حکایت روپوش هایی که به زودی بر تن ها می نشیند

به گزارش خبرنگار مهر، حالا دیگر لباس های فرم دانش آموزان برای شروع سال تحصیلی باید آماده به تن رفتن باشد؛ لباسی که طی سال های مدام طرح و رنگش عوض شده است، برای آن تبصره و قانون گذاشته و از همه مهمتر اینکه این چالش که والدین حتی برای سفارش دادن فرم مدرسه فرزندانشان حق انتخابی ندارند و گردش میلیاردی این بازار که ماه های مانده به آغاز مدرسه در حواشی مدارس شکل می گیرد، موضوع داغ بسیاری از گزارش هاست.

سال ۹۶ بود که کارگروه ساماندهی مد و لباس اسلامی و ایرانی وارد میدان شد و از تهیه یک دستورالعمل برای سامان دادن به لباس فرم دانش آموزان خبر داد. گرچه لباس فرم دانش آموزان یک دستورالعمل کلی داد؛ اما یک نظام واحدی برای طراحی آن تدوین نشده است و حتی بسیاری معتقد هستند همین دستورالعمل کلی کافی است و این از نشانه های رشد نظام آموزشی است که مدارس در انتخاب رنگ و برخی طرح ها و مدل های مطابق با آن استاندارد دستشان برای طراحی مانتوهای یک شکل برای دانش آموزانشان باز است. شاید برای همین هم نیت کارگروه مد و لباس برای اینکه دستورالعملی تدوین کند که لباس مدارس با استفاده از پارچه ایرانی و با طرح و مدل های ایرانی تهیه شود عملا به جایی نرسید. حالا مدتهاست که نمی توان در برخی موارد از جمله سفارش مانتوی مدارس رنگارنگ اعم از غیردولتی و هیات امنایی و استعدادهای درخشان و... و. تمرکزی ایجاد کرد و روپوش مدارس شاید از اولین مواردی بود که تمرکز زدایی در آن صورت گرفت.

در دستورالعمل لباس فرم دانش آموزان هم تنها بایدها و نبایدهایی ذکر شده است و به مناطق ابلاغ شده است و اختیار طراحی آن نیز به دفتر انجمن اولیا و مربیان سپرده شده است. مثلا اینکه لباس فرم دانش آموزان یک مدرسه باید یک رنگ باشد یا اینکه مانتوها باید جلو بسته و با قدی استاندارد باشند و... .

جالب اینجاست که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به «طراحی و ارائه الگوی لباس و پوشش مناسب، متنوع، زیبا و آراسته مبتنی بر فرهنگ اسلامی» تاکید شده است و این نشان از اهمیت این موضوع در فرهنگ آموزشی ماست. می گویند نظر خانواده ها و سلایق مردم در فرهنگ های مختلف در استان ها مد نظر قرار می گیرد اما این حوزه حالا حاشیه های پر رنگ تر از متنی به خود گرفته است. یکی از این چالش ها این است که مدارس معمولا دلبخواهی می توانند هر سال رنگ و مدل لباس فرم مدرسه را تغییر دهند و این یعنی هزینه اضافه روی دست اولیا! اکثر مدارس اولیا را به یک مرکز مشخص دوخت و دوز هدایت می کنند و بسیاری از اولیا می گویند قیمت تمام شده لباس فرم مدارس بسیار بیش از آن تمام می شود که بخواهند خودشان آن را تهیه کنند و از طرف دیگر از کیفیت آن هم ابراز نارضایتی می کنند.

معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش پیش از این گفته بود: تعیین رنگ و نوع لباس در اختیار شورای مدارس است و امروزه تنوع رنگ در لباس فرم مدارس قابل مشاهده است. کارگروه فرم مدارس در مناطق آموزش و پرورش فعال هستند. این کار گروه‌ها با همکاری اتحادیه پوشاک، کارگاههایی که قابلیت تولید دارند را شناسایی و سبدی از جنس و مدل در رنگ‌های متفاوت ارائه می‌کنند.

وی تاکید کرده بود که تنها جایی که در آن دانش آموزان با حجاب انس می‌گیرند در مدرسه و در قالب همین پوشش و فرم مدرسه است. لباس فرم مدارس در نهادینه شدن فرهنگ حجاب و عفاف اثر دارد.

هر چند به این نیز اشاره کرده بود که قبول داریم که باید الگوهای جدیدتر و مناسب‌تری مناسب با زیستگاه و محل سکونت و فرهنگ بومی دانش آموزان انتخاب کنیم تا انس و الفت با حجاب بیشتر شود.

