به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس، دوره آموزشی آشنایی با رویکردهای جدید مدیریت مناطق با تاکید بر مدیریت زیست بومی با حضور مسوولین فنی سازمان محیط زیست، ادارات کل محیط زیست استان ها از سراسر کشور و روسای ادارات شهرستان های تالابی در شیراز و با میزبانی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در حال برگزاری می باشد. این دوره از ۱۰ لغایت ۱۲ تیرماه با حضور دکتر مسعود باقرزاده کریمی، مدیر اکوسیستم های تالابی کشور در شیراز، در حال برگزاری است.
در آیین افتتاح این برنامه ابتدا دکتر سعید محمودی مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس ضمن خیر مقدم به مدعوین به شرح مختصری از وضعیت زیست محیطی استان فارس پرداخت.
دکتر محمودی ضمن اشاره به تنوع اقلیمی بی نظیر استان فارس اظهار نمود: استان فارس به علت قرار گرفتن در مدار جغرافیایی مشخص خود و عرض گسترده جغرافیایی شرایط ویژه ای دارد و از دیرباز منشاء خیر و برکاتی از جمله شرایط معتدل آب و هوایی، سرانه باغات و فضای سبز بالا، و شرایط میکروکلیمای خاص و... بوده است.
وی وجود یک میلیون هکتار جنگل بلوط در شمال فارس و وجود اکوسیستم های تالابی در میانه استان از جمله تالابهای پریشان و بختگان و زیستگاه های بهرام گور وقطرویه در جنوب و زیستگاه قوچ لارستان را در جنوبی ترین نقطه استان از ویژگی های منحصر به فرد استان فارس برشمرد و وجود پارک ملی بمو در مجاورت کلان شهر شیراز را تقابل بین توسعه شهری و حفاظت دانست.
وی با برشمردن تهدیدهای مختلف زیست محیطی در استان فارس گفت: شیراز شهر آباد و توسعه یافته ای است بنابراین حفاظت را مشکل تر می نماید و ادامه داد با این وجود حفاظت از مناطق به خوبی پیشرفته و زیستگاه های غنی در استان فارس وجود دارد از جمله: زیستگاه بهرام گور که با بیش از هزار راس گور ایرانی در بهترین شرایط خود قراردارد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس گفت: در جهان در دهه های ۷۰ تا ۸۰ میلادی کنفرانس ها ، کنوانسیون ها و همایش های مختلفی برگزار شد و دانش در حوزه محیط زیست متحول شد اما همان افرادی که به دنبال گسترش دانش محیط زیستی و مدعی تمدن و فرهنگ بودند با راه انداختن جنگ های بزرگ در جهان صدمات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد نمودند.
محمودی با تاکید بر لزوم تغییر رویکرد مدیریتی در حوزه محیط زیست اضافه کرد: تا سالهای نه چندان دور در گذشته رویکرد حفاظت از محیط زیست در کشور ما رویکرد صرف حفاظتی بوده است و با وجود پیشرفت تکنولوژی، کمترین بهره وری از تکنولوژی و تجهیزات در عرصه حفاظت از محیط زیست انجام گرفته است. اما شیوه های نوین حفاظت از محیط زیست، نیازمند خرد و اندیشه نو می باشد.
وی در ادامه با اشاره به مهاجرت روز افزون جوامع بومی اطراف تالاب ها در کشور، ادامه داد: کسانی که بیشترین وابستگی را از لحاظ معیشت به تالاب داشتند امروز مجبور به مهاجرت شده اند در حالی که با مدیریت زیست بومی ومدیریت مشارکتی و تامین معیشت جایگزین می توان وابستگی به تالاب را کاهش داد، چه بسا تجربه نشان داده است که با مدیریت صحیح می توان اکوسیستم های ارزشمند محیط زیست را حفظ کرد.
وی بطور مثال از یکی از مناطق جنگلی نام برد که با جنگل زدایی مواجه بوده اما با مدیریت صحیح و تامین معیشت جایگزین از این طریق که زمین هایی در اختیار مردم حاشیه جنگل قرار گرفت که با کاشت گیاه سیر به درآمد مناسبی دست یافتند و نه تنها قطع اشجار کلا از بین رفت که به مرور زمان در ۳۰ الی ۴۰ پارچه آبادی درآمد زایی افزایش یافته و مهاجرت نیز معکوس شده است.
در ادامه دکتر مسعود باقرزاده کریمی مدیر اکوسیستم های تالابی کشور به تشریح تکالیف و سیاست های سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه تالاب ها و الزامات تحقق آن پرداخت و بیان داشت: عدم تامین حق آبه زیست محیطی از منابع آب کنترل شده بالادست ، اجرای طرح توسعه ای و زیر بنایی بزرگ ملی راهسازی، پتروشیمی پالایشگاه و غیره در حوزه تاثیر گذار تالاب ها بدون رعایت ملاحضات زیست محیطی را عمده ترین مشکلات تالاب های کشور
وی همچنین افزود: ورود انواع آلاینده ها از جمله فاضلاب های کشاورزی، شهری و صنعتی و یا با منشاء دریا به تالاب ها و ورود انواع پسماندهای حاصل از فرسایش خاک از اراضی بالا دست تالاب که به دلایل مختلف وارد تالاب می شوند به ویژه از طریق چرای دام و راهسازی خطوط انتقال نیرو و انرژی از جمله عوامل مشکل ساز در تالاب های ما هستند.
