معماری دینی؛ تأثیرگذارترین و ماندگارترین معماری جهان

به گزارش خبرنگار مهر، ساختمانهای دینی اغلب طی قرنهای متمادی توسعه یافته و پیش از ساخت آسمان خراشها درمیان بزرگترین ساختمانهای جهان تلقی می شد. در حالی که معماری دینی از سبکهای مختلف سود می برد و گهگاه روندهای خاصی را ساختار خود دنبال می کنند، اما این سبکها هموار نسبت به سایر ساختمانهای زمان خود منحصر به فرد بوده است. با ظهور یکتاپرستی، ساختمانهای دینی به نحو فزاینده ای به مراکز نیایش و مراقبه تبدیل شدند.

ابعاد معنوی معماری دینی

گاهی از معماری دینی با عنوان فضای مقدس یاد می شود. نورمن ال. کونس از معماران نامی معاصر اظهار داشته است که هدف معماری دینی روشن کردن مرز میان ماده و ذهن، جسم و روح است. رابرت شولر از کشیشان پروتستان اشاره کرده که اگر انسان بخواهد از لحاظ روانی سالم بماند باید از فضای طبیعی بهره گیرد، فضایی که برای ما به عنوان انسان در نظر گرفته شده هوای آزادی چون یک باغ است. اما در این میان ریچارد کیچهفر مدرس دین و تاریخ در دانشگاه نورث وسترن تصریح می کند که وارد شدن به یک ساختمان دینی استعارهای از وارد شده به روابط معنوی است وی می افزاید که فضای مقدس را می توان توسط یه عاملی که براین فرآیند معنوی تأثیر می گذارد تحلیل کنیم. طول این فضا تأکیدی بر اجتماع و بازگشت به اعمال مذهبی است؛ فضای نیایشی آن نشان دهنده درخواست و شنیدن پاسخ است و اشکال اجتماعی آن به منظور گردهمایی و ارتقاء حس صمیمیت و مشارکت در نیایش است.

معماری باستانی

معماری دینی تعدادی از سبکها و شیوه های معماری باستانی را چون معماری عصر حجر، معماری باستانی مصری، معماری سومری در برگرفته است. ساختمانهای دینی باستان به ویژه معابد اغلب به عنوان محل سکونت خدایان درنظر گرفته می شدند و محل ارائه نذورات و قربانی های مختلف بودند.

وجود مقبره ها و ساختمانهای محل تدفین درگذشتگان نیز نمونه ای از ساختارهای معماری است که انعکاس دهنده اعتقادات دینی آن جامعه محسوب می شود. معبد کارناک در شهر تیز مصر طی یک دوره 1300 ساله ساخته شد و معابد متعدد رویهم رفته شاید بزرگترین بنای دینی را که تاکنون در جهان ساخته شده را تشکیل دهد.

معماری دینی مصر در عهده باستان از مدتها باستان شناسان، معماران و عموم مردم را به خود جلب کرده بود.

معماری کلاسیک

حدود سال 600 پیش از میلاد ستونهای چوبی معبد هرا در المپیا جایگزین ستونهای سنگی شد. با گسترش این فرایند به دیگر ساختمانهای نیایشی تعداد معدودی از ساختمانهای سنگی طی قرون باقی ماند. معماری یونانی از معماری یونانیهای باستان و رومن ها پیشی گرفت؛ درشرایطی که معماری رومنها تنها تلقید سبک یونانی ها بود. ازآنجا که معابد تنها ساختمانهایی محسوب می شوند که از آن دوران باقی مانده اند قسمت اعظم ایده کارشناسان درباره معماری کلاسیک بر اساس همین ساختمانهای دینی قرار دارد. معبد پاراتنون که به عنوان ساختمان خزانه داری و ستایش خدایان مورداستفاده قرار می گرفت بارزترین نمونه معماری کلاسیک محسوب می شوند.

ویژگیهای ظاهر ساختمانهای دینی

جهت یابی ساختمانهای دینی در گذشته با خورشید، ماه، ستارگان یا سیارات در یک راستا قرار می گرفت و اغلب نزدیک کوه ها، غارها، درختها یا رودخانه های سرشناس ساخته می شد. شباهت ساختمانهای دینی همه ادیان مفهوم "مرکزیت" به عنوان فضایی مقدس است. این مرکز با دروازه ها؛ چارچوب در، بخشی بیرونی و درونی شناخته می شود.

نور و رنگ نیز از ویژگیهای متمایز این عمارتها تلقی می شود که هر کدام از ساختمانهای دینی براساس سنتهای دینی و فرهنگی خود و همچنین خاستگاه ها و بنیادهای خود از رنگ، نقاشی های دیواری، اشکال اساطیری، شیشه کاری منقوش، انعکاس نور خورشید، انعکاس نور ماه بهره می گیرند.