یارانه و فقر

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر حسن سبحانی اقتصاددان و نماینده مجلس در ستون"تحلیل روز" چنین نوشته است: از آنجا که رفع فقر و رسیدن به عدالت در توزیع، از جمله اهداف استراتژیکی است که نظام سیاسی ما مانند هر نظام دیگری در خصوص آن حساسیت دارد و علاقه مند به تامین آن می باشد بسیار مناسب است که در آستانه تدوین لایحه بودجه سال 1386  به عنوان گامی کوتاه در هدفمند کردن یارانه کالاهای اساسی به چند نکته در این زمینه اشاره شود.

1- چنانچه خط فقر نسبی را در سال 1383 بر مبنای نصف میانه هزینه خالص سرانه خانوار شهری تعریف کنیم آمارها حکایت از آن دارند که میزان آن برای هر فرد در ماه معادل 404791 ریال بوده است یعنی در این سال نیمی از مردم کشور ماهانه بالاتر از 809581 ریال و نیمی از آنان نیز پایین تر از این مبلغ هزینه کرده اند  و تعریف خط فقر به نصف میانه ما را به رقم404791 ریال در هر ماه برای سرانه خانوارمی رساند.

با لحاظ هر خانوار شهری فقیر معادل 54 نفر خط فقر برای هر خانوار شهری مبلغ 2185871 ریال در هر ماه بوده است. در مجموعه در سال 1383 تعداد کل خانوارهای فقیر در جامعه شهری معادل 762 میلیون و جمعیت مربوط به آن 7/8میلیون  نفر بوده است. چنانچه بخواهیم وضعیت فقر را در جامعه روستایی کشور بررسی کنیم با توجه به اینکه خط تقریبی یعنی نصف میانه هزینه خالص سرانه خانوار روستایی در ماه برابر 235648 ریال بوده و بعد خانوار روستایی فقیر هم 8/5 نفر اندازه گیری شده خط فقر یک خانوار روستایی 1366758 ریال بوده است لذا در سال 1383 تعداد خانوارهای فقیر روستایی 743 هزار و جمعیت مربوط به آن 3/4 میلیون نفر برآورد شده است. با توجه به آمارهای ذکر شده این واقعیت را باید مفروض گرفت که در سال 1383 تعداد 2359000 خانوار فقیر در کشور وجود داشته اند که 12409860 نفر را شامل شده است.

2- مسئله مهم دیگری که بعد از توجه به ابعاد و اندازه خط فقر نسبی خود را می نماید آن است که آیا فقرا توانسته اند خود را به لحاظ درآمدی به خط فقر نزدیک کند و اندازه این نزدیکی چقدر است . در سال 1383 هر خانوارفقیر شهری بطور متوسط و سرانه مبلغ 270682 ریال هزینه خالص داشته است که فاصله این هزینه با خط فقر نسبی یعنی 404791 ریال مبلغ 134109 ریال می باشد که بیانگر شکاف فقر است به عبارت دیگر متوسط سرانه کمبود درآمد فقرای شهری تا رساندن خودشان به خط فقر مبلغ 134109 ریال در هر ماه بوده است .

اگر شدت فقر را اندازه گیری کنیم به رقم 33 درصد می رسیم که این به معنای آن است که هر فرد در متوسط خانوار فقیر شهری 33 درصد منابع مورد نیاز خودش برای رسیدن به خط فقر را در اختیار نداشته است . شکاف فقر در همین سال برای فقرای روستایی در ماه مبلغ 66169 ریال و شدت فقر 28 درصد بوده که بیانگر آن است که هم شکاف فقر و هم شدت آن در سرانه خانوارهای فقیر روستایی کمتر از سرانه خانوارهایی فقیر شهری است.

3- با لحاظ آنچه اشاره شد دولت می تواند یارانه کالاهای اساسی را در بودجه سال 86 به سمت خانوارهای دچار شکاف و شدت فقر بیشتر هدایت کند و بدین ترتیب از طریق انتقال آنچه که همه در قالب یارانه دریافت می کند به طبقات فقیر منویات عدالت خواهانه خود را تا حدودی محقق نماید. این مهم از جمله مقولاتی است که تاخیر در آن جایز نیست چرا که به قول یکی از مقامات ارشد دولت چهار و نیم میلیون نفر از این مجموعه با درآمد روزی کمتر از 1000 تومان در روز زندگی می کنند و حکومت باید در قبال این مجموعه عظیم پاسخگو باشد.