بازخوانی گفتگوهای خبرگزاری مهر با «مک کین»؛ از نقد ترامپ تا ایران

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا: سناتور «جان مک کین» از افراد تأثیرگذار در ساختار قدرت سیاسی و نظامی ایالات متحده آمریکا بود.

او یکی از قدرتمندترین افراد در ساختار سیاسی آمریکا بود و سیاست واشنگتن در خصوص افغانستان، ایران، روسیه و ... متأثر از آرای مک کین بود. تأثیر او بر پنتاگون نیز آشکار بود.

دکترین وی در افغانستان در حال حاضر ساری و جاری است و مخالفتها و دشمنی های وی با روسیه نیز باعث شده تا دست ترامپ برای بهبود روابط با مسکو بسته باشد. در خصوص ایران نیز سیاست تغییر حکومت از سوی افرادی چون وی دنبال می شد.

خبرگزاری مهر سه گفتگو با سناتور جان مک کین در طول سالهای گذشته انجام داده بود و در نقد سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا خبرنگار مهر تحلیلی در اواخر دوره ریاست جمهوری باراک اوباما خطاب به سناتور مک کین نوشت و منطق آن تحلیل بر چند اصل استوار بود از جمله:

-ایالات متحده آمریکا مدعی حمایت از ارزشهای لیبرال دموکراسی است. در مکتب لیبرالیسم سیاست داخلی و سیاست خارجی از یکدیگر مجزا نیستند و سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است. چرا عملکرد سیاست خارجی این کشور در ترویج و گسترش ارزشهای ادعایی لیبرال و دموکراسی‌خواهانه در خارج مرزهایش مغایر ادعاهای مطرح شده از سوی خود واشنگتن است؟

-اگر آمریکا مدعی حمایت از نظامهای دموکراتیک است قاعدتا نوع نگاه آن به امنیت باید مبتنی بر اولویت «امنیت انسانی» (human security) باشد ولی رویکرد این کشور تأکید بر «امنیت دولتی» (state security) است. این موضوع چگونه در سیاست خارجی آمریکا توجیه می شود؟

سناتور مک کین در پاسخ به این یادداشت عنوان کرده بود که آنرا قبل از اتخاذ تصمیم گیری و رأی دادن در سنا مد نظر خواهد داشت و با همکاران خود در سنای آمریکا نیز طرح خواهد کرد.

در آخرین مصاحبه خبرنگار مهر در مرداد ماه سال ۹۶ با سناتور مک کین، موضوع آینده برجام مورد پرسش قرار گرفت؛ برجامی که وی از مخالفان جدی آن به شمار می رفت و در سایه ریاست جمهوری دونالد ترامپ امکان ایفای نقش وی و همفکرانش بیشتر فراهم شده بود.

متن کامل مصاحبه خبرگزاری مهر با سناتور مک کین پیش از نقض برجام توسط «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا به شرح زیر بود:

«بعد از مذاکرات گسترده جهت محدود کردن توانمندیهای هسته ای ایران به منظور رفع تحریم ها علیه این کشور، سرانجام در جولای ۲۰۱۵ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بین ایران و گروه ۱+۵ امضاء شد.

بر اساس این توافق  تعداد سانتریفیوژهای ایران کاهش یافته، غنی سازی اورانیوم در تأسیسات کلیدی (key facilities) ممنوع و تحقیق و توسعه اورانیوم در ایران محدود می شود.

در جولای ۲۰۱۷ دولت ترامپ پایبندی ایران به برجام را تایید نموده و اعلام کرد انتظار می رود ایران همچنان به این توافق پایبند باشد. در همان زمان دولت ترامپ، ایران را به علت آزمایش موشک اخیر خود مورد تنبیه قرار داده و وزارت خزانه داری آمریکا تحریم های جدیدی را علیه شش شرکت ایرانی مرتبط با برنامه موشکی اخیر در نظر گرفت.

از سوی دیگر مجلس سنا « قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم» را با رای قاطع مورد تصویب قرار داد، قانونی که نه تنها تحریم ها علیه ایران بلکه تحریم ها علیه روسیه و کره شمالی را نیز گسترش داده و تقویت و تشدید می کند.

بر این باورم که باید ایران را به علت اقداماتش از طریق اعمال تحریم های جدید علیه برنامه موشک بالستیک این کشور، اعمال تحریم ها علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، اعمال تحریم علیه ایرانی های متهم به نقض حقوق بشر و تشدید اعمال تحریم های تسلیحاتی در تهران، پاسخگو نگه داشت!

