به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سیدعلی طالقانی، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، به بحث درباره نسبت وجود ذهنی و موجود خارجی از منظر ابن سینا پرداخت.
وی بیان کرد: ابن سینا ادراک را أخذ صوره المدرک می‌داند. بر این اساس دو پرسش اصلی وجود دارد: آیا تعریف مزبور، تمام انحا ادراک را (اعم از خودآگاهی و دگرآگاهی، ادارک واجب و ادراک ممکن، ادراک حسی، خیالی، وهمی و عقلی و …) شامل می‌شود یا صرفاً بخشی از ادراکات را در بر می‌گیرد؟ منظور از اخذ صوره المدرک قول به شبح است یا اتحاد ماهوی؟
عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی در ادامه افزود: هریک از دو قول مزبور در سوال دوم را به ابن‌سینا نسبت دهیم، لوازم و چه بسا مشکلاتی دارد. لازمه قول به شبح این است که: اولاً: ادراک همیشه با واسطه است و ثانیاً: هم ماهیت و هم وجود صورت ادراکی متفات از مدرَک خارجی است، اما در صورت پذیرش قول به اتحاد ماهوی اولاً: خودآگاهی ادراکی بی واسطه و دگرآگاهی ادارکی با واسطه خواهد بود. ثانیاً: ماهیت صورت ادراکی با ماهیتِ مدرَک خارجی یکسان بوده در حالی که در دگرآگاهی، برخلاف خودآگاهی، وحدت وجودی بین صورت ادراکی با مدرَک خارجی وجود ندارد.
وی در ادامه بحث، با ارائه شواهد متنی از آثار ابن سینا گفت: به نظر می‌رسد که براساس قول ابن سینا: مراد از ادراک در تعریف فوق، تمام انحا ادراک است. مراد او از صوره، شبح به معنای مصطلح و همچنین صورت در مقابل ماده نیست بلکه مراد وی مابه الشئ هو هو یا همان ماهیت بال معنی الاعم است.
حجت الاسلام والمسلمین طالقانی در پایان اضافه کرد: می‌توان تفسیری از شبح ارائه کرد که هم با وحدت ماهوی سازگار باشد و هم با تفسیر ابن سینا.
نظر شما