دکتر باقرزاده کریمی در ادامه گفت: شکار و صید غیر مجاز و بی رویه و برداشت علوفه و سایر محصولات تالابی در صورتی که بیش از حد توان تجدید پذیری تالاب باشند می تواند مشکلات عدیده ای را ایجاد کند.
دکتر باقرزاده گفت: لازمه مدیریت زیست بومی داشتن رویکرد برنامه ریزی ومدیریت مشارکتی می باشد سپس به بخشی از تجارب در اکوسیستمهای تالابهای ایران پرداخت:
وی مدیریت زیست بومی را مدیریت (اکوسیستمی) خواند و افزود: مدیریت اکوسیستمی راهبردی است برای مدیریت جامع زمین، آب و منابع زیستی که تقویت کننده حفاظت و پایداری بهره برداری عادلانه است. در مدیریت اکوسیستمی مردم و حیات آنها در مرکز تصمیم گیری مدیریت و حفاظت قرار می گیرند و به همین دلیل این رویکرد تفاوت عمده ای با روشهای سنتی حفاظت دارد وبه بیان ساده مدیریت اکوسیستمی همزمان با تامین نیازهای جوامع انسانی، به دنبال حفظ اکوسیستمهای طبیعی و احیای اکوسیستمهای تخریب شده است. و افزود: رویکرد زیست بومی ،مردم و نوع بهره برداری آنها از منابع طبیعی را دقیقا در مرکز تصمیم سازی قرار می دهد.
در ادامه آرزو اشرف زاده رییس گروه اکوسیستم های تالابی و رودخانه ای گفت: کمیسیون مدیریت زیست بومی اتحادیه جهانی حفاظت(IUCN) ۱۲ اصل را برای اجرای مدیریت زیست بومی در ۵ گام سازماندهی کرده است . هر گام طیفی از فعالیتها را شامل می شود .
اشرف زاده گامهای اجرایی را برشمرد که شامل موارد ذیل بود: اهداف مدیریت سرزمین ،آب و منابع زیستی ،مساله انتخاب اجتماعی است، مدیریت باید به پایین ترین سطوح ممکن تمرکز زدایی شود، مدیران زیست بوم باید اثرات بالقوه و بالفعل فعالیتهای خود بر زیست بومهای مجاور و سایر زیست بومها را در نظر بگیرند و با در نظر گرفتن منافع حاصل از مدیریت، مدیران باید زیست بوم را از دیدگاه اقتصادی درک نموده و مدیریت نمایند.
رییس گروه اکوسیستم های تالابی و رودخانه ای ادامه داد: چنین برنامه های مدیریت زیست بومی باید کاهش انحرافات بازار که بر تنوع زیستی اثرات سوء دارند، همسوسازی انگیزه ها در راستای ارتقا حفاظت تنوع زیستی و بهره برداری پایدار امکان داخلی نمودن هزینه ها و منافع در درون زیست بوم تا حد ممکن)،را در نظر بگیرد و حفاظت از ساختار وکارکردهای زیست بوم به منظور بقاخدمات اکوسیستم باید یکی از اهداف اولویت دار مدیریت زیست بومی باشد،زیست بوم ها باید در محدوده کارکردهای خودمدیریت شوند، رویکردزیست بومی باید در مقیاس فضایی و زمانی مناسب به کارگرفته شود و بادر نظرگرفتن مقیاسهای زمانی و اثرات تأخیری که شکل دهنده فرایندهای زیست بوم هستند،
اشرف زاده اذعان داشت: نیاز است که اهداف مدیریت زیست بومی به صورت بلند مدت تنظیم گردد، و مدیران اجتناب ناپذیر بودن تغییرات باید در مدیریت مورد توجه قرار گیرد و به دنبال برقراری تعادل و تلفیق حفاظت و بهره برداری از تنوع زیستی باشد، رویکرد زیست بومی باید تمامی اشکال اطلاعات مرتبط شامل علمی ، بومی و دانش ، نوآوری و تجارب محلی را در نظر بگیرد و کلیه بخشهای مرتبط جامعه و مراجع علمی را دخیل نماید.
در ادامه مهندس آبشت از طرح حفاظت از تالاب های کشور به ایراد توضیحاتی در مورد داشتن هدف مشخص در برنامه حفاظت و احیاء تالاب تاکید نمود و افزود بزرگترین مشکل ما در کشور نداشتن هدف و بی انگیزگی می باشد. وی نیز شرح مختصری از رویکردهای نوین مدیریتی در حوزه تالاب ارائه داد.
نظر شما