خبرگزاری مهر - گروه استانها - زهرا ذوالفقاری* موسیقی همواره جایگاه والایی نزد ایرانیان و از جمله مردم همدان داشته و دارد و در این میان موسیقی اصیل ایرانی و یا موسیقی کلاسیک ایرانی و یا موسیقی دستگاهی و مقامی و آئینی هر یک به‌نوبه خود در فرهنگ ایران جایگاه یافته‌اند.
این موسیقی همان است که نسل به نسل و سینه‌به‌سینه از نیاکان ما به یادگار مانده و به‌واقع نقش مهمی را در حفظ و پاسداشت فرهنگ غنی این مرزوبوم دارد.
موسیقی اصیل ایرانی با آن سازها و آواها و تصنیف‌های زیبا آنگاه‌که با صدای استادان آواز گره می‌خورد و روح و جان را می‌نوازد فضایی دل‌نشین و روح‌انگیز ایجاد می‌کند که در وصف نمی‌گنجد.
ذائقه نوجوانان و جوانان به سمت موسیقی پاپ است
بااین‌وجود امروزه ذائقه اکثر نوجوانان و جوانان ایرانی بیشتر به سمت موسیقی پاپ سوق یافته و اگرچه موسیقی سنتی نیز جایگاه خود را دارد و در نوع خود می‌تواند تأثیرات خوبی در فرهنگ داشته باشد، اما برای حفظ و پاسداشت موسیقی کلاسیک ایرانی و دستگاهی و مقامی و آئینی و تأثیر آن در فرهنگ غنی موسیقایی باید سلیقه و ذائقه نوجوان و جوان امروزی را دید و به این سمت سوق داد و این میسر نخواهد شد مگر با تقویت گروه‌های این نوع موسیقی در کشور و ازجمله همدان.
در همین راستا برگزاری جشنواره‌های مختلف موسیقی آئینی و کلاسیک ایرانی می‌تواند یکی از راه‌های تقویت این گروه‌ها و آشناسازی قشر نوجوان و جوان با این بخش از موسیقی باشد و از سوی این جشنواره‌ها می‌تواند در نگاه داشت و پاسداشت موسیقی و انتقال فرهنگ این مرزوبوم نقشی کمک‌کننده داشته باشد.
جشنواره موسیقی فجر همدان امسال از اول اسفندماه تا هفتم همین ماه با شرکت بیش از ۱۰ گروه موسیقی همدانی و چند گروه موسیقی کشوری برگزار شد که در این میان فرصت را غنیمت شمرده و در گفتگویی با هنرمندان این عرصه به بررسی این موسیقی پرداختیم.
مدرس آواز و صداسازی که کارشناس رشته موسیقی نیز است در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص جایگاه موسیقی آئینی، کلاسیک ایرانی در همدان اظهار داشت: موسیقی سنتی در همدان از چندین سال قبل حرفی برای گفتن داشت، اما در مورد موسیقی آئینی و مقامی این‌گونه نبود.
مصطفی آزادی مقتدر با اشاره به اینکه امروز در موسیقی مقامی و آئینی و کلاسیک ایرانی گروه‌های بسیار خوبی در همدان پا گرفته است، عنوان کرد: این گروه‌ها در کشور خوش درخشیدند و حتی برخی از آن‌ها در جشنواره‌های کشوری نیز حائز رتبه شدند و از سوی دیگر گروه‌های موسیقی در شهرستان‌های استان مانند گروه موسیقی لری در نهاوند پیشرفت کرده و همین چند وقت پیش بود که یکی از گروه‌های موسیقی ممتاز کشوری در ملایر اجرا داشت که این نشان از پیشرفت این نوع موسیقی در استان است.
وی در ادامه افزود: همدان طی این سال‌ها هنرمندان و نوازندگان مطرحی را در کشور معرفی کرده که از آن جمله می‌توان به داریوش زرگری، زنده یاد رامتین مجاهد نیا و جلال دوستی اشاره کرد.
خواننده گروه موسیقی آئین اظهار داشت: چند سال قبل موسیقی سنتی و کلاسیک ایرانی در همدان شیب تندی رو به پایین داشت و حمایت‌های فرهنگی مناسب نبود و گروه‌های موسیقی یک‌به‌یک از هم پاشید چراکه اولاً مخاطب این نوع موسیقی بسیار پایین بود و متأسفانه با پایین آمدن کیفیت اکثر اساتید علاقه‌ای به گروه داری با هزینه‌های گزاف نبودند و گروه‌های موسیقی سنتی و ایرانی کلاسیک به حاشیه رفتند.
