سهروردی، احیاگر حکمت ایرانی است

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت شیخ اشراق با عنوان «سهرودی در متن آثارش» عصر دیروز در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه برگزار شد.

در این مراسم، نجفقلی حبیبی با بررسی کتاب کلمه التصوف اظهارکرد: این کتاب یکی از آثار کوچک سهروردی است و هنرش این است که در آن بیش از بقیه آثارش به تصوف پرداخته و برجستگی دیگرش این است که بسیار به آیات قرآن کریم استناد می کند. این کتاب خیلی استدلال های فلسفی را بیان نمی کند. در آغاز کتاب به تقوای خداوند سفارش شده و اینکه مسئله شریعت اصل است و شریعت بندگان را به بهشت می برد. بعد از این اصل اساسی، این اصل در کتاب مطرح شده که مراقب باشید دچار اختلاف نشوید و عبارات مختلف شما را بازی ندهد که فکر کنید حقیقت ها مختلف است. سهروردی معتقد است حقیقت یکی است یعنی همه بزرگان به وجود خدا و معاد اعتقاد دارند. حال اختلافات جزئی وجود دارد ولی باید مراقب آن بود و کشته عبارات مختلف در این راه نشد.

وی تصریح کرد: روح مطالب سهروردی این است که خورشید حقیقت یکی است. البته درست است که از شیشه های رنگی گوناگون می تابد، ولی همه از خورشید به آنجا می تابند و یکی هستند. این کتاب جزو کتب متأخر سهروردی است. به همین دلیل سهروردی در این کتاب کاملاً مسلط به فلسفه خود بوده است و همه قواعد در کتب قبلی در اینجا خلاصه اش آورده شده است. مجموع این مطالب نشان می دهد که این کتاب جزو آثار متأخر سهروردی است.

حبیبی با بیان اینکه سهروردی در این کتاب ادعا می کند حکمت نوری ایرانیان را احیاء کرده، ادامه داد: سهروردی از ایرانیان به عنوان حکیمانی فاضل یاد می کند که شباهتی به مجوسیان نداشته اند و می گوید در کتاب حکمت الاشراق، حکمت ایرانی را احیاء کرده ام که این کتاب نمونه ای در تاریخ ندارد. در آخر هم به بحث اخلاق می پردازد و شعب آن را بیان می کند. بعد به بحث صوفیه می پردازد. در اینجا معتقد است در تصوف اموری است که کتمان آن ممکن نیست. اگر بتوانی خود را صرف امور زاید نکنی و خود را به وسیله علم کامل کنی در این صورت بسیاری از فضایل را به دست خواهی آورد. در این راه باید کوشش کنی که خیالات پست را از ذهنت بیرون کنی و به جای آن خاطره های نیکو قرار دهی و مواظب باشی جای خیالات پست چیز بدتری نیاید.

وی افزود: سهروردی می گوید زیاد دعا بخوانید و از خداوند بخواهید چیزهایی که برای همیشه می تواند نگاهدارد را برایتان نگاهدارد و چیزهایی که دائمی هستند را از خداوند بخواهید و هرگز بدون اندیشه حرف نزنید. زیاد قرآن بخوانید اما قرآن را با وجد و طرب و اندیشه نیکو بخوانید و این جمله از سهروردی معروف است که «چنان قرآن را بخوان که گویی درباره تو نازل شده است».