خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم بهرامی: از آن زمان که طرح‌های سنجش سلامت قامتی دانش‌آموزان در مدارس آغاز شد، بیش از یک دهه می‌گذرد؛ سال‌هایی که مسئولان امر آمار بالا و خطرناکی از مشکلات ساختار قامتی دانش‌آموزان اعلام کردند و ضرورت اجرای طرح شناسایی و اقدام برای بهبود وضعیت قامتی را یادآور شدند تا به واسطه آن، سلامت نسلی که آن زمان دانش‌آموز بودند، بهبود یابد.
از آن زمان تاکنون اقداماتی انجام شد؛ اما همچنان آمار ابتلای دانش‌آموزان به این ناهنجاری‌ها بالاست، تا آنجا که سخن از ابتلای بیش از نصف دانش‌آموزان قزوین به عوارض قامتی به میان می‌آید، گودی کمر، کف پای صاف، زانوی پرانتزی و ضربدری عارضه‌های نام آشنای ساختار قامتی هستند که طبق اظهارات مسئولان امر، برخی از آنها فراوانی زیادی در میان دانش‌آموزان استان دارد.
اما اینها در حالی اتفاق می‌افتد که از گذشته تا امروز نه تنها حداقل تغییری در کمیت و کیفیت ساعت ورزش مدارس انجام نشده؛ بلکه بسیاری از تجهیزات آن غیراستاندارد است و اقلامی مانند گوشی هوشمند و تبلت و دیگر امکانات زندگی‌های امروزی نیز به آن افزوده شده و افزایش عوارض قامتی را رقم زده است.
چنانکه یک مادر قزوینی در این باره بیان می‌کند: امروزه شاغل بودن مادران یا پرداختن آنها به فعالیت‌های دیگر سبب شده است که به ناچار زمان کمتری را برای توجه و رسیدگی به فرزندان اختصاص دهند.
او همچنین، نبود فضای کافی برای فرزندان در زندگی‌های آپارتمانی امروزی را از جمله دلایل کم‌تحرکی آنان برمی‌شمارد که در بروز و تشدید اختلالات قامتی اثرگذار است.
یک شهروند جوان نیز در این خصوص با بیان اینکه از زمان تحصیل ما تاکنون تغییر چندانی به وجود نیامده می‌گوید: ساعت تربیت بدنی در مدارس باید هدفمندتر باشد و در آن به استعداد و علاقه دانش‌آموزان بیشتر توجه شود؛ در صورتی که در دوران تحصیل ما، زنگ ورزش فقط به انجام یک سری فعالیت‌های ابتدایی محدود می‌شد و نیمی از زمان کلاس به بررسی لباس و کفش ورزشی توسط معلم می‌گذشت؛ زمانی که می‌توانست حداقل به آموزش درست نشستن، درست راه رفتن و دیگر ضروریات اولیه بپردازد، پس دست‌کم باید اکنون برای دانش‌آموزان فعلی فکری شود تا ابتلای بخش عمده آنان کاهش یابد.
ابتلای ۶۰ درصد دانش‌آموزان قزوینی به ناهنجاری قامتی
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره‌کل آموزش و پرورش استان قزوین از ابتلای بالغ بر ۶۰ درصد دانش آموزان قزوینی به یکی از عارضه‌های ساختار قامتی خبر می‌دهد.
عین‌الله صادقی در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: عارضه‌های قامتی متعددی در میان دانش‌آموزان قزوینی به چشم می‌خورد، اما عارضه‌های شانه نابرابر، سر به جلو و پشت گرد از فراوانی بیشتری برخوردار هستند.
وی اضافه می‌کند: عارضه‌های اکتسابی بر اثر فرهنگ نادرست هنگام نشستن، راه رفتن و حتی وضعیت تکراری ایستادن یک جا به وجود می‌آید؛ همچنین عوامل دیگری از قبیل میز و نیمکت‌های غیراستاندارد که با سن و جثه دانش‌آموزان تناسب ندارد و استفاده نامطلوب از وسایل ارتباطی مانند کامپیوتر، تبلت و تلفن همراه در بروز ناهنجاری‌ها دخیل هستند.