فضای موسیقی همدان متحول شده است
آزادی مقتدر در ادامه سخنانش گفت: امروز انقلابی در فضای موسیقی همدان رخ‌داده و آن به‌گونه‌ای است که شاید تنها خانواده موسیقی بدانند چه اتفاق بزرگی است و جشنواره‌ای با بهترین کیفت به مدت ۷ روز برگزار می‌شود.
وی در این خصوص بیان کرد: در سال‌های قبل محافظه‌کاری فضای موسیقی فجر را در برگرفته بود و گروه‌های موسیقی با کمترین امکانات جشنواره را برگزار می‌کردند و بودجه بسیار اندکی به جشنواره اختصاص داده می‌شد و تک‌نوازی‌ها و گروه نوازی‌ها بسیار بی‌کیفیت بود و حتی گروه‌ها تمایل نداشتند در جشنواره شرکت کنند و جشنواره برندی نبود و می‌دانستند کسی در جشنواره شرکت نمی‌کند، اما این بار اتفاق شگرفی در برگزاری جشنواره رخ داد.
این کارشناس موسیقی یادآور شد: اینکه می‌گویند موسیقی کلاسیک ایرانی و سنتی و یا مقامی نمی‌تواند مخاطب جذب کند و مورد استقبال قرار نمی‌گیرد را قبول ندارم بلکه به اعتقاد من مدیریت‌ها بلایی به سر نوجوان و امروزی آورده که موسیقی بی‌ارزش غربی را وارد ذهن مخاطب کرده و به‌واقع موسیقی سنتی و ایرانی اصیل ما را در برابر این نوع موسیقی ذبح کرده است.
موسیقی اصیل ایرانی از سبد خانواده‌ها جامانده است
آزادی مقتدر عنوان کرد: مسئولین باندانم کاری‌ها باعث شدند موسیقی اصیل ایرانی از بین برود و از سبد خانواده‌ها جاگذاشته شود و فضای موسیقی ملی بسته‌شده و راهی برای فعالیت نباشد.
وی ادامه داد: تا زمانی که درب رادیو و تلویزیون به روی موسیقی اصیل ایرانی و کلاسیک بسته شود و نشان دادن ساز در صداوسیما به‌عنوان یک تابو و یک قانون نانوشته باشد و از نشان دادن آن واهمه داشته باشیم و موسیقی فاخر خودمان که از فرهنگ خودمان برتافته است را کنار بزنیم نمی‌توانیم جلوی شبکه‌های اجتماعی و ماهواره را بگیریم و به مخاطب خوراک خوب بدهیم.
باید در حوزه موسیقی سلیقه مردم را عمیق و جهت‌دار کنیم
مدرس آواز و صداسازی تصریح کرد: البته موسیقی پاپ بد نیست و جایگاه خود را دارد اما برخی پاپ وجود دارد که فاخر نیست و باید در این حوزه سلیقه مردم را عمیق و جهت‌دار کنیم تا یک موسیقی سطحی به خورد مردم داده نشود.
آزادی مقتدر تأکید کرد: در کشور ما سلیقه‌ها در حوزه موسیقی جهت‌دهی نشده که این نیز به‌واسطه مدیریت‌های منفعت و مصلحت طلب است که برخی کارهای فرهنگی را ذبح آن کردند.
وی در مورد جشنواره موسیقی فجر همدان نیز گفت: ۷ روز جشنواره برگزار می‌شود و شاهد آنیم در همدان مردمی داریم که به‌وفور از موسیقی سنتی لذت می‌برند و سالن در هر سانس پر می‌شود.
مردم نشان دادند که طالب موسیقی وزین هستند
آزادی مقتدر ابراز داشت: این نشان می‌دهد اگر فضا را در این حوزه باز بگذاریم مردم نشان می‌دهند که طالب موسیقی وزین هستند و سلیقه مردم هم به سمت موسیقی ملی برمی‌گردد و حتی این بار مردم با خرید بلیت از جشنواره استقبال کردند درحالی‌که سال‌های قبل باوجود رایگان بودن سانس‌ها بازهم سالن پر نمی‌شد.
