خبرگزاری مهر، گروه استانها: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پنج دهه عمر دارد اما هنوز هستند خانواده‌های که از اقدامات آن بی‌اطلاع هستند و تعداد اندک اعضای آن به نسبت جمعیت نوجوان و نونهال شهرستان شاهرود یکی از دلایل این مدعا است.
این روزها در کانون پرورش فکری شاهرود چهار هزار نفر عضو هستند درحالی‌که نرم این میزان ۱۰ درصد شاهرودی‌های بین شش تا ۱۶ سال نیست و این یعنی هر از ۱۰ تا ۱۵ خانواده شاهرودی حتی یک عضو کانون پرورش فکری هم ندارد.
عمق فاجعه آنجا معلوم می‌شود که بدانیم امروز نخبگان جامعه‌مان، پزشکان، اساتید دانشگاه و صاحبان کرسی‌های دانشگاهی، مدیران و افراد موفق جامعه همگی روزی پشت میزهای کوچک رنگارنگ کانون پرورش فکری نشسته و کتاب به دست گرفتند کتابی که این روزها گویی نقش جن را دارد و کودکانمان نقش بسم‌الله...
مطالعه اندک و دوری از کتاب اما سبب شده تا سیاست‌های کانون پرورش فکری هم از سه دهه پیش تاکنون تفاوت کند امروز اما آموزش‌های مهارتی، کارگاه‌ها و ورک شاپ ها، مهارت در ساخت اشیا، سفالگری و رباتیک و … به کمک کتاب آمده تا بچه‌ها را بیشتر به این فضاها جذب کند بچه‌هایی که ترجیح می‌دهند بیشتر سرهایشان را در رایانه و تبلت و گوشی موبایل فروببرند تا کتاب!
برای بررسی فعالیت‌های بیشتر کانون پرورش فکری و همچنین پاسخ به سؤالاتی درباره نحوه و میزان مطالعه کودکان با ملیحه آقا حسینی مسئول کانون پرورش فکری مرکزی شاهرود به گفتگو نشستیم.
*اهم برنامه‌های کانون را توضیح دهید
کانون به عنوان متولی اوقات فراغت کودکان و نوجوانان از شش تا ۱۶ سال سن، پایه فعالیت آن برنامه‌های خلاق و جذاب و همچنین ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی است، امروز برگزاری برنامه‌هایی چون کارگاه رباتیک تحت عنوان مهندس کوچک، کتاب‌خوانی، کارگاه‌های تحقیق و پژوهش، موسیقی و سفالگری و … کمک می‌کنند تا توانمندی‌های بچه‌ها و اطلاعات آن‌ها افزایش پیدا کند.
همچنین برنامه‌های فرهنگی ما نیز در کنار این نوع آموزش‌ها همیشه پررنگ هستند این اقدامات مانند قصه‌گویی، بازی، شعرخوانی و… که ۳۰ فعالیت فرهنگی را شامل می‌شوند مخاطبشان کودکان هستند و در طول تابستان اوج این فعالیت‌ها فرامی‌رسد.
البته باید گفت در کنار برنامه‌های روتینی که در طول سال هستند و در تابستان پررنگ‌تر اجرا می‌شوند، جشنواره‌هایی نیز توسط کانون برگزار می‌شود که خوشبختانه مورد استقبال خوب بچه‌ها و خانواده‌ها نیز قرار می‌گیرد. این برنامه‌ها مانند جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در سه بخش شامل قصه‌گویی صحنه‌ای و قصه‌های ۹۰ ثانیه‌ای و بخش علمی که در آن بچه‌ها و والدین باهم حضور پیدا می‌کنند.
*کانون دارای چه بخش‌هایی است؟
قصه‌گویی صحنه‌ای شامل اجرای قصه‌ها در بخش‌های سنی کودکان، نوجوانان، مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها می‌شود، قصه‌گویی ۹۰ ثانیه‌ای اما شامل تمام سنین است و بخش علمی نیز به ارائه مقالات و مقوله علمی و پژوهشی قصه‌گویی محسوب می‌شود. این جشنواره بین‌المللی است و در پایان آن برگزیدگان تقدیر می‌شوند تابستان ۹۸ شاهد برگزاری بیست و دومین دوره آن توسط کانون پرورش فکری بودیم که دستاوردی بسیار عظیم محسوب می‌شود.
