فصاحت و بلاغت امام حسین(ع) کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد

به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه رادیویی صورت ماه همزمان با ایام عزاداری ماه محرم با حضور کامران شرفشاهی شاعر از آنتن رادیو گفتگو پخش شد.

شرفشاهی در ابتدای این برنامه گفت: در طول تاریخ با ظهور شخصیت‌های بزرگی روبه‌رو هستیم اما وارد قلمرو ادبیات نشده اند؛ یا این حضور کمرنگ بوده است. در جامعه، فصاحت و بلاغت حضرت سیدالشهدا(ع) کمتر مورد توجه قرار گرفته و واقعه عاشورا، قبل از پیدایش وارد قلمرو شعر شده است.

وی افزود: زمانی‌که حضرت امام حسین(ع) به سمت کوفه حرکت کردند، در بین راه با شاعر نامدار عرب رو به رو شدند و وقتی از احوال کوفه پرسیدند، این شاعر به حضرت فرمود دلهایان با توست و شمشیرهاشان علیه تو! با مرور مقتل ها، می بینیم حضرت در هر منزل شعرهایی را بیان فرمودند که ثبت شده است و حتی دیوانی منصوب به حضرت سیدالشهدا(ع) موجود است و در کشورمان ترجمه و چاپ شده است.

این شاعر اوج عظمت فصاحت حضرت را مربوط به روز عاشورا دانست و ادامه داد: امام با قوت و قدرت برای جمع سیاه دلان استدلال کردند و پیامی برای نسل های آینده فرستادند. بعد از واقعه عاشورا خانواده حضرت نخستین کسانی بودند که در رثای حضرت شعر سرودند و نظر به اینکه شعر در آن روزگار رسانه ای غالب بود، خاندان امام کوشیدند با دعوت از شعرا پیام عاشورا را زنده نگه دارند و به جامعه منتقل کنند.

در ادامه این برنامه، حامد صلاحی، شاعر و کارشناس ادبیات آئینی با اشاره به بعد حماسی عاشورا گفت: نگاه مولوی به عاشورا حماسی و عاشقانه است و نگاه عمان سامانی نیز به این واقعه یک نگاه عرفانی است. دوره مشروطه به بعد، نگاه حماسی بر واقعه عاشورا در شعر غلبه کرد و در ۴۰ ساله اخیر در شعر انقلاب و دفاع مقدس نیز بسیار پر رنگ است.

بهمن بنی‌هاشمی، کارشناس حوزه شعر و ادب آئینی هم در این برنامه با اشاره به نگاه مولانا به عزاداری مردم حلب گفت: مظلوم‌نمایی بدون توجه به حوزه حماسی، از نقدهای مولانا نسبت به اشعار عاشورایی و مداحی است. مولانا می‌گوید باید به وجه حماسی عاشورا توجه شود که ناظر بر نگاهی ظلم‌ستیزانه است و در آن مرگ حقیر جلوه می‌کند و در اشعار آئینی باید به این نگاه دامن زده شود.

در بخش دیگر این برنامه رضا بیات، مدیر موسسه ادب پژوهی گفت :هر ساله در دهه محرم عده ای جمع شده و سیکل اشعار را بررسی می‌کنند اما شاعر و مداحان هیچ توجهی نکرده و سال‌های آینده نیز این داستان تکرار می‌شود. چرا شاعر منتقد را نمی‌پذیرد و منتقدان شاعر را؟! شاید ما سعی نکرده ایم دغدغه و زبان یکدیگر را فهم کنیم...

وی افزود: این داستان از بعد گریه‌خیزی تهی نیست و مظلومیت نیز در اوج قرار دارد و بزرگ از مصیبت عاشورا در زمین و آسمان نیست؛ اعتراضات [به اشعار و مداحی در هیئات وجود دارد] اما ایراد بر این نیست که چرا مظلومیت به ذلت تبدیل شده است! در اشعار فقط مظلومیت مطرح است و باید گفت چرا ابعاد دیگر را نمی‌بینند. از طرفی به شعرا این ایراد وارد است که حرفی جز عواطف مطرح نیست؛ در حالی که حسین بن علی(ع) علاوه بر اینکه برادر حضرت زینب(س) بودند، امام ایشان نیز هستند.

بیات گفت: اگر یک‌جانبه‌گرایی را در نقد و شعرسرایی رها کنیم، کارها به سمت و سویی بهتر پیش می‌رود.

در ادامه مسلم نادعلی زاده عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) وجه حماسی شعر عاشورایی را ناظر بر فاخر بودن این اشعار دانست و گفت: انتظار ما صرفا منظومه‌ای به تقلید از شاهنامه نیست؛ بلکه نگران این هستیم که چرا وقایع عاشورا در ادبیات ما دچار نگاه های سست شده است؟!

وی ادامه داد: در بعد عرفانی منظومه‌های متعددی را شاهد هستیم که حاوی نگاه‌های عرفانی هستند؛ البته این نگاه مخصوص مولوی نیست و سید بن طاووس نیز چنین دیدگاهی دارد. مقتل‌های منظوم فراوانی وجود دارد و روضه‌الشهدا بخش‌هایی از این واقعه را به‌صورت منظوم برای ما نقل کرده است و از بعد نمایشی نیز گنجینه‌ای عظیم از فضای تعزیه را در اختیار داریم.