خبرگزاری مهر، گروه استانها - سید امیرحسین عظیمی: خشکسالی و بی‌آبی چندسالی است گریبان‌گیر مردم سیستان و بلوچستان شده و امسال به اوج خود رسیده؛ به گفته مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان، بر اساس آخرین آمارها ۱۰۰ درصد مساحت سیستان و بلوچستان امسال دچار خشکسالی همه‌جانبه شده است.
رضا اربابی می‌گوید: امسال ۷۳.۲ درصد مساحت استان گرفتار خشکسالی شدید، ۰.۹ درصد خشکسالی بسیار شدید و ۲۵ درصد نیز دچار خشکسالی متوسط شده؛ که با این تفاسیر همه مساحت استان دچار خشکسالی شده است و در دوره خشکسالی اخیر سیستان و بلوچستان بی‌سابقه است.
خشکسالی درحالی در سیستان و بلوچستان به اوج خود رسیده که این استان ضعیف‌ترین استان کشور در آبرسانی است؛ به‌طور میانگین میزان دسترسی مردم ایران به شبکه آب ۹۰ درصد است و درسیستان و بلوچستان در خوشبینانه‌ترین حالت این عدد به ۷۰ درصد می‌رسد.
نصف جمعیت سیستان و بلوچستان فاقد شبکه و در تنش آبی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان می‌گوید: از ۵ هزار و ۵۹۴ روستای سیستان و بلوچستان، دو هزار و ۵۷۰ روستا شبکه آبرسانی دارند و بقیه که بیش از ۵۰ درصد روستاها را تشکیل می‌دهند فاقد شبکه آبرسانی هستند.
عبدالاحد ریگی می‌افزاید: از میان روستاهای فاقد شبکه، یک هزار و۳۰۰ روستا به‌صورت تانکری و سقایی با سهیمه ۱۵ لیتر در روز آبرسانی می‌شوند و بقیه هم در انتظار آبرسانی سقایی هستند؛ ضمن آنکه از ۲ هزار و ۵۷۰ روستای دارای شبکه آبرسانی، هم‌اکنون براثر خشکسالی ۵۰۲ روستا به‌تازگی منابع خود را از دست داده‌اند و در صف متقاضیان آبرسانی سقایی قرار گرفتند.
از ۳۷ شهر سیستان و بلوچستان ۱۶ شهر در وضعیت بحرانی از نظر وضعیت آب قرار دارند، البته تعدادی شهر جدید نیز به استان افزوده شده که قطعاً آن‌ها هم با بحران کم‌آبی مواجه هستند
مدیرعامل آب و فاضلاب شهری سیستان و بلوچستان نیز می‌گوید: در میان ۳۷ شهر سیستان و بلوچستان ۱۶ شهر بحرانی از نظر وضعیت آب داریم. البته تعدادی شهر جدید نیز به استان افزوده شده که قطعاً آن‌ها هم با بحران کم‌آبی مواجه هستند به عبارتی بالغ‌بر ۶۰ درصد جمعیت استان در زمان پیک مصرف دچار تنش آبی هستند. شهر زاهدان نمونه‌ای از کلان‌ترین مجتمع جمعیتی استان است که از این مسئله رنج می‌برد.
محسن میرادی بابیان اینکه شرایط سیستان و بلوچستان در زمینهٔ منابع آب بسیار ناپایدار است، می‌افزاید: طی سال‌های گذشته در شهرهای استان ۱۳۴ حلقه چاه داشتیم که ۳۴ حلقه به‌طورکلی از بین رفت و از ۱۰۰ چاه باقیمانده ۵۰ درصد آن غیرقابل‌شرب است.
از میان شهرها و روستاهای بی‌آب و در تنش آبی سیستان و بلوچستان، چابهار ضعیف‌ترین شرایط را دارد؛ در واقع سرانه دسترسی به شبکه آب در چابهار کمترین در سیستان و بلوچستان و به‌تبع کمترین در کشور است.
رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: سرانه دسترسی به شبکه آب در شهر و روستاهای چابهار با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت تنها ۲۱ درصد است که پایین‌ترین در کشور است؛ ۹۰ درصد روستانشیان چابهاری عمدتا در مناطق ساحلی فاقد شبکه آبرسانی هستند و به‌وسیله تانکر آبرسانی می‌شوند.