*آیا شاهرودی‌ها نتایج خوبی در این جشنواره‌ها گرفته‌اند؟
در ادوار گذشته جشنواره قصه‌گویی خوشبختانه شاهرودی‌ها هم توانستند خوش بدرخشند برای مثال سال قبل در رشته صحنه‌ای یکی از مادربزرگ‌های خوب شاهرودی پس از مقام آوردن در بخش استانی به مسابقات کشوری راه یافت که در آن بخش فقط نتوانست آرای مردمی را به‌خوبی کسب کند وگرنه شانس بالایی در برنده شدن در بخش نهایی داشت، همچنین سنوات قبل نیز شاهد حضور و درخشش کانونی‌های شهرستان شاهرود در این جشنواره بین‌المللی بوده‌ایم.
*به برنامه‌های شاخص کانون بازگردیم
یکی دیگر از مهم‌ترین برنامه‌های تابستان ۹۸ کانون پرورش فکری، فصل گرم پویش کتاب است هر سه‌شنبه در پارک کودک برای کودکان و نوجوانان شاهرودی برنامه‌های فرهنگی اجرا می‌شود که شامل بازی، گفتگو، روخوانی کتاب، مسائل علمی، کاردستی و آموزش‌های مختلف است که این امر نشان می‌دهد ما تنها به مرکز کانون پرورش فکری و بچه‌هایی که در آن عضو هستند اکتفا نکرده و برنامه‌های کانون را به میان مردم برده‌ایم تا بتوانیم خانواده‌ها را با فعالیت‌های کانون پرورش فکری بیشتر آشنا کنیم.
در این طرح محدودیت سنی شش تا ۱۶ سال نیز وجود ندارد و ما بچه‌های بسیاری را شاهد هستیم که در سنین چهار، پنج یا شش سال هم در این برنامه‌ها حضور می‌یابند و به برنامه‌ها و قصه‌ها و عروسک‌گردانی‌ها علاقه‌مند می‌شوند.
این برنامه البته باید گفت که با همکاری کانون پرورش فکری شماره یک مرکزی، دو شاهرود واقع در بهارستان و مرکز بسطام و با همراهی خوب شهرداری شاهرود اجرا می‌شود.
یکی دیگر از برنامه‌های شاخصی که امسال برای نخستین بار در کانون برگزار شد، معرفی سازه‌های بومی، کهن و قدیمی شهر شاهرود است شامل آشنایی با بافت و امکان تاریخی شاهرود، خانه‌های قدیمی، فضاهای سنتی و … که بچه‌ها با آن مکان‌ها آشنا می‌شوند.
ما همچنین بازدید از این اماکن و برگزاری ورک شاپ‌های هنری را دراین‌باره تدارک دیده‌ایم یکی از بخش‌های جنبی این برنامه، عکاسی بچه‌ها از اماکن تاریخی شهر شاهرود است که به ارتقای آگاهی‌ها درباره این اماکن منجر می‌شود. در این برنامه سعی داریم به بچه‌ها بگوییم که این بناهای تاریخی برای چه ساخته‌شده‌اند.
آخرین برنامه شاخصی که باید به آن اشاره شود هم برگزاری فراخوان‌های بین‌المللی است که برای مثال در سال جاری ما برنامه اجرایی «کوا و هیکاری» ژاپن را در شاهرود میزبانی کردیم که مورد استقبال خوب بچه‌ها نیز قرار گرفت این برنامه‌ها با موضوعاتی چون محیط‌زیست، شادی و نشاط و … اجرا می‌شود. درنهایت باید گفت این‌ها شمه و گوشه‌ای از فعالیت‌های کانون برای بچه‌ها در طول سال و به‌خصوص تابستان است.
*چه تعداد کودک از برنامه‌های کانون استفاده می‌کنند؟
تعداد بچه‌هایی که از برنامه‌های کانون پرورش در طول سال استفاده می‌کنند متنوع است اما در کل نزدیک به چهار هزار عضو به‌طور رسمی در طول سال به کانون پرورش فکری مراجعه می‌کنند اما اعضا برحسب نیازهایشان از خدمات کانون بهره‌مند می‌شوند. برای مثال برخی تنها در تابستان و برخی تنها یک روز در هفته در تمام سال از کانون استفاده می‌کنند لذا حضار در این مکان فرهنگی متنوع هستند.
*آیا چهار هزار نفر در برابر جمعیت بیش از ۱۵۰ هزارنفری شهر شاهرود مناسب است؟
خبر؛ به‌مراتب باید اعضای کانون بیشتر باشند ما انتظار بیشتری داریم؛ خانواده‌ها هنوز آن‌طور که بایدوشاید با کانون آشنایی ندارند.