وقت آن رسیده است که ایالات متحده امریکا و جامعه بین المللی ایران را به علت رفتارهای خطرناکش! پاسخگو نگه داشته و من بسیار خوشحال هستم که این لایحه با رای قاطع دو حزب در سنا مورد تصویب قرار گرفت.

تقریبا حدود چهل سال است که سیاست دولت امریکا در مقابل ایران ساده بوده که شامل اقدامات زیر می شود: اقدامات تحدید کننده جمهوری اسلامی ایران و نفوذ آن در منطقه، تقویت اسرائیل و متحدان عرب ما، کاهش تنشهای منطقه‌ای و جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای در آینده.

من با همکارانم در کنگره تلاش خواهیم کرد حکومت ایران را جهت متوقف کردن حمایت از تروریسم در سراسر جهان، کاهش تمامی فعالیت های بدخواهانه آن در کل منطقه و آزادی زندانیان امریکایی در ایران، تحت فشار قرار دهیم!»

مک کین همچنین در بحبوحه مذاکرات هسته ای در سال ۹۳ نیز گفتگویی با خبرگزاری مهر داشت و در آن به تبیین سیاستهای همفکران خود در باب برجام پرداخت که در ادامه آمده است:

«طی چندین سال کنگره آمریکا از خطر برنامه هسته ای ایران سخن گفته و در این راستا رهبری تحریم های ابتکاری علیه این کشور را عهده دار شده است. به مرور، تحریم های اقتصادی علیه ایران موجب افزایش تمایل این کشور به مذاکره شده است. در بیست و سوم نوامبر ۲۰۱۳ دولت ایران با توقف گسترش بیشتر برنامه هسته ای خود در برابر لغو موقت تحریم ها موافقت کرد و وارد مذاکرات فشرده برای توافقی هسته ای شد که می تواند در نهایت منجر به یک برنامه صلح آمیز هسته ای شود.

هر چند این توافق توانسته تا حدودی از سرعت برنامه هسته ای ایران بکاهد اما من نگران موارد جدی در توافق پیشنهادی هستم که شامل ادامه توسعه فعالیت سانتریفیوژهایی با پتانسیل تولید بمب اتمی در سطح بالا است. من همچنین خواهان اطلاع از ابعاد نظامی این برنامه و توانایی غنی سازی اورانیوم در داخل و عزم آنها برای مسئولیت پذیری هستم. گذشته از این به نظر می رسد این تنها یک توافق مقطعی است و یک راه حل طولانی مدت برای مقاصد هسته ای ایران را به دست نمی دهد. اگر این «توافق جامع» منقضی شود، شاید ایران برنامه سلاح هسته ای خود را از سر بگیرد.

بدتر از آن این که تضمینی نیست که در صورت هر گونه توافق هسته ای، ایران دست از حمایت از تروریسم و دیگر فعالیت های منفی که در حال حاضر دوستان و همپیمانان ما را در خاورمیانه تهدید کرده و منافع امنیت ملی ما را به خطر می اندازد، بردارد.

به همین دلایل من از طرح موسوم به «S.۲۶۹» مبنی بر گسترش تحریم ها علیه ایران حمایت می کنم. این قانون تحریم های جدیدی را در حالی که مذاکرات برای رسیدن به توافق نهایی در جریان است، علیه این کشور اعمال می کند. علاوه بر این قانون مذکور به کنگره اجازه می دهد بر هر گونه توافقی نظارت نموده و نیز در صورت عدم موفقیت در رسیدن به توافقی نهایی و یا خودداری ایران از عمل به تعهداتش و ادامه تلاش برای ساخت بمب هسته ای، تحریم ها را دوباره اعمال کند. این قانون در بیست و هفتم ژانویه ۲۰۱۵ مطرح شده و اکنون در حال بررسی در کمیته بانکداری، مسکن و شهرسازی است.

من اخیرا نیز حامی طرح «S.۶۱۵» با عنوان بازنگری در توافق هسته ای با ایران بودم که شامل بازنگری کنگره و نظارت بر توافق مربوط به برنامه هسته ای ایران است. این مصوبه مورد حمایت دو حزب، رئیس جمهوری را ملزم می کند متن کامل هر گونه توافق با ایران را در اختیار کنگره قرار دهد. همچنین دولت را از تعلیق تحریم های کنگره، اگر کنگره به این نتیجه برسد که توافق مذکور منافع امنیت ملی ما را تامین نمی کند، باز می دارد.

