"من و نگین ..." را با کودک درون ساختم

به گزارش خبرنگار مهر، در ادامه جلسه بررسی فیلم سینمایی "من و نگین دات کام" در مهر، حسین قناعت درباره طرح اولیه فیلمنامه گفت: "بعد از نوشتن طرح اولیه داستان آن را به شجاع نوری ارایه کردم. در چند نوبت بازنویسی فیلمنامه نظرات وی کمک زیادی به کیفیت متن و روند نگارش کرد. به عقیده من، همه بزرگسالان کودک درون دارند و یکی از دلایل ارتباط و نزدیکی تفکرات من با تهیه کننده وجود کودک درون قوی هر دو ماست. بسیاری از نظرات ما با همدیگر نزدیک بود و نگاه طنزآمیزی که در فیلمنامه دیده شده بود، هنگام ساخت رعایت شد. به عبارت دیگر، تهیه کننده فیلم مشاور بسیار خوبی برایم محسوب می شد. ایده استفاده از سه شخصیت زندانی و نام فیلم نیز توسط وی داده شد."

وی در خصوص استفاده از بازیگرانی که سابقه کارهای جدی دارند، اظهار داشت: "اصولاً در بازیگری جنس بازی را دوست دارم که به زندگی نزدیک باشد. از سوی دیگر، این قابلیت را در بیتا بادران و شهرام قائدی برای ایفا این نقش ها دیده بودم. علاوه بر این با بادران در فیلم دیگری نیز همکاری و شناخت کاملی از توانایی های وی داشتم. به نظر من، قائدی و بادران این توانایی را دارند که با وجود برخورداری از جنس بازی واقعگرایانه، در نقش های جدی و کمدی ظاهر شوند."

حسین قناعت

این کارگردان درباره استفاده از داستان های فرعی همچون دختر موتورسوار در فیلم توضیح داد: "بخش دوم داستان فیلم تقریباً حول محور شخصیت دختر خردسال قرار دارد و تمام تحرک و هیجان فیلم در نیمه دوم آن به حضور دختر منتقل می شود. این مورد از قبل طراحی و کار شده بود. این دختر خردسال و موتورسواری روی دیواره مرگ را در پارک ارم دیده بودم. احساس می کنم کودکان با دیدن فیلم به این باور می رسند که می توانند خیلی از کارها را خودشان انجام دهند. قهرمان اصلی فیلم چهار کودک هستند و اضافه شدن جذابیت های تصویری با حضور دختر خردسال موتورسوار نیز در ادامه فیلم یکی از نکات حایز اهمیت برای مخاطب کودک است تا با فیلم همراه باشد."

این فیلمساز در مورد حضور غالب خانم ها در روند تصمیماتی که شخصیت ها در طول فیلم می گیرند گفت: "من احترام زیادی برای خانم ها قایلم. به نظر من، در زندگی عادی معمولا ً آقایان به خانم ها زور می گویند. قصد داشتم در فیلم با نگاهی تعمدی در مورد دو زوج فیلم زن ها را به نوعی موثرتر و مردها را حرف شنوتر ترسیم کنم. من هیچ تفاوتی بین زن و مرد در جامعه نمی بینم."

وی در مورد دلیل انتخاب شهرهای شمالی به عنوان لوکیشن اصلی داستان گفت: "من قصه هایی که در لوکیشن خارجی اتفاق می افتد را دوست دارم. در شهرهای شمالی با توجه به تصاویر زیبا و سرسبز پشت سر بازیگران می توان پلان های زیبایی گرفت. از سوی دیگر، چون آمل زادگان من است تمام کوچه پسکوچه های آن را می شناختم. همچنین در این فیلم دو سه قصه کنار هم اتفاق می افتد و شخصیت ها به راحتی همدیگر را می بینند. اگر قرار بود تعدادی از این نماها در تهران ساخته شود با توجه به شلوغی و گستردگی شهر برای هیچکس پیدا کردن این گونه شخصیت ها باورپذیر نبود. در حالی که این اتفاق در یک شهر کوچک قابل باور است."

