تاریخ و سرگذشت موسیقی فیلم با ساخت و تولید فیلم گره خورده است ؛ درزمان سینمای صامت ،این موسیقی بود که در غیاب کلام و دیالوگ به گوش مخاطبان می رسید و در القا و انتقال پیام فیلم نقش تاثیرگذاری را برجای می نهاد.
اینک به مدد فناوری های صوتی و تصویری وتوام با پیشرفت های کلی در صنعت سینما ، در عرصه تولیدات موسیقی و ابزارآلات فنی و صدابرداری و..هم شاهد رشدی چشمگیرهستیم.از سوی دیگر باید اذعان داشت که تعامل و تعادل بیشتری بین این دو هنر مستقل در دهه های اخیربه وجود آمده است.در بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر،موسیقی های فیلم ، تنوع تفاوت های قابل توجهی داشتند هرچند که هیچیک از آثار برای دریافت سیمرغ بلورین انتخاب نشد.از سوی دیگریکی از فیلم های جنجالی این دوره به نوعی به داستان "موسیقی" در ایران و سرگذشت یک هنرمند موسیقی(سنتوری) اختصاص داشت . به هرحال درباره ویژگی های موسیقی فیلم با چند تن آهنگسازان این دوره جشنواره گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید:
موسیقی فیلم مستقل از فیلم نیست
به گزارش خبرنگار مهر، خسروسینایی آهنگساز و کارگردان فیلم "مثل یک قصه" معتقد است که موسیقی فیلم عنصری مجزا و مستقل از فیلم نیست ولی در عین حال ویژگی منحصر به فردی دارد که بسیار ارزشمند و قابل احترام است .
این آهنگساز با اشاره به این که موسیقی تمام فیلم هایش را خودش می سازد خاطر نشان کرد: در طول سالها فعالیت به این نتیجه رسیدم که بهتر است موسیقی فیلم هایم را خودم بسازم در واقع تجربه ساخت موسیقی برای فیلم "هیولای درون" به من ثابت کرد که موسیقی را با توجه به حال و هوای فیلم باید خودم بنویسم .
وی همچنین تصریح کرد:به نظر من آن نوع موسیقی که برای یک فیلم نوشته می شود در درجه اول باید از نظر زمانی کمترین حجم و از نظر روانی بیشترین تاثیر رابرمخاطب بگذارد ولی در کمال تاسف باید بگویم که اغلب موسیقی هایی که برای فیلم ها ساخته می شود بیشتر برای رفع نواقص فیلم به لحاظ دراماتیک استفاده می شود واین در حالی است که موسیقی که برای فیلم نوشته می شود باید با موسیقی ارکستر و ساز متفاوت باشد چراکه معتقدم موسیقی فیلم را برای اینکه شنیده نشود می سازند اما موسیقی ارکستر و یا سازی را برای شنیده شدن استفاده می کنند.
موسیقی فیلم ضعیف ضعیف می شود
امیرعلی واجد سمیعی آهنگساز فیلم "آدم"گفت:هر چقدر زبان و داستان فیلم وکارگردانی قوی باشد به طبع موسیقی آن فیلم نیز پر مایه ترخواهد شد و همچنین دست آهنگساز برای ساخت موسیقی فیلم باز تراست ولی اگر خود فیلم ضیف باشد موسیقی هم ضعیف خواهد بود بنابراین موسیقی فیلم در هر ژانری که ساخته شود به نوعی در قید و بند داستان فیلم است و با در نظر گرفتن ذائقه مخاطب ساخته می شود .
طراحی موسیقی ازضروریات ساخت هرفیلم است
آهنگساز فیلم "مینای شهرخاموش" با بیان این مطلب که در ساخت هر فیلم، موسیقی متن فیلم نیز باید طراحی شود گفت:طراحی موسیقی در ساخت هر فیلم از جمله وظایف فیلمساز است تا بنابر ویژگی های حسی فیلمنامه ، ساخت فیلم را پیش ببرد .
