خبرگزاری مهر، گروه استانها: سی سخت مقصد مناسبی است برای مسافرانی که می‌خواهند آسایش و آرامش طبیعت را به زندگی خویش پیوند بزنند و لحظاتی را به دور از دغدغه‌های روزمره بگذرانند.
بهار که از راه می‌رسد، بوی چویل و بابونه و آویشن دامنه‌های دنا را فرا می‌گیرد و لاله‌های واژگون بر دامن هر دشتی جوانه می‌زند.
شهر سی سخت که در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شهر یاسوج قرار دارد شهری کوهپایه ای است با انبوهی از جنگل‌های هزارساله بلوط، باغ‌های انبوه سیب و تاکستان‌های سبز انگور و چشمه‌ها و آبشارهای زیبا که طبیعت روحی بهشتی بر آن دمیده است.
این شهر از شمال به شهرستان لردگان، از شرق به سمیرم، از جنوب به شهرستان بویراحمد و از غرب به شهرستان کهگیلویه محدود می‌شود و اختلاف ارتفاع بلندترین و پست‌ترین نقاط در آن بالغ‌بر ۳۰۰۰ متر است.
نام شهر نیز برگرفته از داستان کیخسرو پادشاه کیانی و بیژن سردار بزرگ ایران‌زمین و ۲۹ نفر از مردان جنگجوی این سردار بزرگ است که شهر سی پهلوان یا سی سخت نام گرفته و داستان آن بدین گونه است که بیژن سردار کیانی و ۲۹ تن از یاران خود در راه عبور از کوه قاش مستان دنا براثر کولاک شدید جان خود را از دست دادند و نام این شهر را به یاد سی مرد بزرگ و سخت، سی سخت گذاشتند.
هر چه از سمت شهر به طرف کوه می‌روی باغ‌ها وسیع‌تر و گستره تر شده و در جاده منتهی به کوه، تا چشم کار می‌کند باغ است و درخت و سبزینه‌ها که قد برافراشته‌اند.
شهر سی سخت مکان‌های تفریحی بسیاری دارد که چشمه میشی، چشمه سه (چشمه سیاه)، بن رود، تنگ را، اشکفت وی، چشمه زنگویی، آبشار بریدون، لهوس، دریاچه نمک کوه گل، تپه قلات، تپه اسپیدو، دریاچه کوه گل، منطقه برف کرمو، قله قلم، دشتک آبشار دره ناری بن رود و روستای کوخدان، کریک، تنگ کلنجه، کوه گل، تنگ حراء، توفال، آبشار بلیو، قله دنا، مورگل، قزل قله وگردنه بیژن، چشمه سرداب، گردنه بز کش، روستای دهنو و آبشار نول از زیباترین مناطق گردشگری این شهر هستند.
در سال‌های اخیر نیز ساخت ویلاها و مکان‌های اقامتی در شهر افزایش یافته و در کنار هر باغی خانه و یا ویلا و مکانی برای اسکان به چشم می‌خورد.
کیخسرو به چشمه بشو تن می‌سپارد
بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین چشمه شهر سی سخت که هر ساله مسافران بسیاری را راهی این شهر می‌کند، چشمه میشی نام دارد که به چشمه بشو نیز معروف است و نام این چشمه برگرفته از داستان کیخسرو و تن سپردن او به آب در این چشمه است.
چشمه میشی در نقطه‌ای در پایین گردنه بیژن قرارگرفته، آب چشمه در هر فصلی از سال گوارا، سرد و دلپذیر است و منظراه ای بسیار زیبا را در پایین گردنه بیژن پدید آورده است.
در هر نقطه از شهر سی سخت و در اتفاعات دنا چشمه‌ای از دل کوه می‌جوشد و مردمان این دیار را جانی تازه می بخشد.
چشمه بی آیی، چشمه توف چشمه سیاه و چشمه سرد از دیگر چشمه‌های این شهر زیبا است.
چشمه سرد در منطقه کوه گل از دل زمین می‌جوشد و اطراف این چشمه سبزینه‌ها و گل‌ها قد کشیده و زمین را چون پیراهنی گلدار می‌آرایند.
چشمه توف شاه در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنک است و در مسیر صعود به قله قرار دارد.
