خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم محبی: «باید از بالا نگاه کرد تا طرح آن را دید». این روزها از هر کسی بپرسید میدان ولی عصر گرگان چه نمایی دارد همین پاسخ را می دهد. البته شرایط سایر میادین هم بهتر از ولیعصر نیست.
میادین از اثرگذارترین فضاهای شهری در ذهنیت شهروندان است تا حدی که معمولاً ساکنان یک شهر، مناطق مختلف را به وسیله میادین آن از هم بازشناسی می‌کنند و ساده‌ترین راه آدرس دهی به مسافران در شهر را با راهنمایی وی از طریق میادین به عنوان شاخص شهری انجام می‌دهند.
میدان در مقابل حرکت و پویایی اجتناب ناپذیر حاکم بر خیابان، دارای نوعی سکون است. این سکون امکان مکث یا آسودن در میان شبکه شلوغ خیابان‌ها را فراهم می‌سازد.
مکث کردن باعث می‌شود که امکان برقراری ارتباط با دیگران افزایش یابد و به علاوه فرد بتواند جزئیات کالبدی فضا را هم، با دقت بیشتری درک کند.
میدان، مردم و فعالیت‌ها را در خود جمع می‌کند یعنی خاصیت تجمع پذیری دارد برخلاف فلکه که دارای خاصیت تفریق پذیری است و به پخش ترافیک سواره کمک می‌کند.
کارکرد مشخصی برای میدان تعریف شود
بنابراین میادین باید بتواند به نیازهای مردم پاسخ دهد و از طرفی شهروندان بتوانند با آن ارتباط برقرا کنند و لازمه آن این است که برای میدان کارکردی مشخص تعریف شود و از لحاظ فضاسازی و ساخت المان هم مورد توجه قرار گیرد.
در گرگان هم هرچند که در سنوات اخیر اقداماتی در این زمینه صورت گرفته اما تا رسیدن به نقطه ایده آل فاصله زیادی داریم. میدان شهدا سال‌هاست که بازطراحی نشده است، میدان مادر در بی نمادی به سر می‌برد، میدان ولیعصر المان شاخصی ندارد و سایر میادین هم به همین ترتیب.
میادینی که در محدوده بافت تاریخی هستند باید شاکله و طرح آن علاوه بر در برداشتن نام میدان، قرابتی با معماری سنتی و بومی داشته باشددر خصوص ویژگی میادین و به طور اخص میدان‌های گرگان با فاتح میرفندرسکی، کارشناس ارشد طراحی شهری گفتگو کردیم، وی به خبرنگار مهر اظهار کرد: میادین کار تجمع مردم را انجام می‌دهند بنابراین با فلکه متفاوت است زیرا فلکه جایی است که ماشین از آنجا عبور می‌کند.
میرفندرسکی افزود: اما وقتی نام آن را میدان می‌گذاریم محلی برای دید و بازدید مردم می‌شود، مردم در آن جا جمع شده و آن مکان ایستگاه می‌شود.
میدان شهدا
وی در خصوص میدان شهدا گفت: المان میدان شهدا چند سالی است که تغییری نکرده و با توجه به نام شهدا و نزدیکی و قرابتی که با بافت تاریخی دارد باید از طرحی استفاده شود که هم یادواره‌ای از شهدا و هم نمادی از معماری سنتی شهر باشد.
میرفندرسکی به طور مثال به آیین «دسته چوبی» گرگانی ها اشاره کرد و آن را یکی از المان های قابل استفاده در این میدان خواند و توضیح داد: دسته چوبی مراسم مذهبی است که علاوه بر قرابت با بافت تاریخی سنخیتی هم با المان شهدا دارد.
وی بیان کرد: البته این طرح در میدان شهدا به باززنده سازی مراسم مذهبی محرم هم کمک می کند زیرا بافت تاریخی با مراسم محرم عجین شده و حتی ساختار شکلی که بافت دارد به مراسم آیینی و دینی مرتبط است.
مراسم مذهبی پایه‌گذار نوعی از معماری دینی منطقه بوده است
میرفندرسکی اظهار کرد: مراسم مذهبی و دینی در مرکز محلات شکل گرفته و آن پایه‌گذار نوعی از معماری دینی منطقه ما بوده است. مرکز محله و تکایا به عنوان هسته مرکزی محلات و به عنوان پایگاه مذهبی نشان می‌دهد که مراسم مذهبی و آیینی با معماری ما ارتباط داشته است.