به علاوه من در راستای اهداف سناتور «لیندسی گراهام» و «رابرت منندز» نامه ای به رئیس جمهوری ارسال کرده و اصول بنیادینی را که باید در هر گونه توافق جامع با ایران بر سر برنامه هسته ای مورد توجه قرار گیرد تشریح کردم. شرایط مذکور شامل برچیدن تاسیسات غنی سازی ایران، رفع نگرانی های اعلام شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل و موافقت با بازرسی های متمرکز برای اطمینان یابی از این واقعیت خواهد بود که ایران به دنبال توسعه هیچگونه سلاح هسته ای نیست.

مهلت تعیین شده برای دستیابی به توافق جامع هسته ای بیست و چهارم نوامبر ۲۰۱۴ بود. این مهلت اکنون به مدت ۷ ماه دیگر تا اول جولای ۲۰۱۵  تمدید شده است. نگرانی من این است که این مذاکرات طولانی نتیجه ای در متوقف کردن اهداف هسته ای ایران نداشته و در مقابل جامعه بین المللی را به واکنش امنیتی اشتباه متمایل کرده است.

تاکید می کنم که به تلاش در کنار دیگر همکارانم در کنگره برای تداوم فشار به دولت ایران برای جلوگیری از پیامدهای فعالیت های ناگوار این کشور ادامه خواهم داد. همچنین به رئیس جمهوری برای تمکین در برابر کنگره و اطمینان دادن در مورد این که هر گونه توافق هسته ای با ایران با شفافیت کامل و مسئولیت پذیری در برابر مردم آمریکا خواهد بود، فشار می آورم.»

در خصوص مسائل بین المللی نیز مک کین در برخی حوزه ها منتقد جدی سیاست خارجی دونالد ترامپ به شمار می رفت. یکی از این حوزه ها موضوع پیمان تجارت آزاد ترانس پاسیفیک بود. پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام (ترانس پاسیفیک)(TPP) متشکل از نمایندگان ۱۲ کشور ژاپن، مالزی، ویتنام، برونئی، استرالیا، سنگاپور، نیوزیلند، کانادا، آمریکا، پرو، مکزیک و شیلی بود. ترامپ از این پیمان خارج شد و مک کین از منتقدان این تصمیم بود.

مک کین در گفتگویی که در سال ۹۴ با خبرگزاری مهر داشت به تبیین دیدگاههای خود پیرامون این پیمان پرداخت که متن آن در ادامه می آید: «همانطور که شما ممکن است بدانید پیمان TPP یک پیمان تجارت آزاد بین ایالات متحده آمریکا با ۱۱ کشور پاسیفیک از جمله استرالیا، ویتنام، ژاپن، سنگاپور و نیوزلند است. مذاکرات مربوط به این پیمان مهم در روز پنجم اکتبر ۲۰۱۵ نهایتاً به سرانجام رسید.

من قویاً از کاهش موانع تجاری حمایت می کنم و آنرا فرصتی برای نیروی کار آمریکا می بینم. اقتصاد جهانی به دوام خودش ادامه می دهد و ما ظرفیتها و پتانسیلهای خود را محدود می کنیم اگر دور خود حصار بکشیم و رقابت خارجی نداشته باشیم. در حقیقت «رقابت» ما را قویتر می سازد. ما می توانیم رقابت کنیم و برنده شویم. یا می توانیم به این اصل بی توجه باشیم و آنرا نادیده بگیریم.

کاستن از موانع تجاری نقش مهم و اساسی در ایجاد شغلهای بهتر و دستمزدهای بالاتر دارد. تجارت آزاد همچنین کمک می‌کند تا مصرف کنندگانی که درآمد پایین یا متوسط دارند بتوانند استطاعت مالی بیشتری داشته باشند و بتوانند کالاهای بیشتری را خریداری کنند. بنا بر دلایلی که برشمردم، من از پیمان TPP قویاً حمایت می کنم و مشتاق هستم ببینم که کنگره آمریکا نیز آنرا تصویب کند.

