به گزارش خبرنگار مهر، مطالعه پیرامون «مطالبات بازنشستگان» ترکیب تلاش و مداقه دو پژوهشگر است. در بخش نخست، مطالبات بازنشستگان با مرور اسناد و مطالعات انجام شده قبلی شناسایی و دسته‌بندی شده است. در تکمیل آن، در بخش دوم با مطالعه‌ای پیمایشی و انجام گفت‌وگوهای عمیق، مهم‌ترین مطالبه بازنشستگان شناسایی شده است. مطالعه این گزارش تصویری از مطالبه بازنشستگان عرضه می‌کند که برآمده از پژوهش‌های هدفمند بوده و از مواجهه‌های پراکنده و موردی به دور است.
وضعیت صندوق‌های بازنشستگی و به‌تبع آن وضعیت بازنشستگان کشور در آستانه یک بحران جدی و عمیق قرار دارد و بخش عمده‌ای از آثار و عوارض این بحران بر دوش میلیون‌ها نفر از سالمندانی گذاشته می‌شود که درگذشته و در زمان اشتغال، به امید تأمین آینده خود وارد روابط استخدامی و بیمه‌ای شدند.
عوارض وضعیت کنونی بازنشسته‌ها به‌گونه‌ای است که حوزه‌های گوناگون زندگی بازنشستگان و افراد تحت تکفل آنان را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد به‌طوری‌که در سال‌ها و ماه‌های اخیر این فشار خود را به شکل اعتراضات اجتماعی نشان داده است. در کتاب «تاملی بر مطالبات بازنشستگان» تلاش شده است از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با ۳۵ نفر از بازنشستگان صندوق‌های بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی، و هم‌چنین ۵ نفر از روسای کانون‌های بازنشستگی کشور، مشکلات و مطالبات بازنشستگان به‌صورت کیفی بررسی شود.
در این تحقیق با بهره‌گیری از نظریه محرومیت نسبی مشخص شد یکی از ریشه‌ای‌ترین عواملی که منجر به این اعتراضات شده است، احساس تبعیض و نابرابری و برداشت ذهنی افراد از وضعیت مطلوبی است که برای آنها محقق نشده است. هم‌چنین با تحلیل گفت‌وگوها، شش مقوله کلیدی معیشت و میزان مستمری، سلامت و بیمه‌های درمانی، سایر مشکلات توأم با بازنشستگی، مسائل رفاهی و اوقات فراغت، مشکلات سازمانی و قوانین بازنشستگی و نگرانی‌ها و چالش‌های روحی استخراج شد.
در پایان نیز پیشنهادهایی به‌منظور بهبود وضعیت زندگی و تجربه بازنشستگی و بهبود عملکرد کانون‌های بازنشستگی ارائه شده که روسای کانون‌های بازنشستگی می‌توانند آنها را به کار گیرند. شاخص‌ترین مورد در تجربه بازنشستگی، آموزش‌های پیشینی (حداقل پنج سال پیش از بازنشسته شدن فرد) و آماده‌سازی فرد برای ورود به این دوران است تا بتواند هم ازنظر روحی و هم جسمی، مهارت‌ها و آمادگی‌های لازم را کسب کند.
درباره قوی‌تر شدن عملکرد کانون‌ها، اصلاح اساس‌نامه و دادن امکان فعالیت اقتصادی به این کانون‌ها مطالبه شد تا از این طریق بتوانند با تأمین هزینه‌های خود و فراهم آوردن بودجه لازم، نقش پررنگ‌تری در خدمات‌رسانی به بازنشستگان مناطق مختلف کشور ایفا کنند. هم‌چنین با امکان تشکیل فراکسیون بازنشستگان در مجلس شورای اسلامی، این قشر می‌توانند مطالبات خود را از یک کانال مستقیم و به‌صورت صریح‌تر و روشن‌تر پیگیری نمایند و در قانون‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، مطالبات این قشر بیشتر موردتوجه واقع شود.
علاوه بر این مهم‌ترین نتایج به دست آمده در «تأملی بر مطالبات بازنشستگان» عبارتند از:
۱. «بازنشسته بودن» لزوما به معنای مشابهت فرهنگی و هویت مشترک نیست.
۲. دغدغه «کیفیت درمان» و «کفایت مستمری‌ها» از مهم‌ترین دغدغه‌های بازنشستگان بوده است.
۳. شرایط تحریم، بر چالش‌های مالی بازنشستگان خواهد افزود.
۴. بازنشستگان در صدر گروه‌های در اولویت قرار ندارند.
۵. تاخیر در پرداخت مستمری بازنشستگی مهم‌ترین مخاطره مرتبط با بازنشستگان است.
۶. تضمینی برای عدم اعتراض بازنشستگان وجود ندارد
۷. هم‌مکانی بسامد بازنشستگان و استان‌های بحرانی، مخاطره ورشکستگی نظام بازنشستگی را پرهزینه‌تر می‌کند.
۸. هزینه تجمع برای بازنشستگان کمتر از شاغلان و سایر اقشار است.
این کتاب به کوشش یاسر باقری و ریحانه عبدی تالیف شده است و در سایت مؤسسه راهبردهای بازنشستگی صبا (ناشر کتاب) به زودی منتشر خواهد شد.
نظر شما