به گزارش خبرنگار مهر، نشست علمی «آل احمد، روشنفکران و داستان غربزدگی» با حضور محمد رجبی، محمدرضا کائینی و محمدحسین دانایی روز گذشته در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
محمدرضا کائینی با موضوع «یافته هایی در مورد غربزدگی» در این نشست به سخنرانی پرداخت. وی گفت: غربزدگی در ایران سابقه‌ای به درازای مشروطه دارد. طالبوف، کسروی، ملکم خان و… در مذمت غربزدگی حرف زده اند اما چرا مردم به حرف آنها توجه نکردند و به جلال توجه شد؟ چراکه سابقه اینها موجب می‌شود که کسی اینها را جدی نگیرد و آنها را گندم نمای جو فروش بدانند، لذا مسئله غربزدگی مقارن با جلال است.
وی ادامه داد: بحث دوم سابقه شکل گیری تئوری غربزدگی در ذهن جلال است که برخی آن را به سال ۴۰ برمی گردانند اما سابقه این موضوع ۱۰ سال قبل از این تاریخ است. وقتی نامه‌های جلال را به خانم سمین دانشور می‌خوانید، می‌بینید که فصل مجزایی در مسئله غربزدگی دارد و فضای عاشقانه نامه‌ها به یک بحث فکری تبدیل می‌شود. ردپای حکم‌هایی که جلال در مورد غربزدگی داده است در این نامه‌ها پیدا می‌شود.
وی افزود: نکته سوم این است که آل احمد از ابراز نظریه غربزدگی تا مرگ درگیر پیامدهای آن است. منحنی پرشتاب زندگی آل احمد از بعد از غربزدگی آرام می‌شود. مسیری که آل احمد از سال ۴۰ تا ۴۸ طی می‌کند، باز و روشن است، بر خلاف سال‌های قبل از آن که بالا و پایین زیادی دارد.
کائینی گفت: غربزدگی تئوری ای است که آل احمد را در خود نگه داشت و یکی از برون دادهای غربزدگی، کتاب «در خدمت و خیانت روشنفکران» است.
وی ادامه داد: آل احمد با مسئله غرب در کتاب غربزدگی در دو سطح نظری و تاریخی درگیر است. گاهی استدلال نظری و فلسفی می‌کند و گاهی درگیر تاریخ است و هر دو اینها مناقشه برانگیز است.
وی افزود: جلال مبنای غرب را در سطح نظری ماشین می نامد. البته جهان بینی و تئوری پشت ماشین، مقصود او بوده است. او همه جاهای خالی نظریه خود را پُر نکرده است و گفته بقیه را خودتان بخوانید یا فکر کنید یا حدس بزنید و جایی را برای فکر کردن بقیه قرار داده است. لذا جواب ندادن به برخی ابهامات این مجال را پدید آورد که این نظریه بیش از پیش محل مناقشه شود.
کائینی گفت: آل احمد با حاضرجوابی ای که داشت می‌توانست جواب خیلی از ابهامات و اشکالات را بدهد اما عمدتاً جواب نداد.
وی ادامه داد: هیچ کس نیست که وارد روشنفکری شود اما نسبت خود را با آل احمد مشخص نکند.
وی در پاسخ به این پرسش که آل احمد برای امروز ما چه حرفی برای گفتن دارد، اظهار داشت: اگر جلال به یک پدیده تاریخی مبدل شده بود، امروز اینقدر در مورد آن صحبت نمی‌شد. آنچه او مطرح کرده زاییده نیازهای زمانه خودش بوده است اما به این معنی نیست که تاریخ مصرف آن تمام شده باشد و همین الان هم کتب جلال آل احمد جز پرفروش‌ترین هاست.
وی در پایان گفت: آل احمد غرب را خیلی بیشتر از مدعیان غرب شناسی می‌شناسد.
نظر شما