صادقی همچنین استفاده از کوله پشتی‌های غیراستاندارد که دائماً با یک دست حمل می‌شوند را نیز از عوامل ایجادکننده ناهنجاری‌های قامتی می‌داند و اضافه می‌کند: این عادت نادرست به مرور زمان منجر به ابتلاء به عارضه شانه نابرابر یا افتادگی یکی از شانه‌ها می‌شود و در صورت تکرار ناهنجاری ستون فقرات، کج شدن و انحنای آن را به دنبال دارد.
صادقی درباره اختصاص فقط دو ساعت ورزش در برنامه درسی هفتگی دانش‌آموزان می‌گوید: این مقدار زمان، به دلیل شرایط زندگی شهری و آپارتمان‌نشینی و در نتیجه کم تحرکی و آمار ۲۰ درصدی چاقی در مدارس استان، به هیچ وجه کفایت نمی‌کند. بنابراین لازم است دانش‌آموزان حداقل روزی نیم ساعت ورزش را در اوقات فراغت خود بگنجانند.
وی عمده کار حوزه فعالیت خود را آموزش عنوان و بیان می‌کند: باید، هم در راستای آگاه‌سازی اولیا به منظور دقت و نظارت در وضعیت درست فرزندان حین انجام تکالیف تلاش شود و هم برای دانش‌آموزان فرهنگ‌سازی صورت گیرد تا در زندگی روزمره خود چه در مدرسه و چه در منزل علاوه بر رعایت عادات صحیح، تحرک بدنی کافی نیز داشته باشند.
ضعف عضلات؛ علت بروز اختلالات
یک کارشناس ارشد تربیت بدنی هم درباره اختلالات دانش آموزان به مهر می‌گوید: یکی از مهمترین دلایل بروز مشکلات ساختار قامتی ضعف عضلات است که باید به وسیله ورزش تقویت شوند؛ علاوه بر این بروز بیماری‌های مختلف در دوران کودکی نیز عامل اثرگذاری است.
ندا پاکدامن با اشاره به اینکه ناهنجاری‌های قامتی به دو دسته مادرزادی و اکتسابی تقسیم می‌شوند بیان می‌کند: تکرار یک عادت غلط در طول مدت زمان خاص، بروز یک ناهنجاری را مشخص می‌کند و امکان دارد از سنین کودکی تا کهن‌سالی را شامل شود.
وی ادامه می‌دهد: هر چقدر سن تشخیص عارضه پایین‌تر باشد، سریع‌تر و با عملکرد بهتر می‌توان در اصلاح و بهبود ناهنجاری‌ها و مشکلات اقدام کرد؛ همچنین بعضی از موارد نیز ارثی است و باید با تمرینات مداوم برای بهبود وضعیت فرد برنامه‌ریزی شود.
پاکدامن اضافه می‌کند: آموزش بهداشتی نسبت به وضعیت صحیح بدن بسیار مهم است؛ از دوران کودکی باید اصول صحیح انجام حرکات ساده و پایه روزانه و وضعیت ساختار مناسب بدن را آموزش داد.
غربالگری راهکار شناسایی مشکلات
این کارشناس، غربالگری ساختار قامتی و اندازه‌گیری وضعیت ستون فقرات را از راه‌های شناسایی و پیشگیری از ناهنجاری‌های قامتی می‌داند و تصریح می‌کند: مشخص کردن میزان فعالیت جسمانی، آموزش‌های ابتدایی و اجرای حرکات ورزشی اصلاحی از جمله این راه‌ها هستند.
پاکدامن ادامه می‌دهد: اجرای برنامه ثابت ورزش روزانه نیز در جلوگیری از بروز این مشکلات بسیار مهم است؛ بنابر این در صورت شدت عارضه باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
وی اصلاح الگوهای ساده رفتاری و استفاده از کفش‌های مناسب و راحت را پیشنهادهایی برای پیشگیری از ناهنجاری‌ها می‌داند و توصیه می‌کند که والدین وضعیت ساختار بدنی کودکان را هر چند وقت یک بار به طور ساده و دیداری بررسی کنند.
اما به گفته صادقی، معاون سلامت اداره‌کل آموزش و پرورش استان، عمده ناهنجاری‌های قامتی دانش‌آموزان خفیف و قابل اصلاح هستند؛ با این حال با افزایش سن و تداوم این وضعیت نادرست امکان ایجاد عارضه‌های جدی‌تر افزایش می‌یابد که در بعضی مواقع نیاز به عمل جراحی است.