*بیش از نیم‌قرن از تأسیس کانون می‌گذرد چطور هنوز خانواده‌ها کانون را نمی‌شناسند
نیاز به تبلیغات، اطلاعات رسانی گسترده و تولیدات فنی یکی از مسائلی است که باید به آن توجه کرد مردم تولیداتی مانند کتاب را از کانون پرورش فکری می‌شناسند و افرادی که از قبل در کانون حضورداشته‌اند کاملاً می‌دانند که کتاب‌های کانون، تولیدات سخت‌افزاری آن و اقداماتی که صورت می‌دهد چیست‌اند و با آموزش‌ها و تولیدات بخش‌های مختلفی چون سینما، سفال و … آشنا هستند و امروز کودکان خودشان را هم به کانون می‌فرستند.
اما این شناخت در بین بقیه خانواده‌ها متأسفانه وجود ندارد. به نظر می‌رسد نیاز به سمت تبلیغ جدی همیشه در کانون پرورش فکری احساس شده که مشکل اعتبارات و بودجه دست و پای کانون را بسته است.
کانون اعتباری به معنای اینکه از جایی حمایت شود ندارد به همین دلیل نیاز است که به این مؤسسه کمک شود که در این مسیر مجلس و ارگان‌های مختلف باید ورود کنند کانون پرورش تنها مرکزی است که به‌طور تخصصی درزمینهٔ کودک و نوجوان در کشور کار می‌کند آن‌هم نسلی که آن‌قدر اهمیت دارند لذا انتظار است که حمایت‌ها از کانون هم بیشتر باشد.
*تاکنون از ظرفیت خیران استفاده‌شده است؟
خیلی کم؛ مخصوصاً امروز با شرایط اقتصادی کنونی امکان استفاده از این کمک‌ها بسیار کاهش‌یافته است اما نمونه‌هایی هم بوده که برخی کمک‌هایی به کانون کرده‌اند که البته بسیار محدود بوده‌اند از سوی دیگر اعتباراتی که از طریق استان و یا متوازن می‌توانیم بگیریم نیز بسیار پایین آمده است و به‌خصوص در سال جاری که این اعتبارات فقط به چهار دستگاه رسید که هرگز کانون جز این دستگاه‌ها نبوده است و دلیل آن‌هم عدم اولویت دادن به بخش فرهنگ به‌خصوص در حوزه کودک و نوجوان است.
*انتظارات شما چیست؟ به‌خصوص از مسئولان چه می‌خواهید؟
کانون پرورش فکری تنها مرکز تخصصی کودک و نوجوان در سطح کشور با نیم‌قرن سابقه است لذا انتظار دارد که با حمایت‌های لازم زمینه را برای گسترش فعالیت‌های این کانون فراهم آورند از سوی دیگر انتظار داریم موازی کاری‌هایی که در عرصه‌های مختلف وجود دارد به‌نوعی کاهش‌یافته و یا قطع شود.
هستند اماکن و ارگان‌هایی که کلاس‌های تابستانی را به دست می‌گیرند و در رشته‌های مختلف ماه و ماه‌ها وقت بچه‌های مردم را می‌گیرند درصورتی‌که اصلاً آموزش‌هایشان تخصصی هم نیست و کیفیتی ندارد درحالی‌که مربیان کانون در کنار تخصصی که دارند برای کار با کودکان آموزش‌دیده‌اند که ماحصل آن ارسال کارهای بین‌المللی از سوی کانون پرورش فکری است که در آرشیو ما فراوان موارد ازاین‌دست وجود دارد که این تفاوت بین کیفیت کار کانون و سایر مراکز که در حوزه آموزش کودکان موازی کاری می‌کنند را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر طرح کاری که در کانون صورت می‌گیرد با دیگر جاها قابل‌مقایسه نیست لذا نیاز است تا موازی کاری‌ها کم شود از سوی دیگر نیاز است که بودجه‌های استانی با توجه به اینکه سال‌ها است نگاه خاص و متمرکزی روی کانون صورت نگرفته، به این ارگان صورت گیرد. از سوی دیگر کانون به دلیل اینکه ۹۰ درصد مسئولان و مربیان کانون خانم هستند به‌راحتی با این تصور که توانمندی صرف بودجه‌ها را ندارند، همیشه از بودجه‌های استانی محروم شده و حمایتی هم نمی‌شود. انتظار داریم که ذهنیت ویژه‌ای نسبت به کانون داشته باشند.