معین‌الدین سعیدی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌افزاید: ۵۰ درصد شهرنشینان چابهار به شبکه آب دسترسی ندارند و هم‌اکنون بیش از ۴۰۰ روستای عمدتاً ساحلی چابهار به‌وسیله تانکر آبرسانی می‌شوند. در روستاهای نوار ساحلی چابهار نظیر «بریس» و «پسابندر» بااهمیت ویژه شیلاتی برای کشور و با جمعیتی بالغ‌بر ۶ هزار نفر حتی یک متر لوله‌گذاری هم صورت نگرفته است.
منطقی‌ترین راه‌حل برای حداقل رفع تنش آبی در شهرستان ساحلی چابهار و بعد از آن در سیستان و بلوچستان استفاده از آب‌های اقیانوسی و شیرین‌سازی آن‌هاست که به‌گفته نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان دغدغه جدی امام خامنه‌ای (مدظله العالی) نیز است.
شیرین‌سازی آب دریا برای آبرسانی دغدغه جدی رهبری است
آیت‌الله عباسعلی سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: به نظر می‌رسد سخن از محرومیت چابهار مخصوصا در حوزه آب به مثابه این سخن باشد که ما لب تشنه متحیر در کنار دریاییم، به حمدالله نعمت دریا و آن‌هم نعمت دریای عمان که تنها نقطه اتصال ما به آب‌های آزاد جهانی است جز پتانسیل های این منطقه و چابهار است.
باید سیستم آب‌شیرین کن را توسعه بدهیم و نه فقط چابهار و استان بلکه استان‌های کویری کشورمان را هم از این طریق سیراب کنیموی می‌افزاید: در نهایت باید سیستم آب‌شیرین کن را توسعه بدهیم و نه فقط چابهار و استان بلکه استان‌های کویری کشورمان را هم از این طریق سیراب کنیم، تردیدی نیست که ایران در کمربند خشکسالی قرار داد و بازهم تردیدی نیست جنگ آینده جنگ آب است، اگر بنا باشد ما این جنگ را خنثی کنیم باید شیوه بهره‌برداری از آب را سامان بدهیم.
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان و امام جمعه زاهدان تصریح می‌کند: دولت بزرگوار در تمام ادوار از زمان دولت سازندگی مدیریت و ذخیره‌سازی آب را در قالب سدسازی شروع کرده، مثل سد «زیردان»، اما با خشکسالی مواجه شد؛ سد آماده شده اما خشکسالی سبب شد، سد هم از آب لازم برخوردار نباشد.
آیت‌الله سلیمانی با اشاره به اینکه مشکل بی آب و استفاده از آب دریا جزو دغدغه‌های جدی رهبر معظم انقلاب است، خاطرنشان کرد: ما باید از آب دریا با سیستم‌های آب‌شیرین کن بهره برداری کنیم همانطور که این موضوع امروز یک امر متداولی در جهان است و بعضی کشورهای منطقه نیز از آن استفاده لازم را می‌برند.
اما و اگر و گاها کارشکنی‌ها در شیرین‌سازی
اما با وجود آنکه شیرین‌سازی آب‌های عمان منطقی‌ترین راه برای آبرسانی به چابهار، سیستان و بلوچستان و استان‌های کویری است اما برای شیرین‌سازی آب تاکنون اما و اگرها و حتی کارشکنی‌های مطرح شده است.
معین‌الدین سعیدی، رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: با توجه به بحران آب در شهرستان چابهار علی رغم ظرفیت و موقعیت بندری این شهرستان، تاکنون سرمایه‌گذاران زیادی ازجمله بومی‌ها و غیربومی‌ها برای احداث آب‌شیرین‌کن ابراز تمایل کرده اند، سرمایه‌گذاران صریحاً اعلام کردند که تمام سرمایه‌گذاری‌های احداث آب‌شیرین‌کن را انجام می‌دهند منوط به اینکه وزارت نیرو به آن‌ها تضمین خرید بدهد که این را هم که اصول اولیه برای سرمایه‌گذاری است؛ وزارت نیرو متعهد نشده است.
