به گزارش خبرنگار مهر، چند وقتی است پخش فیلم پشت صحنه از مجموعه های موفق در تلویزیون باب شده که البته قدمت آن به آیتم ها و مجموعه های طنز دهه 70 خودمان بازمی گردد. حرکتی که بعد با قرار گرفتن در انتهای هر قسمت از مجموعه های 90 شبی مهران مدیری مانند "پاورچین"، "نقطه چین"، "شب های برره" و "باغ مظفر" به نوعی نهادینه شد. فیلم پشت صحنه جذابیت هایی خاص پیش روی مخاطب قرار می دهد تا با فاصله گذاری به دنیای پشت دوربین هم گذری کند و درگیری بیشتری با مجموعه و کاراکترهایش پیدا کند.
شب‌های برره
با این پسزمینه از چندی قبل فیلم هایی مستقل برای پشت صحنه مجموعه های موفق و پرمخاطب تلویزیونی ساخته شد که ویژگی آنها تفاوت با برنامه "شما و سیما" بود. به این مفهوم که به نمایش پشت صحنه بسنده نمی شد. این تفاوت به نوعی در مستقل بودن نسبی این فیلم ها از نظر تولید و در شکلی ایده آل حتی با عوامل و گروهی مستقل هم نمود پیدا می کرد. فیلم پشت صحنه مجموعه های "پاورچین"، "نقطه چین" و بیش از همه "شب های برره" از این ویژگی برخوردار بودند و توانستند تا حدی از خود مجموعه فاصله گرفته و ساختاری مستقل داشته باشند.
در این آثار همانطور که اشاره شد نه تنها از عواملی متفاوت از گروه مجموعه سازی برای ساخت استفاده شد، ساختارمندی آنها هم در فضایی محدود می تواند مطرح شود. نمونه های مشابه پشت صحنه فیلم ها تنها به تکرار برداشت ها، خنده و شوخی های پشت صحنه بود. از مولفه های آشنای اینگونه فیلم ها علاوه بر اختصاص قسمتی به برداشت های متعدد که به هر دلیلی خوب از کار درنیامده، گپ کوتاه با عوامل پشت صحنه و همینطور ارائه تصویری مناسب از تلاش های یک گروه برای رسیدن به محصول نهایی را می توان نام برد.
تصاویری از عوامل که پاسی از شب گذشته به کار مشغولند، لحظات خستگی و خواب که بدون هماهنگی گرفته می شد و ... بخش هایی بودند که به عوامل جذابیت زای فیلم پشت صحنه کمک می کردند تا مخاطب ناآشنا به زوایای جدیدی از حرفه های مرتبط نزدیک شود و ذهنیتی در این خصوص پیدا کند. در این میان علاوه بر عمده کردن وجه همکاری یک گروه بزرگ، برجسته شدن نقش کارگردان و نویسنده از نکات زیرپوستی بود که در اثر لحاظ می شد.
در فیلم های اشاره شده همواره کاراکتر مدیری در لحظاتی خاص و متفاوت محور درونی کار قرار می گرفت، مثلاً در فیلم های پشت صحنه "شب های برره" گرفتن نمایی از او که با لباس کاراکتر شیرفرهاد پشت دوربین قرار گرفته و کارگردانی را انجام می دهد چنین نقشی داشت. یا نحوه حضور پیمان قاسم خانی که سرپرست نویسندگان بود. هر چند قاسم خانی علاقه ای به دیده شدن و گپ و گفتگو در هر فرصتی ندارد، حضور او به عنوان هسته شکل دهنده این پروژه از اهمیتی ویژه برخوردار است. گرفتن نمایی از او که در حال مشورت با مدیری بر سر تصویر کردن سکانسی است که نوشته در حالی که دوربین آنها را دنبال می کند، نقش نویسنده را در شکل گیری اثر برجسته کرده و جایگاه نویسنده را نهادینه می کند.
فیلم پشت صحنه مجموعه "ترش و شیرین" کمی پس از اتمام این مجموعه نوروزی پخش شد و متأسفانه نتوانست با جذابیت های بالقوه مجموعه کوچکترین برابری کند. در واقع نمی توان برای این فیلم ساختاری در نظر گرفت و تنها جذابیت اثر در نمایش نماهایی بود که به تکرار چندباره کشیده شده که آنها هم با بی ظرافتی در انتخاب و نحوه کنار هم قرار گرفتن، حتی به تأثیر اولیه آن صحنه در مجموعه لطمه وارد می کرد.
فیلم با این محوریت، بسیار گذری و سرسری به عوامل گروه سر می زند بدون آنکه نقش و تخصص آنها مشخص باشد و عجیب آنکه بی جهت در لحظاتی با اسلوموشن این نماها را کشدار می کند که اصلاً منطقی برای آن موجود نیست. هر چند ساختار اینگونه فیلم ها بر استفاه از نماهای تکرار شده در مجموعه است، ولی به هر حال انتخاب سکانسی که به تکرار انجامیده، برداشتی که از میان برداشت های متعدد اهمیتی ویژه دارد مهم است. بخصوص در مورد این مجموعه که مشخص است پشت صحنه بسیار جذاب و مفرحی داشته و دست سازندگان این فیلم برای انتخاب های بهتر کاملاً باز بوده است.
اما در فیلم پشت صحنه "ترش و شیرین" حتی برداشت های متعدد گرفته شده و تمرین ها هم جذاب نیست و صرفنظر از سکانسی که شفیعی جم کلاهش را از سر عطاران برمی دارد و موهای مصنوعی او شکلی مسخره پیدا می کند، این بخش حتی خنده دار هم نیست. ترسیم کاراکتر حرفه ای کارگردان هم از بازتاب های کمرنگ این فیلم است. هر چند عطاران را در لباس کاراکتر ناصر می بینیم که جایی با شفیعی جم تمرین می کند و در سکانس برخورد با دزدان موتوری با تصویربرداران درباره نمایی که باید بگیرند حرف می زند، از حضور حرفه ای او در کاراکتر کارگردان خبری نیست.
ترش و شیرین
وقتی به حضور نویسنده که منشأ شکل گیری اثر است می رسیم، جالب است که نویسندگان این مجموعه کوچکترین حضوری در فیلم ندارند و به نظر می آید همه چیز در خلأ شکل گرفته است! باز جای شکرش باقی است که در نمایی کوتاه فیلنامه تایپ شده را در دست عطاران می بینیم تا مطمئن شویم این مجموعه جذاب طنز متکی بر متنی از پیش نوشته شده است و سر صحنه شکل نگرفته است!
در چنین موقعیتی گفتن از اینکه چقدر نشان دادن اتاق نویسندگان و نویسندگانی که در حال نوشتن هستند در بالا بردن فرهنگ مخاطب و برجسته شدن این حضور، به نظر بیهوده می آید. چون نویسندگان تنها غایبان برجسته ای هستند که همین فیلم پشت صحنه هم بر مبنای ذهن خلاق آنان شکل گرفته است.
نظر شما