آیین های عزاداری در شهرهای گردشگری به مناسبت محرم

به گزارش خبرنگار مهر، تنوع اقوام، شهر و اقلیم در کشور ایران موجب شده تا هر یک از شهرهای کشور در ایام محرم مراسم خاص عزاداری برای شهادت امام حسین (ع) و یارانش داشته باشند. از برپایی تکایا و سینه زنی های با شکوه که همه مردان و زنان در آن جمع می شوند تا چیدن سفره عزا در محافل و تکایا. در این میان آنچه بین همه آداب و رسوم مشترک بوده و هست عزاداری است. 

در این میان مراسم برخی از شهرها به دلیل اینکه بیشتر معرفی شده اند، شناخته تر هستند و گردشگران بسیاری برای دیدن این مراسم به آن شهرها سفر می کنند حتی گردشگران خارجی در این ایام در آن مراسم شرکت می کنند مانند شهر یزد که به دلیل نخل گردانی و برپایی مراسم عزاداری چندین هزارنفری مشترک، هر ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی زیادی است حتی در شهرستانهای اطرافش نیز این گردشگران حضور دارند تا نحوه عزاداری یزدی ها را مشاهده کرده و در آن شرکت کنند. 

نخل‌گردانی، جوش دوره، جغجغه زنی و مراسم  کتل بستن در یزد معروف است معروف ترین نخل یزدی ها هم همان نخل  میدان امیر چخماق است. نخل در فرهنگ مردمان این خطه  به معنای تابوت و در واقع نمادی از بدن مطهر ائمه اطهار و به ویژه حضرت امام حسین(ع) است که مردم با چرخش آن دور حسینیه‌ها به تشییعش می‌پردازند. 

در هر شهری دسته های سینه زنی شکل می گیرد مردان در وسط حسینیه و یا مکان سینه زنی و زنان در پشت پرده ها و در اطراف آن ها را همراهی می کنند. این دسته های سینه زنی در برخی از شهرها در حسینیه های بزرگ به راه می افتد مانند حسینیه های یزد و یا حسینیه اعظم زنجان که در این میان معروف تر است و هزاران نفر در این حسینیه و یا حتی اطرافش جمع می شوند و یک صدا عزاداری می کنند.

در ایام محرم از کوچه پس‌کوچه‌های بوشهر صدای سنج و دمام می آید  مردم با شنیدن این صدا  متوجه می شوند که مراسم سینه زنی آغاز شده است.  آیین سینه زنی بوشهری ها هم متفاوت است . در ابتدای سینه زنی دمام زن مردم را خبر می کند و یک پیشخوان شروع می کند تا اینکه کم کم به تعداد مردم عزادار اضافه می شود آنها از شهرهای اطراف بوشهر نیز مهمان دارند و از همه آنها پذیرایی می کنند در شب عاشورا مردم تا صبح عزاداری می کنند با این اعتقاد که مبادا کسی در هنگام شهادت امام حسین و یارانش خواب بماند.

در روستای سرخ ایران یا همان ابیانه آنقدر گردشگر حضور پیدا می کند که شورای شهر از چند روز قبل اعلام می کند که دیگر کسی ورود نکند و یا ورود گردشگران با مشکل مواجه می شود. تمام روستا سیاه پوش می شود و مردم مراسم  جغجغه زنی را در آن برگزار می کنند. عزاداران با به هم کوبیدن دو جغجغه به همدیگر، سوگواری می کنند. صبح عاشورا هم نخل محله بالا به حرکت در می‌آید و همه مردم در محله پرزله تجمع کرده و منتظر به حرکت در آمدن نخل می شوند. همزمان با حرکت نخل محله بالا به طرف محله میان ده، نخل محله پایین هم به طرف این محل حرکت می‌کند.

 قزوینی‌ها مراسمی دارند که به آن سوم امام می‌گویند. در این مراسم که هر سال در روز دوازدهم محرم برگزار می‌شود، تمام زنان شهر بیل و کلنگ به دست می گیرند و پیکرهای نمادین شهدای عاشورا را با خود تا مسجد یا حسینیه اصلی شهر حمل می‌کنند.  عده‌ای با بیل و کلنگ و عده‌ای با در دست گرفتن پیکرهای پارچه‌ای بدون سر، به دور شهر می‌چرخند و دوباره به مسجد برمی‌گردند. در حین این مراسم هم نوحه‌خوانی، وعظ و عزاداری جریان دارد و مردان که تقریبا در حاشیه مراسم قرار گرفته‌اند، با گل‌اندود کردن سر و لباس خود عزاداری‌شان را اعلام می‌کنند.

گل مالی لرستانی ها هم یکی دیگر از مشهورترین مراسم عزاداری است. آیین گل مالی مردم خرم‌آباد یکی از قدیمی ترین آیین های عزاداری است که در عصر تاسوعا برگزار می شود و مردم در حوضچه هایی بزرگ خاک رس و آب می ریزند و دورتا دورش  را گلاب پاشیده و با روشن کردن شمع طلب حاجت می کنند. صبح عاشورا نیز این گل ها را بر بدن می زنند.

برگزاری برنامه های نمایشی تعزیه در همه شهرهای ایران وجود دارد در ابعاد کوچک و یا بزرگ . حتی در دسته های سینه زنی هم این تعزیه ها برپاست اهالی کاشان و روستای نوش آباد هم در برپایی تعزیه سالهاست که ماهر شده اند و سوگواران زیادی را به سمت خود جذب می کنند.

در بین تمام رسوم مردم ایران، تهرانی ها هم چکیده ای از همه این مراسم را در تهران برگزار می کنند. تکایایی برای هر یک از اقوام ایرانی در تهران برپاست که می توان در ابعاد کوچکتر این مراسم را مشاهده کرد و در آنها مهمان شد. در منطقه گلوبندک تهران زنان در ظهر تاسوعا حلوا می پزند و در حسینیه سادات اخوی جمع می شوند برای عزاداری به سبک قدیم و قهوه همراه با نان قندی می خورند.