وی تصریح کرد: به همین دلیل المان‌هایی که در محدوده بافت تاریخی قرار است اجرا شود که یکی از آنها میدان شهدا است باید از سمبل‌های بافت تاریخی استفاده شود؛ مثلاً دسته چوبی می‌تواند در قالب یک المان پیاده سازی شود و در میدان شهدا قابلیت احداث دارد.
میدان ولیعصر
این کارشناس ارشد طراحی شهری درباره میدان ولیعصر (عج) (که به میدان کاخ شهرت دارد)، گفت: از دوره قاجار دارالعماره گرگان در این منطقه واقع شده بود به همین دلیل المان میدان ولیعصر باید مرتبط با دارالعماره باشد بنابراین می تواند این کار را به صورت تلفیقی از کاخ دارالعماره و عمارت حضرت ولی عصر (عج) انجام داد.
وی توضیح داد که این‌ها کارهای تلفیقی است که می‌توان از آن ها استفاده کرد زیرا این دو میدان هر دو در محدوده بافت تاریخی هستند بنابراین باید رویکرد این باشد که شاکله و طرح آن علاوه بر در برداشتن نام میدان، قرابتی با معماری سنتی و بومی داشته باشد.
فضای داخلی میدان ولیعصر قابل رویت نیست
میرفندرسکی توضیح داد: اگر از میدان ولیعصر عکس هوایی نگیرید چیز مشخصی از میدان وجود ندارد، مردم از آن جا عبور می‌کنند و حتی محوطه سازی داخل آن را نمی‌بینند زیرا فضای داخلی آن دیدی به بیرون ندارد.
وی با بیان این که میدان باید تعریف مشخص داشته باشد، اظهار کرد: اگر اسم مکانی را میدان می‌گذاریم باید این امر را در نظر بگیریم که مردم می‌خواهند آن جا حضور یابند و مانند مراسم قرآن سرگیری که در میدان شهرداری انجام می‌شود سایر میادین هم باید کارکردی داشته باشد.
در المان‌های ساخته شده گرگان نمادی از فرهنگ مردم یا لااقل چیز قابل ملاحظه‌ای از فرهنگ مشاهده نمی‌شودمیرفندرسکی افزود: بنابراین باید المان‌های استفاده کنیم که پیش‌زمینه‌های ذهنی- طرحواره های ذهنی- برای مردم تداعی شود. مثلاً اگر در میدان کاخ عروسکی نصب می‌شود چون با پیش فرض‌های دینی و اعتقادی مردم سنخیتی ندارد آنها با آن ارتباط برقرار نمی‌کنند.
وی با بیان این که از این پیش فرض‌ها در قالب فرهنگ یاد می‌شود، تأکید کرد: در المان‌های ساخته شده گرگان نمادی از فرهنگ مردم یا لااقل چیز قابل ملاحظه‌ای از فرهنگ مشاهده نمی‌شود اما اگر ما بخواهیم آن را باز طراحی کنیم و از الگوی مناسبی که با فرهنگ ما سنخیت دارد استفاده کنیم باید از سازه‌های معماری سنتی استفاده کنیم.
بازنگری در میادین صورت گیرد
نایب رئیس شورای اسلامی شهر گرگان هم در خصوص میدان ولیعصر (عج) به خبرنگار مهر گفت: در مسیر میدان ولیعصر (عج) قرار بود یک زیرگذر و روگذری ساخته شود که پوشش ترافیکی آن منطقه را انجام دهد و طرحی هم برای میدان در نظر گرفته شده بود.
محمد ابراهیم جرجانی افزود: حال که قرار نیست گره ترافیک منطقه به این زودی باز شود باید در میدان بازنگری کرد.
وی با بیان این که میدان حدود پنج سال است که ساخته شده، ادامه داد: وضعیت میدان ولیعصر تغییر ساختاری کرده و چیز نو و جدیدی است. المان‌هایی که در آن جا گذاشته می‌شود مدت زمان مشخصی است و باید بعد از مدتی برداشته شود.