وی دلیل کشیده شدن جوانان به سمت موسیقی پاپ سطحی را عدم آگاهی دانست و گفت: این در حالی است که می‌توان در موسیقی کلاسیک ایرانی و آئینی و مقامی و سنتی، غم و شادی و ادبیات و فرهنگ و شهود و عرفان را یافت و به‌مانند این است که اگر در سفره یک نوع غذا وجود داشته باشد فرد فقط آن نوع غذا را می‌شناسد و از همین روی باید خوراک در اختیار جوانان قرارداد.
کارشناس رشته موسیقی در ادامه افزود: اگر فضا برای موسیقی ملی باز باشد و به آن بهاداده شود هنرمندان ما خیلی سریع‌تر به موسیقی ایرانی برمی‌گردند و اگر این‌طور نشود موسیقی غربی تمام فضا را می‌گیرد.
آزادی مقتدر اظهار داشت: امروز می‌بینیم که خواننده‌های موسیقی پاپ با هزینه گزاف در شهر اجرا می‌روند زیرا خود را جا انداخته است اما این را برای موسیقی سنتی جا نینداختیم و حتی مخاطب فکر می‌کند نباید برای موسیقی سنتی پول خرج کند درحالی‌که سابقه موسیقی ایرانی در همدان بسیار بالا است و هنرمندان همدانی و نوازندگان آن سابقه بسیار طولانی دارند.
موسیقی پاپ غربی تنها یک هیجان آنی را در مخاطب ایجاد می‌کند
وی تأکید کرد: البته منظور بنده پاپ عمیق نیست بلکه موسیقی پاپ غربی و سطح پایین و فاقد درون‌مایه است که تنها یک هیجان آنی را در مخاطب ایجاد می‌کند کما اینکه در سال‌های قبل مانند سال ۷۵، موسیقی پاپ عمیق با درون‌مایه قوی و با پشتوانه فکری و شعری خوب ساخته می‌شد.
عضو انجمن موسیقی همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص جایگاه موسیقی آئینی در همدان گفت: در موسیقی قانونی داریم همانند قانون فیزیک(قانون پایستگی انرژی) و با عنوان قانون پایستگی موسیقی مطرح می‌شود که همواره در تمامی اعصار و قرون گذشته که تا به امروز پابرجا بوده و هست.
مصطفی رشیدی مطلق ادامه داد: در ابتدای امر موسیقی به مقامی و سپس به دستگاهی تبدیل شد و در سرتاسر ایران رشد و نمو پیدا کرد که در همدان نیز ادامه دارد.
وی اظهار کرد: این نوع موسیقی با محدودیت‌هایی غیرمنصفانه‌ای روبرو شده و سبب شده موسیقی اصیل کشور ما از خیلی کشورها و موسیقی همدان نسبت به خیلی از شهرها عقب‌افتاده است.
سرپرست گروه موسیقی آئین در مورد استقبال مردم همدان به‌ویژه قشر جوان از این نوع موسیقی بیان کرد: استقبال مردم همدان نسبت به ژانرهای مختلف موسیقی دچار نوسان بوده و هست و با برگزاری جشنواره‌ها و کنسرت‌های اصیل ایرانی می‌توان جوان امروز را به سمت موسیقی اصیل ایرانی هدایت کرد.
رشیدی مطلق به برگزاری جشنواره موسیقی فجر در همدان و استقبال گروه‌های موسیقی از آن اشاره و بیان کرد: بعد از چند سال رکود و تنزل پیدا کردن جشنواره موسیقی استان، امسال پس از روی کار آمدن انجمن جدید که انتخاب خود اهالی هنر بود تحولاتی شکل‌گرفته و هنرمندان و گروه‌های مختلف هنری برای جشنواره اعلام آمادگی کردند به‌طوری‌که ۲۰ گروه برای شرکت در جشنواره اعلام آمادگی کردند و درنهایت جشنواره با حضور حداکثری گروه‌ها، عملاً تبلیغات گسترده‌ای را شروع کرد و با حضور گرم مردم مواجه شدیم.