چشمه تاگی نیز در این شهر برای آبیاری باغات انگور و سیب و گردوی منطقهٔ کلنجه استفاده می‌شود.
رودخانه‌ها نیز از دیگر جاذبه‌های طبیعی شهر سی سخت هستند که رویش و شکفتن را برای درختان و دانه‌ها رقم می‌زنند و رودخانه ماربر که در شمال دنا از شرق به غرب جاری است یکی از این رودخانه‌ها است که با گذشتن از چند روستا و تنگ خرسان، به رودخانه خرسان تغییر نام می‌دهد و پس از عبور از تنگه‌های باریک به رودخانه بشار می‌پیوندد.
محل پیوند رودخانه‌های خرسان و بشار، ناحیه‌ای جنگلی است که زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد و ارتفاع این محل از سطح دریا نیز ۱۳۰۰ متر بوده و پایین‌ترین نقطه منطقه حفاظت‌شده دنا به شمار می‌رود.
یکی دیگر از جاذبه‌های بسیار زیبای این شهر دریاچه کوه گل است که در شمال شهرستان بویراحمد و در شمال شرقی شهر توریستی سی سخت در دهانه انبری گردنه بیژن و تپه‌های کوه گل قرار دارد و فاصله این دریاچه با شهر یاسوج ۳۲ کیلومتر است.
بهار که از راه می‌رسد گلهای قرمز و زرد و شقایق‌ها و آویشن و چویل گرداگرد در یاچه را فرا گرفته و این نقطه را در دل کوه به تابلویی بی نظیر از طبیعت بدل می‌کند و در فصل تابستان نیز این دریاچه زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی منطقه است که در سواحل و کنار دریاچه روزگار می‌گذرانند.
پرندگان مهاجری که دریاچه کوه گل را برای تابستان گذرانی انتخاب می‌کنند، انواع مرغابی، اردک کله‌سبز، لک‌لک، حواصیل، درنا، خروس کولی و چنگر هستند.
منطقه حفاظت شده دنا دهمین ذخیره گاه بیوسفری ایران
منطقه حفاظت‌شده دنا یکی از مهمترین مراکز توریستی در سطح کشور است که در محدوده‌ای به وسعت نیم هکتار صدها گونه گیاهی و جانوری خاص را در خود جای داده است.
این منطقه ازنظر تنوع گونه‌های گیاهی بسیار باارزش بوده و با توجه به مجموعه درختان و گیاهان جنگلی، مرتعی، دارویی، خوراکی و تزئینی، سرمایه ژنتیکی با ارزشی محسوب می‌شود.
حیات‌وحش این منطقه معرف تنوع زیستی جانوران کوهستان زاگرس است و گونه‌هایی همچون خرس قهوه‌ای بزرگ، انواع عقاب، پلنگ و گرگ و انواع گربه‌های وحشی، شاهین، کبک، هما و سنگ چشم نمونه‌ای از تنوع زیستی در این منطقه هستند.
منطقه حفاظت شده دنا در سال ۲۰۱۰ میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیره گاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.
این منطقه به لحاظ داشتن شرایط ویژه اکولوژیکی هم در کشور منحصر به فرد است و طی میلیونها سال در اثر تغییرات اقلیمی در دوران‌های مختلف زمین شناسی و پشت سر گذاشتن اعصار و یخبندان به پناهگاهی برای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بدل شده که بسیاری از آنها امروز به گونه‌های بومی تبدیل شده‌اند.
شرایط توپوگرافی ویژه، وجود آبشارها و رودخانه‌های پرآب در منطقه، شرایط سخت و سرد ارتفاعات بلند و برفگیر و در نهایت حضور حیات وحش متنوع در آن سبب شده که این منطقه به عنوان نمونه‌ای بارز در غرب کشور در رشته کوه زاگرس مشخص شود.
منطقه کوه گل در سی سخت نیز به لحاظ زیبایی مثال زدنی بوده و در نزدیکی گردنه بیژن بزرگ با ۳۲۰۰ متر ارتفاع در شش کیلومتری شمال شرقی سی سخت، مرتفع‌ترین گردنه ماشین رو در کشور است.