جرجانی گفت: باید ساخت نمادی از امام زمان (عج) و موارد معنوی در این میدان اولویت باشد و شهرداری آن را پیگیری کند.
وی در خصوص میدان شهدا هم چنین توضیح داد: این میدان نقشه ایران است و نیاز به بازطراحی دارد و باید المانی نصب و فضاسازی صورت گیرد که با نام آن سنخیت داشته باشد.
جرجانی اظهار کرد: باید به دنبال یک المان ثابت بود تا برای همیشه در آن جا نصب شود نماد قشنگی که در کنار آن آب نما و فضای سبز جلوه داشته باشد چون یکی از میدان‌های اصلی شهر است.
ساخت المان میدان مادر
به منظور اطلاع از برنامه های شهرداری گرگان در خصوص طراحی المان های میادین با مسئول زیباسازی شهرداری، گفتگو کردیم، روزبه کریمی به خبرنگار مهر گفت: در جلسه‌ای که با شهردار داشتیم توجه به المان‌های میادین اصلی شهر مورد تأکید وی بود.
وی افزود: یکی از اولویت‌ها، طرح میدان مادر است که مورد پذیرش اولیه قرار گرفته و قرار است ایرادات جزئی در طرح پیشنهادی برطرف تا برای ساخت آماده شود.
کریمی گفت: تقریباً شاکله اصلی طرح آماده است و ایرادات جزئی دارد که طی یک یا دو هفته آینده به طرح نهایی آن می‌رسیم و بلافاصله اجرای آن را شروع خواهیم کرد و ساخت آن احتمالاً دو ماه به طول بینجامد.
بازطراحی و ساخت المان برای برخی از میادین از تاکیدات شهردار استکریمی ادامه داد: بازطراحی و ساخت المان برای برخی از میادین از تاکیدات شهردار است، طرح‌های مختلفی که در فراخوان‌های قبلی ارائه شده بود را دوباره بررسی می کنیم و احتمالاً میدان شهدا هم یکی از آنهاست.
وی اضافه کرد: در میدان شهدا اگر طرح، سازه‌ای و مفهومی باشد باید آن سازه و مفهوم با خود بافت و فضای امامزاده (ع) و محدوده اطراف آن همخوانی داشته باشد.
کریمی گفت: در خصوص میدان ولیعصر فعلاً یا حداقل امسال برنامه‌ای نداریم زیرا آبنمای آن تازه کار شده است.
وی در خصوص انگشتر میدان بیان کرد: این انگشتر را به مناسبت نیمه شعبان در آن تعبیه کرده بودیم و از آنجایی که سنخیتی با میدان ولیعصر داشت آن را فعلاً برنداشتیم.
کریمی گفت: طرح‌هایی که در فراخوان سال‌های گذشته برای میدان ولیعصر داده شده را می‌توان مجدد بررسی کرد.
وی با بیان این که در سنوات گذشته به دنبال ساخت المان نرفتیم، اظهار کرد: در جلساتی که با شهردار داشتیم بر بازنگری و ساخت المان‌ها تاکید شد و تصمیم بر این شد که میادینی که در آن ها المانی وجود ندارد و خالی است تا سال آینده دارای المان شود.
ساخت تندیس لطفی
کریمی همچنین از ساخت تندیس استاد لطفی خبر داد و گفت: فراخوان آن با دستور شهردار اعلام شده و مجسمه سازان می‌توانند از تاریخ ۲۰ شهریور لغایت ۲۰ مرداد طرح‌های پیشنهادی خود را ارائه دهند و در این زمینه محدودیتی وجود ندارد.
وی تأکید کرد: هر هنرمندی که فکر می‌کنند پیشنهادی متناسب با شأن و شخصیت استاد لطفی دارد می‌تواند طرح خود را ارائه دهد و اگر شرایط آماده باشد امسال این مجسمه ساخته خواهد شد.
بررسی اجمالی میادین گرگان نشان می دهد که برخی از آن ها نیازمند بازسازی و بازطراحی است و شهرداری باید در این خصوص اقدامات لازم را در دستور کار خود قرار دهد تا شاهد جلوه زیبای این میدان ها در شهر باشیم.
نظر شما