نامزد دریافت بهترین موسیقی فیلم در ادامه متذکر شد: متاسفانه اکثر کارگردانان از این امر مهم غافل اند و در بسیاری از مواقع مشاهده می شود زمانی که فیلم به مرحله تدوین و صداگذاری می رسد برای رفع نواقص ازموسیقی استفاده می کنند و این درحالی است که موسیقی فیلم طرحی از پیش تعیین شده می خواهد که به نظر من باید هنگام فیلمبرداری این طراحی همراه با فیلم و پلان به پلان ساخته شود.
داریوش تقی پوردر پایان به تفاوت کارکرد موسیقی در فیلم های ایرانی با دیگر کشورها اشاره کرد و گفت:تجربه ساخت موسیقی فیلم در آلمان وهمچنین کشورهای دیگر این نکته را به من آموخت که ساخت موسیقی برای هر فیلمی بنابر نوع آداب و رسوم موجود در هر منطقه متفاوت است و خوب این مسئله تا اندازه ای طبیعی است اما آنچه برای من در ساخت موسیقی فیلم درایران همیشه سئوال بوده عدم سازماندهی و برنامه ریزی صحیح برای ساخت موسیقی فیلم به شکل درست است و در بسیاری از مواقع دیده ام که موسیقی فیلم در فیلم های ایرانی اغلب یک دست است و به نظر می رسد که به دفعات شنیده شده است و این ضعف عمده موسیقی فیلم ها است.
موفقیت یک موسیقی فیلم فقط به آهنگساز مربوط نیست
سعید شهرام که با دو فیلم "تک درخت ها" و "مخمصه" در جشنواره بیست و پنجم حضور داشت معتقد است که فیلمنامه خوب ، خوش ساخت بودن فیلم و نیز شناخت و تجربیات آهنگساز ، از عوامل موثر در ساخت یک موسیقی فیلم موفق محسوب می شود.
این آهنگسازدر ادامه خاطر نشان کرد:علاوه براین ها هرچه یک آهنگساز، فیلم را بیشتر بشناسد و راجع به مراحل گوناگون تولید فیلم آگاهی داشته باشد، نتایج بهتری از کار خود خواهد گرفت.از طرفی تولید یک فیلم کاری است گروهی و نمی توان عوامل مختلف را منفک از یکدیگر در نظر گرفت. حتی کار یک تدوین گر و فیلمبردار، قطعا بر احساس یک آهنگساز تاثیر می گذارد.
دست آهنگساز برای ساخت موسیقی فیلم باز نیست
اردوان کامکار آهنگساز فیلم سنتوری در مورد شرایط کار آهنگسازان فیلم در ایران گفت: در غالب اوقات، دست آهنگساز در ساخت موسیقی فیلم باز نیست و این اولین محدودیت است. همچنین از آنجائی که غالب کارگردانان ایرانی اهمیت لازم را برای موسیقی فیلم قائل نیستند، بودجه کافی برای آن در نظر نمی گیرند.بنابراین در اکثر موارد آثار خوبی در حیطه موسیقی فیلم نمی بینیم که این مطلب لطمه جدی به فیلم وارد می آورد. البته من این نظر را صرفا در جایگاه یک بیننده می گویم و صاحب نظر نیستم.
موسیقی فیلم تعریف ثابتی ندارد
آهنگسازفیلم "آرامش در میان مردگان " معتقد است تعریف موسیقی فیلم با توجه به داستان و فضای موجود درهر فیلم متغیر است.
نیما ایوبی همچنین متذکر شد: بر خلاف تعریف رایجی که از موسیقی فیلم وجود دارد و بسیار شنیده ایم که گفته می شود یک موسیقی فیلم خوب آن موسیقی است که در طول فیلم شنیده نشود به نظر من این تعریف در شرایط فعلی که انواع و اقسام فیلم های بلند ، کوتاه ، داستانی ، مستند و با سلیقه های متفاوت ساخته می شود جامع نیست ؛بعضی از فیلم ها بنا بر فضایی که دارند موسیقی موزیکال و در عین حال بسیار رو و برجسته را می طلبند بر همین اساس در ژانر سینمای کودک معمولا از موسیقی رو وشنیدنی استفاده می شود و گمان می کنم این تعریف در هر فیلمی متفاوت است.
نظر شما