خبرگزاری مهر، گروه جامعه: فریبا احمدی*: موجود انسانی دارای دو قطب است، نخست ماهیچه تپنده ای به شکل مشت بسته در قفسه سینه، دومی اما دسته بندی گرانبهایی از یاخته های عصبی به هم پیوسته که احساس، اشتیاق و عشقی را می آفریند. اما عشق فراتر از احساسی است که بین زن و مرد وجود دارد. به قول دانته : «عشق عامل حرکت و گردش خورشید و سیارات است». یاران عاشق پیشه یکدیگر را با تماسی ظریف ولی پیچیده و دشوار از دل روزگار جستجو کرده اند. آندره موروا می نویسد: «در ادبیات و نیز عشق، از آنچه از سوی دیگران گزینش شده است، در شگفت هستیم» و اینان نیز بی کم و کاست از ما در شگفت اند.
همین مفهوم «سازگاری» و «توافق» نشان می دهد که هیچ الگوی همه کاره ای برای عشق ورزی غالب نیست، گیرایی جنسی تنها نقش ناچیزی در این گزینش بر عهده دارد. شمار زوج هایی که ازدواج می کنند، کسری بسیار کوچک از بسیاری را تشکیل می دهند که به طور طبیعی یکدیگر را گیرا نمی یابند و کسی دقیقا برای ازدواج مناسب نخواهد بود؛ در واقع برای فردی که به دنبال همسری می شود، تقریبا هیچ کس مناسب نیست.
دکتر تاماس لوئیس در کتاب «تئوری عشق» این مهم را یادآور می شود که «یک ذهن در یک ارتباط، ذهن دیگر را جرح و تعدیل می کند، یک دل همتای خود را دگرگون می سازد. این میراث بهت آور مشترک ما به مثابه جانوران پستاندار و موجودات دارای شبکه عصبی و تعدیل عاطفی است. یعنی قدرت بازسازی دوباره اجزای عاطفی افراد که دوستشان داریم. به هنگامی که جذب کننده های ما برخی مدارهای عاطفی را فعال می کند و سازوکارهای تغییر ناپذیر حافظه مغزی آنان را تقویت می کند». در واقع آن کس که هستیم و آن کس که می شویم، بعضا به آن کس بستگی دارد که دوستش می داریم.
اینکه نتوانی یا موفق نشوی مورد عشق هیچ زنی قرار بگیری این نباید تعجب آور باشد، بیشتر مردها از چنین سرنوشتی رنج می برند. برای جبران این بدبختی عادت بر این شده است که با کوشش فراوان و با فشار خیال وهم بستگی به یک زن و تحمل او را عشق واقعی به حساب آورد. احساس عشق در مردان، معلول میل شدید آنان به این است که کسی دوستشان بدارد. عشق در زنها نتیجه میل آنان به خود عشق است. یعنی به احساس انگیزه عاطفی که از آنان به سوی شخص مورد نظرشان جریان داشته باشد. و اینکه کسی دوستشان بدارد در درجه دوم اهمیت قرار دارد، یعنی به خودی خود مهم نیست، بلکه نشانه ای از تاثیر عشق در آنان است و این فشار عصبی، بی قراری، جنب و جوش درون را حاضر نیستند با چیزی معامله کنند.
خوزه اورتگای گاست در کتاب درباره عشق داستانی را نقل می کند که در آن ماریانا آکوفورا زنی بود از اهالی پرتقال که مردی به او بی وفایی کرده بود. او در یکی از نامه هایش به آن مرد می نویسد: «من به خاطر یاس و دردی که برایم به وجود آوردی از اعماق دل سپاسگذار تو هستم و از آرامشی که قبل از آشنایی با تو داشتم متنفرم ... من چاره تمام دردهایم را می دانم رهایم، رهایی من از همه دردها زمانی خواهد بود که دیگر تو را دوست نداشته باشم. اما عجب راه حلّی، نه من تحمل رنج را به فراموش کردن تو ترجیح می دهم. آه، آیا فراموش کردن تو در توان من است؟ من از اینکه قادر نیستم حتی برای لحظه ای تو را دوست نداشته باشم خود را سرزنش نمی کنم و بالاخره تو بیشتر از من مستحق رحم و شفقت هستی زیرا تمام رنج هایی که من از بابت تو متحمل می شوم، بهتر از لذتهای بی شور و حالی است که عاشقان به تو عرضه می دارند».
این مطلب صحیح است که در زمان حاضر مفهوم عشق مفهوم سخت گیج کننده و گمراه کننده است اما باید دانست که عشق انفجار نیست، لحظه ای نیست، تجلی مداوم است، عشق حرکت روان و سیّال روح است، پرتاب نیست، روانه است و از سوی عاشق به سمت معشوق جریان دارد تا تعالی یابد. ویکتور فرانکل (روانشناس تربیتی) آن را جنبه فراگیرنده ای از وجود انسان می داند به معنای فراتر رفتن از خود برای مواجهه و رویایی محبت آمیز با انسانی دیگر که اگر چنین باشد این عشق نمی میرد زیرا برای همیشه به روح فرد پیوند خورده است.
*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
نظر شما