قناعت درباره وضعیت کنونی سینمای کودک و نوجوان در کشور ما یادآور شد: "به عقیده من هم بچه ها و هم بزرگترها با دیدن این فیلم راضی از سالن بیرون می آیند. ما چند سالی است با بحران سینمای کودک مواجه هستیم. طی این مدت یک نسل بدون برخورداری از آموزه های فرهنگی در آثار تصویری بزرگ شده اند. اگر جوان هایی که از فرهنگ اینترنت و ماهواره و فیلم های روز با زیرنویس فارسی و کمترین مبلغ برخوردارند، رفتار متفاوتی داشته باشند جای گله برای بزرگسالان ندارد. روانشناسان معتقدند آموزش های دوره کودکی از ذهن انسان هرگز پاک نمی شود، اما در چند سال گذشته خوراک فرهنگی لازم به آنها داده نمی شود. باید از خودمان بپرسیم در چند سال به مخاطبان کودک و نوجوان چه داده ایم."

بیتا بادران در خصوص کار با بازیگران حرفه ای و کودک گفت: "چندان با واژه حرفه ای میانه ای ندارم. بازیگری در سینمای ما تابع قاعده تعریف شده نیست. بازیگران ما یا بازیگرند و نقش های تازه ای خلق می کنند یا به طور مرتب دست به تکرار می زنند. من بازیگر و بازیگری را دوست دارم. حالا می خواهد ایفای نقش در برابر یک کودک باشد یا بازیگری که سال هاست در سینما فعالیت می کند."

این بازیگر در مورد اعتقاد به بازی حسی یا استفاده از تکنیک های خاص و تعریف شده اظهار داشت: "یک بازیگر وقتی در ارایه نقش موفق خواهد بود که بتواند به درستی حس و تکنیک را ارایه کند. وجود هر دو عنصر در کنار یکدیگر است که کار بازیگر را به کامل شدن نزدیک می کند."

وی درباره وضعیت کنونی سینمای کودک و نوجوان در کشور ما عنوان کرد: "در حال حاضر فیلم های زیادی درباره کودک ساخته می شود، ولی فیلمی که برای کودک تولید شود در کشور ما اندک است. در جامعه ای که همه می خواهند حرف های مهم بزنند، تولید و نمایش فیلم کودک ضرورت دارد. من نقش های غیرمتعارف و سخت را دوست دارم. در این همه سال من کم و در عین حال خوب کار کرده ام. فیلم "من و نگین دات کام" با توجه به بضاعت آن فیلم خوبی بود و اگر چهار سال پیش اکران می شد، از شرایط بهتری بهره می برد."

علیرضا شجاع نوری تهیه کننده فیلم در خصوص اعتماد به جوانان و استفاده از آنها در این فیلم گفت: "به نیروی جوان ها اعتقاد دارم. سن و سال در میزان توانایی و قابلیت های یک هنرمند تاثیر چندانی ندارد. هنگام کار برای ساخت یک فیلم همدلی لازم است. قناعت نیز در نخستین فیلمش چنین حسی داشت. تورج اصلانی فیلمبردار اثر با علاقه و تمام توان خود در فیلم حضور داشت. چون این فیلم نخستین ساخته قناعت بود باید از عواملی استفاده می کردم که کار وی را محدود نمی کردند و سابقه حرفه ای آنها کارگردان را مقهور نکند. چون خیلی از مسایل باید با گفتگو حل شود."

وی راجع به مضمون غالب این فیلم اظهار داشت: "دورنمایه محوری "من و نگین دات کام" را وجه طنزآمیز آن تشکیل می دهد که به شکل خوبی در طول فیلم مورد استفاده قرار گرفته و در هیچ جای داستان به صورت تحمیلی و خارج از قاعده به کار نرفته است."