از نماینده نیز می‌خواهیم تا در راستای اعتبارات و همچنین ارتقای جایگاه کانون پرورش فکری شاهرود به ما کمکی کنند دکتر حسینی هنوز به این کانون نیامده‌اند اما ما خودمان جلسه‌ای را با وی داشتیم و مسائل را بیان کرده‌ایم لذا از مسئولان می‌خواهیم که در سطح کلان مجلس شورای اسلامی حداقل بتوانند ردیف اعتباری را برای کانون داشته باشند.
از خانواده‌ها نیز می‌خواهیم که اعتماد بیشتری به کانون داشته باشند، جالب اینجا است که بعضی خانواده‌ها به مراکز بیرون که هیچ تخصصی هم ندارند می‌روند و پول هم پرداخت می‌کنند اما حاضر نیستند از خدمات حرفه‌ای کانون با مربیان آموزش‌دیده بدون هزینه بهره‌مند شوند و این کار به دلیل رنگ و لعابی است که آموزشگاه‌ها و ارگان‌های مختلف دارند. از سوی دیگر چون همه‌کارهای فرهنگی زمان‌بر است و استعداد بچه‌ها تا شکوفا شدن نیازمند بازه‌ای زمانی دارد درنتیجه نباید سریع به دنبال نتیجه رفت. امروز خوشبختانه بسیاری از پزشکان و اساتید دانشگاه‌های شهر شاهرود هستند که در کودکی عضو کانون بوده‌اند و این امر نشان می‌دهد که بعدها چه تأثیری کانون بر روی اندیشه افراد می‌گذارد.
*برنامه‌های کانون برای ترویج کتاب‌خوانی چیست؟
همه اقداماتمان در این راستا است، اما کاری که می‌کنیم این است که همراه کتابی که کودکان از کتابخانه می‌گیرند تعمداً یک کتاب ویژه والدین او هم به وی می‌دهیم تا به خانه ببرد ولذا این امر سبب می‌شود که ناخودآگاه خانواده‌ها نگاهی به این کتاب بیندازند و حداقل آن‌ها را ورق بزنند، این امر هم سبب ترویج فرهنگ مطالعه می‌شود و هم والدین با بچه‌ها در کتاب‌خوانی همراه می‌شوند.
از سوی دیگر ما از مردم و همین والدین بچه‌ها درخواست می‌کنیم تا در طرح‌ها مشارکت کنند، مثلاً برای بچه‌هایشان قصه بخوانند، کتاب بخوانند و یا در بخش معرفی کتاب و داستان و ... با ما همکاری کنند. از سوی دیگر ما از خانواده‌ها می‌خواهیم تا درزمینهٔ ایده‌پردازی هم فعالیت کنند، قرار نیست کتاب‌های حجیم و قطور خوانده شود، خیر؛ بعضاً خوانش همین کتاب‌های سبک و حتی داستان ممکن است ایده‌هایی ویژه را به خانواده‌ها بدهد تا کانون نیز از آن بهره‌مند شوند.
ما از خانواده‌ها همچنین می‌خواهیم که همیشه برای کودکشان کتاب بخوانند و او را با کتاب آشنا کنند حتی می‌توان یک کتاب صوتی برای کودک درست کرد و داستان‌ها را در آن خوانش و برای بچه پخش کرد. ایده‌ها بسیار زیاد هستند اما مهم این است که به اجرا برسد.
*اعضای کانون آیا افزایش پیدا می‌کنند؟ سطح مطالعه در آن‌ها چطور است؟
خوشبختانه در سال جاری و در پنج‌ماهه اول آن شاهد افزایش ۲۰ درصدی اعضا بوده‌ایم که البته به‌واسطه تابستان کمی طبیعی است اما درباره وضعیت مطالعه باید گفت متأسفانه نسل جوان امروز درزمینهٔ مطالعه اصلاً وضعیت خوبی ندارد.
بچه‌های امروزی بیشتر در حوزه‌های بازی، فضای مجازی و … علاقه نشان می‌دهند درحالی‌که کتاب‌خوانی موضوع مهم‌تری است. ما خانواده‌هایی داریم که می‌گویند فرزند ما هفته‌ای یک ساعت فقط می‌تواند به کانون بیاید.
معتقد هستیم اصلاً عیبی ندارد اتفاقاً همان یک ساعت در هفته هم می‌تواند برای ابراز علاقه یک کودک در رابطه با کتاب مؤثر باشد لذا باید خانواده‌ها در این راه به ما یعنی درواقع به خود و بچه‌های خودشان کمک کنند.
نظر شما