تأثیرگذاری جشنواره فجر بر بالا بردن موسیقی همدان
وی در مورد تأثیرگذاری این جشنواره بر بالا بردن و پیشرفت موسیقی همدان نیز ابراز کرد: امسال برنامه رقابتی حذف شد تا شرایط حضور همگی هنرمندان پیشکسوت و نوآموز برای تبادل اطلاعات و دانش هنری فراهم شود
وی اضافه کرد: در کنار جشنواره کارگاه‌های آموزشی، پژوهشی، نقد و بررسی آثار، کارگاه شعر و ترانه، ساخت‌وساز آلات موسیقی، موسیقی پایه، کودک و نوجوان نیز برگزار شد که تمامی این مباحث به رشد و تعالی هنرمندان کمک خواهد کرد.
رشیدی مطلق در مورد سلیقه مردم نسبت به موسیقی و گرایش نسل جوان به سمت موسیقی پاپ نیز گفت: باید به انتخاب و نگاه مردم احترام گذاشت ولی باید تعادل شنیداری مردم را برقرار کرد و این امر میسر نخواهد شد جز با واردکردن سبد فرهنگی به داخل خانواده‌ها که رسانه ملی نقش به سزایی در این مهم ایفا می‌کند اما گاه سیاست‌های غلط متولیان امر مانع حضور این سبد فرهنگی در خانواده‌ها شده است.
موسیقی ما ریشه در تاریخ غنی ما دارد
عضو انجمن موسیقی همدان در مورد تأثیر موسیقی آئینی و دستگاهی در غنای فرهنگی همدان نیز گفت: موسیقی ما ریشه در تاریخ غنی ما دارد و نسل به نسل به اینجا رسیده و قطعاً با گسترش و توسعه هنر موسیقی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها می‌توانیم به نسل‌های بعدی منتقل کنیم.
سرپرست گروه موسیقی آوای فاخته نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه موسیقی آئینی همدان نسبت به سال‌های قبل رشد چشمگیری دارد، اظهار داشت: با ورود نیروهای جوان به این عرصه امید بسیاری به این نوع موسیقی دمیده شده است.
رضا عباسی با اشاره به اینکه گروه‌های همدانی مانند آئین و مفتون و غیره رتبه‌های کشوری نیز کسب کردند، عنوان کرد: در موسیقی مقامی نیز پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته و موسیقی کلاسیک و یا دستگاهی نیز در همدان جایگاه خاص خود را دارد.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های قبل به دلیل عدم صدور مجوز کنسرت؛ گروه‌های این نوع موسیقی کمتر دیده می‌شد، ابراز کرد: اما در سال‌های اخیر به‌ویژه در سال جاری وضعیت بسیار امیدوارکننده بود.
عباسی در مورد سوق دادن جوانان امروزی به سمت موسیقی اصیل ایرانی یا همان موسیقی کلاسیک و مقامی، اظهار کرد: بهتر این است که این نوع موسیقی درست و روان‌شناسانه و با بافت جدید ارائه شود.
موسیقی باید جاذبه ایجاد کند
این هنرمند با تأکید بر اینکه این نوع موسیقی برای اینکه جای خود را دل مخاطب جوان باز کند نیازمند یک فکر باز و نوآوری است، عنوان کرد: امروزه باید این نوع موسیقی خود را با ذائقه مخاطبان نوجوان و جوان پیش ببرد و برای مخاطب جاذبه ایجاد کند.
عباسی در مورد تأثیرگذاری جشنواره موسیقی فجر بروی موسیقی همدان و گروه‌ها، گفت: این جشنواره تأثیر بسزایی بروی موسیقی دارد هرچند این جشنواره حالت رقابتی نداشت و این خیلی خوب بود و همین فضا و میدان دادن به جوان‌ترها و گروه‌های موسیقی جوان امیدوارکننده بود.
وی اظهار داشت: تمهیداتی که انجمن موسیقی برای حضور گروه‌ها در جشنواره اندیشیده باعث ایجاد انگیزه و دلگرمی گروه‌ها و فعالیت بیشتر آن‌ها در طول سال است.
یک دوره دیگر از جشنواره موسیقی فجر امروز و در کمتر از ۱۲ ساعت دیگر به پایان می رسد اما در این میان امیدواریم دستاوردهای این جشنواره و اهدافی که برای آن ترسیم شده بود محقق شود و برنامه های این چنینی با قوت ادامه یابد.
نظر شما