این تهیه کننده در خصوص اعتقاد به استفاده از چهره های مطرح سینما در عرصه آثار کودکان و نوجوانان اعلام کرد: "اگر این فیلم دوم کارگردانش بود من به طور قطع در گروه بازیگری و انتخاب آنها به شیوه دیگری عمل می کردم، ولی همانطور که اشاره کردم حضور بازیگر سرشناس امکان داشت کل اثر را به سمت دیگری سوق دهد. من ترجیح دادم به شیوه کنونی بازیگران را انتخاب کنم. از سوی دیگر، حضور یک بازیگر شناخته شده باعث می شد که مردم اطراف لوکیشن های فیلم ازدحام کنند. به خصوص که بیشتر سکانس های فیلم خارجی بود. در این صورت امکان فیلمبرداری فراهم نمی شد."

وی با اشاره به شرایط نامناسب تولید و اکران فیلم کودک در کشور توضیح داد: "چنین فیلمی را دیگر نمی توان در سینمای ایران تولید کرد. ما نسبت به نسل آینده مسئول هستیم. باید به همان اندازه که در مورد شیوه زندگی آنها نگرانیم، در خصوص انتقال فرهنگ ایرانی نیز حساسیت داشته باشیم. به عقیده من، غیر از کودکانی که در روستاها و نقاط دورافتاده زندگی می کنند و بسیار سعادتمند هستند، بقیه بچه های شهری تحت بمباران محصولات مسموم فرهنگی و صنعتی هستند. باید نگران این موضوع باشیم. سینما جزو ابزاری است که می تواند فرهنگ ناب ایرانی را به خوبی منتقل کند."

شجاع نوری با اشاره به اهمیت سرمایه گذاری برای ساخت فیلم های کودکان و نوجوانان توضیح داد: "باید برای فرهنگ سازی کودکان و سینمای خاص آنها یارانه در نظر گرفته شود. نباید فکر کنیم این نوع سینما جنبه تجاری دارد و می تواند خودکفا باشد. در حال حاضر کودکان ما تحت تاثیر فیلم های پرزرق و برق هالیوودی قرار گرفته اند. اگر نگران فرهنگ کودکان مان هستیم و آنها را برخوردار از احساس نسبت به نان بر زمین افتاده، نم باران، شمعدانی، محبت و سلام کردن می خواهیم، نباید نسبت به آموزه های فرهنگی آنها بی تفاوت باشیم. این انتقال فرهنگی به وسیله سینما انجام می شود. با طرح بحث هایی مشابه دهکده جهانی و شتاب سرسام آور اینترنت صفا و صمیمیت میان ما فراموش می شود."

وی ادامه داد: "به همان نسبت که از بخش فلسفه و دست اندرکاران این بخش انتظار خودکفایی و درآمدزایی نداریم، نسبت به سینمای کودک باید چنین نگاهی داشته باشیم. باید از بودجه عمومی کشور برای حمایت از افرادی استفاده شود که در این عرصه به فعالیت می پردازند. سینماداران باید به حمایت دولت در اکران فیلم ها امیدوار باشند و در این زمینه باید عزم ملی وجود داشته باشد. نسل آینده را هیچ چیز جز فرهنگ سازی نجات نمی دهد. ما متفکران خوبی داریم که حرف زیادی برای گفتن دارند. شرایط تولید در سینمای ما باید به گونه ای باشد که از ابراهیم فروزش، محمدعلی طالبی، کیومرث پوراحمد یا حتی عباس کیارستمی خواسته شود سالی یک فیلم کودک بسازند. اما هیچ کس این زمینه فعالیت را فراهم نکرده است."

این تهیه کننده یادآور شد: "در حال حاضر سینمای کودک در خاطره های ما وجود دارد. تغییر محل و زمان برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان نشان می دهد احساس تغییر در این زمینه به وجود آمده است. این بیمار نیاز به دمیدن روحی تازه دارد. سال هایی که جشنواره اصفهان در اوج قرار داشت، آنهایی که در زمینه کودک و نوجوان فیلم ساخته بودند به این موضوع افتخار و می کردند و سینماگرانی که تولید نداشتند در حسرت ساخت فیلم بودند."