سعیدی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، می‌افزاید: عدم تضمین وزارت نیرو برای احداث آب‌شیرین‌کن‌ها در حالی است که هم‌اکنون عملیات احداث شبکه پایین‌دست دو سد بزرگ شهرستان چابهار که بی‌آبی حداقل روستاهای چابهار را برطرف می‌کند سال‌هاست در پیچ‌وخم اعتبارات مانده است؛ سد «پیشین» و سد «زیردان» در حالی در دهه ۷۰ شروع به ساخته‌شدن کردند و به‌بهره‌برداری رسیدن که آب را پشت سد بلااستفاده گذاشتند و هیچ تدبیری برای احداث شبکه پایین‌دست آن‌ها نشد.
تنها راه برون‌رفت از بحران بی‌آبی در سیستان و بلوچستان شیرین‌سازی آب‌های عمان ابتدا برای چابهار و کنارک و سپس در مراحل بعد بقیه شهرهای استان استنماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی نیز پیشتر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفته بود: بارها اعلام کردم تنها راه برون‌رفت از بحران بی‌آبی در سیستان و بلوچستان شیرین‌سازی آب‌های عمان ابتدا برای چابهار و کنارک و سپس در مراحل بعد بقیه شهرهای استان است؛ بالغ بر ۱۰ شرکت و سرمایه‌گذار داخلی و خارجی تمایل خود را برای احداث آب‌شیرین‌کن اعلام کرده‌اند اما عده‌ای به‌دلایل نامشخص اجازه فعالیت و تأمین آب شهر و روستاهای چابهار را نمی‌دهند.
عبدالغفور ایران نژاد می‌افزاید: هم‌اکنون تنها منبع آب بهداشتی مردم چابهار و کنارک، آب شیرین‌کن کنارک با ۲۸ هزار مترمکعب ظرفیت روزانه است که باآنکه قدیمی و فرسوده است باید با این ظرفیت اندک جوابگوی جمعیت چابهار، کنارک، صنایع و برخی روستاها باشد.
علی کرد، نماینده مردم خاش و میرجاوه نیز درباره انتقال آب از دریای عمان برای رفع مشکل بی آبی سیستان و بلوچستان در یک نشست خبری پیشتر گفته بود: به نظر می‌رسد با توجه به شرایط مالی حاکم بر کشور و نداشتن اجازه برای واگذاری این طرح به شرکت ھای خارجی، این موضوع در این دوره از مجلس به نتیجه نرسد.
تائید سازمان محیط زیست برای استفاده از آب های دریای عمان
این اما و اگر در شیرین‌سازی آب‌های عمان درحالی است که سازمان حفاظت محیط زیست استفاده از آب دریای عمان با توجه به بحران آب را مجاز دانسته است.
پروین فرشچی، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت از محیط زیست در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها می‌گوید: در بحث انتقال آب دریای عمان تأکید داریم که حتماً استان سیستان و بلوچستان در اولویت قرار گیرد، اگرچه کم‌آبی و بی‌آبی در۳ استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خراسان رضوی بیداد می‌کند اما سیستان و بلوچستان به دلیل مجاورت با دریای عمان باید در اولویت آبرسانی قرار گیرد.
وی می‌افزاید: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سه سال آینده استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خراسان رضوی حتماً به منابع آبی نیاز دارند و انتقال آب حتماً باید صورت گیرد. عمق دریای عمان برای ایجاد تأسیسات آب‌شیرین کن خیلی زیاد است و شرایط آن با وضعیت بسته دریای خزر و نیمه بسته خلیج‌فارس متفاوت است.
هرچه باشد، منطقی‌ترین راه برای رفع حداقل تنش آبی در سیستان و بلوچستان و به‌ویژه شهرهای ساحلی این استان محروم، شیرین‌سازی آب‌هاست که به‌عنوان تجربه‌ای موفق در کشورهای حاشیه خلیج فارس با وجود آنکه خلیج فارس محیط نیمه بسته است، اجرا شده اما اینکه چرا شیرین‌سازی تاکنون حداقل در دستورکار قرار نگرفته جای سوال است.
نظر شما