اهمیت مسئله علم آموزی و جایگاه رفیع عالم در کلام اهل بیت(ع)

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که پنج شنبه بعد از اقامه نماز ظهر و عصر در نمازخانه مسجد احمدآباد شهرستان دماوند برگزار شد با تسلیت ایام شهادت امام محمد باقر(علیه و علی آبائه و ابنائه الاطیبین آلاف التحیة و الثناء)، به تبیین اهمیت مسئله علم آموزی و جایگاه رفیع عالم و تعلیم علوم دینی پرداخت و بیان کرد: اگر قرآن کریم و اگر خدای سبحان، تعلّم را بر مردم واجب کرده است قبل از آن، بر علما تعلیم را واجب کرده است، «لِأَنَ‏ الْعِلْمَ کَانَ‏ قَبْلَ‏ الْجَهْلِ». گرچه مردم موظف‌اند که عالم بشوند، ولی قبل از اینکه وظیفه مردم مشخص بشود وظیفه علما روشن شد که آنها موظف‌اند مردم را عالم کنند «لِأَنَ‏ الْعِلْمَ کَانَ‏ قَبْلَ‏ الْجَهْلِ».

وی ادامه داد: حدیثی را مرحوم کلینی(رضوان الله تعالی علیه) در کتاب شریف کافی نقل کردند که امام(سلام الله علیه) فرمود علم قبل از جهل است، علم قبل از جهل است یعنی چه؟ ذات اقدس الهی قبل از اینکه جاهل را خلق بکند، عالم را خلق کرد، زیرا آدم(سلام الله علیه) که عالم به اسمای الهی بود ﴿وَ عَلَّمَ آدَمَ الأسْماءَ کُلَّهَا﴾ قبل از دیگران خلق شده است و در درون ما قبل از اینکه ما فراموش بکنیم و تجاهل بکنیم، علم را خلق کرده است ﴿وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها ٭ فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾ به عبارت دیگر انسان قبل از اینکه جاهل بشود عالم بود و عالم به دنیا آمد. جهل یک سلسله غرائز و اغراضی است که روی علم را پوشانده است؛ لذا حضرت فرمود: «لِأَنَ‏ الْعِلْمَ کَانَ‏ قَبْلَ‏ الْجَهْلِ».

این استاد برجسته حوزه علمیه قم در تبیین رسالت علما اذعان کرد: علما وظیفه‌شان این است که هم از آن سابقه خود پاسداری کنند و هم از سابقه ساختار خلقت حمایت کنند، نگذارند جهل پیدا بشود، چون اگر خدای ناکرده جامعه‌ای جاهل بود، هم بیراهه می‌رود هم راه دیگران را می‌بندد و اگر عالم بود نه بیراهه می‌رود و نه راه دیگران را می‌بندد؛ یک سلسله علومی است که مهمان ما هستند؛ یعنی ما آنچه که در حوزه‌ها می‌خوانیم یا در دانشگاه‌ها یاد می‌گیریم اینها مهمان‌اند. میزبان و صاحبخانه آن علم فطری است که فرمود: ﴿وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها ٭ فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾. لذا همه ما موظف هستیم که آن مهمان را در کنار میزبان حفظ بکنیم. اگر ما در حوزه و دانشگاه علمی تحصیل کردیم که با صاحبخانه بسازد، راحت زندگی می‌کنیم. هیچ غوغایی در درون ما نیست و هیچ چیزی هم ما را نمی‌فروشد و ما هم خود را به هیچ چیزی نمی‌فروشیم، زیرا صاحبخانه درِ این خانه را محکم بسته است و مزاحم را راه نمی‌دهد. ولی اگر خدای ناکرده مهمانی دعوت کردیم که با صاحبخانه نساخت اولین ضرر را خود ما می‌کنیم.

آیت الله جوادی آملی با اشاره به روایتی از حضرت امیر(علیه السلام) بیان کرد: امیر المؤمنین(سلام الله علیه) فرمود: «رُبَّ عَالِمٍ قَدْ قَتَلَهُ جَهْلُهُ وَ عِلْمُهُ مَعَهُ [لَمْ ینْفَعْهُ‏] لَا ینْفَعُه‏»؛ چه بسا عالمان حوزه و یا دانشگاه‌اند که درس خواندند و عالم‌اند، ولی کشته جهل هستند. در جهاد درون، جهل اینها بر اینها مسلط شد و آنها را از پا درآورد، در بخشی دیگر فرمود: «کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیر تَحْتَ هَوَی أَمِیر»، چه بسیار عقل‌اند که در آن نبرد داخلی و جهاد درونی، به اسارت نفس در می‌آیند، به اسارت غرور و خواسته‌ها در می‌آیند و آنچه را می‌خواهند بر عقلشان حاکم است. بنابراین وظیفه عالمان و مسئولان حوزه علمیه این است که اولاً میزبان را بشناسند و مهمانی دعوت کنند که با میزبان بسازد؛ وقتی حرم امن خود را پاسداری کردند آنگاه به دیگران بپردازند و دیگران را عالم بکنند.