیش از خشکسالی صدای جویبارهای جاری در روستا به گوش می رسید اما حالا باید دبه های آب را در صف بگذارید و منتظر باشیم که آب خوردنمان را تامین کنیم و در طول روز هم آنقدر آب مصرف کنیم که تا آمدن دوباره تانکر با مشکل مواجه نشویم.

کشاورزان کارگر ساختمانی شده اند

وی می گوید: ما اینجا آب برای خوردن نداریم چه برسد به کشاورزی و دامداری، کشاورزی از بین رفته و دامها کم شده اند و دیگر امکان چنین کارهایی وجود ندارد، برخی از مردم قالی می بافند و اکثر خانوارها مردهایشان در شهر کارگر شده اند و اگر شانس داشته باشند کار گیرشان می آید و می توانند لقمه ای نان سر سفره خانه هایشان ببرند.

زن روستایی می گوید: چند خانواده در هفته های اخیر به شهر مهاجرت کرده اند. به اصرار زن برای دیدن یکی از خانواده ها که قصد مهاجرت دارد وارد یکی از کوچه ها می شویم که دو طرفش خانه های خشت و گلی خودنمایی می کنند. مرد خانواده در حال بار زدن اسباب و اثاثیه است.

محمد علی یکی از روستاییان این منطقه است و می گوید که سال ها در این روستاها همانند اجدادش کشاورزی می کرده است اما به دلیل کاهش بارندگی طی سالهای اخیر مجبور شده است تصمیم به ترک روستا بگیرد.

شما خودتان را جای ما بگذارید، دیگر منبع درآمدی در روستا نداریم، آب خوردن هم نداریم. چرا باید اینجا بمانیم، حداقل مسئولان مشکل آب را حل کنند که بتوانیم در خانه هایشمان بمانیم و قالی ببافیم

می گوید که با سرمایه ای دارم و از محل کشاورز یو دامداری در سالهای گذشته جمع کرده ام در شهر مغازه اجاره کرده ام و می خواهم سوپر مارکت راه بیندازم. محمد علی ادامه می دهد: شما خودتان را جای ما بگذارید، دیگر منبع درآمدی در روستا نداریم، آب خوردن هم نداریم. چرا باید اینجا بمانیم، حداقل مسئولان مشکل آب را حل کنند که بتوانیم در خانه هایشمان بمانیم و قالی ببافیم اما وقتی آب خوردن هم نیست انگیزه ای برای ماندن باقی نمی ماند.

پیرمردی به نام غلامعلی از راه می رسد، کمرش خمیده است و چهره اش آفتاب سوخته شده و عرق چینی بر سرگذاشته، با کمک عصایش راه می رود و می گوید: از مسئولان این سوال را دارم چرا فکری به حال ما نمی کنند، می گویند ما در آخر خط انتقال آب هستیم، این دلیل نمی شود که بنشینند و نگاه کنند که چندین روستا از جمعیت خالی شود، چرا کاری نمی کنند.

پیرمرد می گوید: چندین بار به فرمانداری و اداره آب رفته ام اما خبری از بهبود وضعیت نیست، از دو سال قبل آب کم شد و حالا دیگر خبری از آب نیست و با تانکر به ما آب می دهند که فقط آب خوردن داشته باشیم، این مردم به استحمام و بهداشت نیاز ندارند؟ کسی می داند ماه رمضان در گرمای طاقت فرسا را با چنین وضعی گذرانده ایم؟

مسئول اداره آب و فاضلاب روستایی زرند نیز دغدغه خشکسالی دارد و می گوید: بارندگی طی سال های اخیر به شدت کاهش یافته است و بسیاری از منابع آب سطحی خشک شده اند و سطح آب دهی چاه ها هم کاهش یافته است.

ضیاء الدینی می گوید: یک حلقه چاه، آب حدود ۱۲ روستا در این منطقه را تامین می کرد که جمیعتی حدود ۱۷۰۰ نفر را در خود جای داده اشت اما این چاه بعد از خشکسالی خشک و کم آب شده است، دبی قبلی این چاه ۱۸ لیتر بود که حالا به ۶ لیتر رسیده است.

وی گفت: سعی کردیم دو حلقه چاه برای جبران کم آبی حفر کنیم که متاسفانه به آب نرسیدند و سعی کردیم در مرحله بعد چاه دستی حفر کنیم که این چاه هم به لایه ای سخت از زمین رسیده و کار کند شده است.

وی ابراز امیدواری کرد که با تدابیر اندیشیده شده کار آبیاری سیار این روستاها با نظم و تعدد بیشتر دنبال شود.

اما مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کرمان که از ابتدای سال جاری بارها در خصوص منابع آبی استان ابراز نگرانی کرده است از آبرسانی سیار به دو هزار روستا در تابستان سال جاری خبر می دهد.

علی رشیدی می گوید: تعداد روستاهایی که عملا با تانکر آبرسانی می شدند قبل از تنش اخیر آبی ۷۰۵ روستاها بود که قطعا با امکانات موجود این تعداد تا پایان تابستان به دو هزار روستا خواهد رسید.

وی خواستار تامین اعتبار برای آبرسانی سیار به روستاها، حفر چاه جدید و کف شکنی چاه ها شد.

وی افزود: وضعیت آبی استان در روستاها در نیم قرن گذشته بی سابقه بوده است به طوریکه از ۶۷۰ چاهی که روستاها را تغذیه می کرده است حداقل ۲۰۱ چاه با مشکل جدی مواجه خواهند شد.

کرمان پس از بی توجهی که در خصوص مدیریت مصرف آب صورت گرفته است حالا با تنش جمعیتی مواجه شده است اما کمبود اعتبار و یا سیاست های آبی جلوی انتقال آب به این استان را گرفته است.