کوه گل با طبیعتی بکر و چشمه و رودخانه و کوهستان و جایگاهی مناسب برای اسکان، مامنی آرام برای مسافران است.
زَنگویی یکی از مناطق زیبای گردشگری در فاصله دو کیلومتری غرب سی سخت واقع‌شده و بهترین فصل برای گردش در این منطقه فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه است.
بوته‌های خوشبوی جاشیر، قارچ‌های کوهی، بوته‌های گینه، گلهای شقایق و سنبل و آلاله و لاله‌های واژگون و همچنین درختان بلوط ازجمله جاذبه‌های دیدنی این منطقه است.
غار ده شیخ غاری در دوره دوم زمین شناسی
غارها و آبشارها از دیگر جاذبه‌های دامنه‌های دنا است و غار ده شیخ نیز یکی از غارهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که در دو کیلومتری روستای ده شیخ در ۵۱ کیلومتری شهر یاسوج و ۳۵ کیلومتری شهر سی سخت قرار دارد.
بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، شکل‌گیری این غار مربوط به دوره دوم زمین‌شناسی است که در طی سالیان طولانی، براثر ریزش نزولات جوی، حفره‌هایی در غار ایجادشده و آب درون حفره‌ها به بیرون راه‌یافته و موجب تشکیل قندیل‌های اعجاب‌انگیز و دالان‌های زیبا شده است.
غار ده شیخ یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای شناخته‌شده در کشور است به‌طوری‌که به آن لقب علی‌صدر ۲ داده‌اند و در سال‌های اخیر نیز با فعالیت‌های انجام شده در این غار، مسافران می‌توانند در فضایی مناسب و امن از غار بازدید کرده و شگفتی‌های طبیعت را به نظاره بنشینند.
از دیگر غارهای زیبای کوه دنا در سی سخت، غار نول است که با طول ۸۰ متر دارای چند تالار پلکانی و انشعاب‌های مختلف بوده و ارتفاع دهانه غار از سه تا ۲۰ متر تغییر است.
سقف و بدنه غار از سنگ‌های آهکی و قندیل‌های زیبایی پوشیده شده و در عمق غار چند چشمه وجود دارد که از آنها آب زلال و خنکی جاری می‌شود و دخالت‌های انسان پیرامون چشمه‌ها و قنات‌های اطراف این غار بیانگر استفاده از این مکان در دوره‌های گذشته بوده است.
به نظر می‌رسد این غار درگذشته به عنوان پناهگاه موقتی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آبشارهای زیبایی که در گوشه و کنارهای شهر وجود دارد نیز مکانی مناسب برای مسافران و گردشگران است.
آبشار بهرام بیگی که در روستای دلی بهرام بیگی از توابع بخش مرکزی شهرستان دنا و در ۵۰ کیلومتری شمال غرب سی سخت و ۷۰ کیلومتری یاسوج، مرکز استان قرار دارد یکی از این آبشارهای زیباست.
این آبشار از ارتفاعات با طولی حدود ۳۵ متر با آب بسیار خنک و گوارا به سمت دره‌های پرپیچ‌وخم که پوشیده از درختان چنار و گردو با قدمت چند صدساله و پوشش گیاهی متنوع در دامنه آن آبشار زیبا به سمت دشت‌های پایین‌دست سرازیر می‌شود.
در سفر به سی سخت در بازار شهر محصولات تولیدی زنان همچون صنایع دستی و محصولات محلی وجود دارد که به دست هنرمندانه زنان و دختران تولید می‌شود.
در هر گوشه‌ای از شهر، مادری، در کارگاه کوچک خانه‌اش نقشی بر قالی و قالیچه، گبه، گلیم و خورجین می‌زند و یا با تلاشی وصف ناپذیر برای مسافران سوغات گردو، عسل، خشکبار، و یا فرآورده‌های لبنی همچون کشک، کره و روغن حیوانی آماده می‌کند تا عطر آویشن و بابونه و چویل به خاطره‌ای شیرین برای مسافران بدل شود.
اینجا در سی سخت کوه‌ها و دشت‌ها و تاکستانها با عطر چویل و آویشن سالی نیکو را در سایه سار بلوط و دنای همیشه استوار برایتان رقم می‌زند.
نظر شما