وی با بیان اینکه در سنین پایین آموزش و پرورش در حال انجام اقداماتی نظیر ایجاد کانون حرکات اصلاحی است، هدف اولیه این کانون‌ها را پیشگیری به وسیله آموزش عنوان می‌کند.
این مسئول اضافه می‌کند: گام نخست در زمینه اصلاح حرکتی، غربالگری و شناسایی است و در مرحله بعدی، مجموعه‌ای از حرکات از پیش تعیین شده، برای اجرا به کودکان ارائه می‌شود تا میزان پیشرفت ناهنجاری‌ها به حداقل برسد.
صادقی تصریح می‌کند: کانون‌های حرکات اصلاحی با این هدف فعالیت می‌کنند که با پیشگیری از آسیب‌ها، دیگر نیازی به مراحل درمانی بعدی وجود نداشته باشد؛ در غیر این صورت ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری در انتظار دانش‌آموزان باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: به طور مثال اگر عارضه «کای فوز پشت» تداوم داشته باشد بر اثر فشار وارد شده به قفسه سینه، فرد به مشکلات تنفسی یا عارضه قلبی دچار می‌شود و به طور کلی، اگر ساختار قامتی مناسب حفظ نشود ممکن است در آینده در کارکرد دستگاه‌های بدن مثل دستگاه تنفس و دستگاه گردش خون تداخل ایجاد شود.
معاون اداره‌کل آموزش و پرورش استان قزوین با اشاره به اینکه سستی و کم‌تحرکی از مهمترین علل بروز ناهنجاری‌ها به شمار می‌رود، بیان می‌کند: اداره کل ورزش و جوانان استان قزوین در حدود ۵۰ هیئت ورزشی دارد که در صورت جذب دانش‌آموزان در این هیئت‌ها و تیم‌های ورزشی، میزان قابل توجهی از مشکل کم‌تحرکی آنان، برطرف و از ایجاد و پیشرفت ناهنجاری‌ها کاسته می‌شود.
صادقی اضافه می‌کند: تعامل دیگری که میان آموزش و پرورش و اداره کل ورزش و جوانان استان وجود دارد، در حوزه شناسایی استعدادهاست؛ به طوری که آموزش و پرورش زمینه را برای ورود افراد معرفی شده فراهم کرده و استعدادیابی در مدارس انجام شده است.
وی همچنین خواستار تأسیس یک کانون حرکات اصلاحی توسط اداره کل ورزش و جوانان شد تا بتواند آثار مطلوبی روی ساختار قامتی دانش‌آموزان استان بر جای گذارد و برای آینده کودکان مفید باشد.
به اعتقاد صادقی در راستای تقویت و حفاظت از سلامت دانش آموزان باید همه تشکل‌ها، سازمان‌ها، و نهادها اعم از بهزیستی، هلال احمر، دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل ورزش و جوانان همکاری کنند.
همکاری همه نهادها و دستگاه‌ها برای تأمین سلامت دانش آموزان
پر واضح است که سلامت به معنای نداشتن بیماری نیست؛ بلکه چگونگی وضعیت ساختار قامتی افراد نیز از جمله شاخص‌های سلامت محسوب می‌شود. این عارضه‌ها به قدری مهم هستند که یکی از آنها مانند کف پای صاف حتی می‌تواند باعث معافیت از خدمت شود؛ اهمیت این موضوع تا حدی پیش می‌رود که ممکن است بر میزان اعتماد به نفس و در نتیجه سلامت روانی افراد نیز تأثیرگذار باشد.
از این رو با توجه به تأثیر مهمی که وضعیت ساختار قامتی بر سلامت افراد به ویژه کودکان و نوجوانان دارد و می‌تواند سلامت نسل‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد، به منظور پیشگیری از این قبیل ناهنجاری‌ها مسئولیت مهمی بر عهده والدین و مسئولان مربوطه است و راهکارهای متعددی نیز برای آن پیشنهاد شده است که باید قبل از اینکه دیر شود به اجرا درآیند.
۰۸:۳۳ - ۱۳۹۸/۰۲/۱۴
نظر شما