من از TPP همچنین به این دلیل حمایت می کنم که این پیمان فراتر از یک توافق و معاهده تجاری است. این معاهده در واقع یک معاهده و توافق استراتژیک میان ایالات متحده آمریکا با بسیاری از کشورهای منطقه آسیا-پاسیفیک است که لازمه و مکمل تداوم امنیت و رفاه ایالات متحده آمریکاست. تصویب و تأیید در سطح بالای TPP این پیام را هم به همپیمانان  و هم رقبایمان ارسال می کند که ایالات متحده آمریکا به عنوان یک بازیگر قوی و متعهد در آسیا باقی می ماند و حضور خواهد داشت.

 این پیمان روابط امنیتی بسیار مهم آمریکا با کشورهایی چون ژاپن، مالزی، ویتنام و استرالیا را تقویت می کند و زمینه تعادل و توازن مقابل چین را فراهم خواهد ساخت که اگر آمریکا در رقابت با آن شکست بخورد در این صورت سیاستهای حمایتی چین مسلط خواهد شد.

معاهده تجارت آزاد TPP همچنین فرصت مهمی برای گسترش روابط تجاری ایالت آریزونا در سطح بین المللی ایجاد می کند که ارزش آن بالغ بر ۱۹ میلیارد دلار خواهد بود و باعث تحریک رشد اقتصادی خواهد شد و اشتغال ایجاد خواهد کرد و قیمتها را برای مصرف کنندگان آمریکایی پایین خواهد آورد.

در حال حاضر شرکتها و کمپانیهای ایالت آریزونای آمریکا که در تجارت بین المللی با کشورهای آسیا-پاسیفیک مشغول هستند تعرفه سرسام آوری معادل ۷۰ درصد را باید بپردازند و با موانع تجاری دیگری نیز در خصوص صادرات برخی محصولات و خدمات به بسیاری از کشورهای این منطقه مواجه هستند.

معاهده TPP این موانع را بر می دارد و تجارت و کسب و کار ایالت آریزونا را قادر می سازد تا صادراتش را به منطقه آسیا-پاسیفیک افزایش دهد و به تولیدکنندگان جدید برای ورود و حضور در این بازارهای نوظهور انگیزه می دهد.

تخمینهای اولیه نشان می دهد که این پیمان تجاری مهم ۱۷ هزار شغل جدید برای ایالت آریزونا ایجاد خواهد کرد و سرمایه گذاری خارجی مستقیم را در این ایالت به طرز چشمگیری افزایش خواهد داد. من مطلع هستم که برخی مردم درباره تقاضای رئیس جمهور اوباما درباره TPA(قانون ارتقای تجارت آزاد) (که همچنین مشهور به قانون تسهیل تجارت آزاد fast-track authority) به عنوان راهی که تسهیل کننده تصویب TPP و سایر توافقنامه های تجاری است نگرانی دارند.

به هر حال با تقدیم TPA به رئیس جمهور اوباما، کنگره بر رئیس جمهور اعمال نفوذ خواهد کرد و برخی پارامترها را برای مذاکرات تجاری تعیین خواهد کرد و اهدافی را که در توافق نهایی باید مورد توجه باشد، مشخص خواهد کرد.

من باور دارم که TPA یک قانون مهم بود که رئیس جمهوری را قادر می کرد تا مذاکرات TPP را به صورت و شیوه ای شفاف و مسئولانه منعقد کند.

حالا مذاکرات به سرانجام رسیده است و کنگره کاملاً معاهده نهایی را مورد بررسی قرار خواهد داد تا مطمئن شود که TPP اولویتهای اقتصادی آمریکا را به بهترین نحو ممکن تأمین خواهد کرد.

در حالی که احتمالا ماهها برای طرح نهایی توافق و مذاکره درباره بالا بردن استانداردهای این توافقنامه باقی است اما من منتظر توافقنامه قوی TPP هستم که از رهگذر آن موانع تجاری کاهش پیدا کند و بازارهای جدیدی را بگشاید و صادرات «ساخت آمریکا» را ارتقا کند و بتواند شرکتهای آمریکایی را در یکی از بازارهای اقتصادی مهم و با رشد بالای اقتصادی یعنی آسیا-پاسیفیک، رقابتی تر کند.»

مک کین در حالی بر اثر سرطان مغز درگذشت که در آسیا و خاورمیانه چهره ای منفور به حساب می آمد. سیاستهای جنگ طلبانه او منتقدان زیادی در داخل و خارج امریکا داشت.