این حرف ها نیز بخش های دیگری از چالش های لباس های فرمی را عیان می کند که این روزها بر تن ۱۴ میلیون دانش آموز می رود؛ دختر و پسر هم ندارد. دانش آموزان از لباس فرم مشخصی باید برخوردار باشند؛ هر چند در مناطق روستایی و عشایری و مناطق محروم کمتر سخت گیری درباره آن صورت می گیرد و کمتر کسی سمت آنجا می رود چون گردش مالی میلیاردی این حوره در شهرهای بزرگ در جریان است. تصور کنید برای هر لباس فرم قرار باشد حداقل برای دختران ۱۲۰ هزار تومان و برای پسران ۶۰ هزار تومان در نظر بگیریم، رقمی که می توان محاسبه کرد چیزی نزدیک به هزار میلیارد تومان است. هزار میلیارد تومانی که بسیاری از اهالی صنف پوشاک گلایه دارند، با رانت توزیع می شود و سهمی در این بازار ندارند. حتی سال گذشته یکی از گلایه های اصلی اتحادیه خیاطان تهران این بود که بسیاری از مدارس و مناطق لباس های فرم را به خیاطی های بدون مجوز سفارش می دهند. و رئیس این اتحادیه گفته بود: خیاطی لباس نرخ مصوب ندارد و بر مبنای سفارش، قیمت به صورت توافقی تعیین می‌شود. اما لباس فرم مدارس استثنا محسوب می‌شود و با توجه به مقطع تحصیلی، نرخ‌گذاری انجام‌ شده و تا به امروز مدارس برای تهیه لباس فرم به اتحادیه و اعضای رسمی مراجعه نکرده‌اند.

امسال اما حکایت دیگری هم به این تحمیل ها و چالش ها اضافه شد و آن هم رشد قیمت پارچه های تولید داخل بود که اثری مستقیم بر قیمت لباس های فرم خصوصا مانتو گذاشت تا جایی که بسیاری از مدارس اعلام کردند مانده اند به اولیا مرکزی را پیشنهاد دهند که قیمت واقعی اعلام می کند اما کالای با کیفیت تحویل می دهد یا مرکزی که قیمت را پایین نگه داشته اما روی کیفیت آن حساب چندانی نمی شود کرد.

اما آنچه در میان همه موارد مطرح شده درباره بازار سفارش و دوخت روپوش مدارس بیشتر مورد توجه است، رانتی است که در این میان شکل گرفته و عدم شفافیت درباره گردش مالی این حوزه است.  سال گذشته وزیر وقت آموزش و پرورش، ماموریت ساماندهی لباس فرم دانش‌آموزی را در قالب بخشنامه‌ای به سازمان دانش‌آموزی واگذار کرد و همین باعث شد این سوال مطرح شود که آیا این سازمان منفعت مالی نیز در این میان می برد؟ و آیا همین تمرکزی که ایجاد می شود به رانت بیشتر نمی انجامد؟

حالا گفته می شود این اتفاق باعث شده بر عکس دست مراکز دوخت و دوز زیر زمینی بسته شود چرا که اتحادیه پوشاک، تولیدی‌های رسمی و دارای مجوز  را به سازمان دانش اموزی اعلام کرده است تا در سامانه راه اندازی شده ویژه این موضوع، ثبت نام کنند و گفته می شود حدود ۶ هزار تولیدی در سامانه ثبت نام کرده اند اما همچنان تولیدی هایی از این وضعیت گلایه دارند، اولیا از این شرایط که هر روز قانونی جدید وضع می شود، نمی توانند خودشان بر اساس مدلی که مدرسه ارائه می دهد لباس سفارش دهند یا خودشان لباس را بدوزند، از قیمتها و کیفیت ها و... گلایه دارند.  

سال تحصیلی دیگری هم به همین منوال و با همین گلایه ها گذشت؛ شاید دوباره دستورالعملی در راه باشد و با آمدن وزیر جدید آموزش و پرورش و تشکیل کارگروه ویژه اقتصادی در این وزارتخانه قرار باشد دوباره وظیفه ساماندهی این حوزه بازنگری شود اما آنچه مسلم است این است که هر جا صحبت از یک مخاطب میلیونی در حوزه ای در میان باشد، می طلبد به گونه ای عمل شود که با بیشترین حساسیت در حوزه محتوا و کمترین دخالت در باقی بخش ها اما با نظارت جدی برای جلوگیری از هر گونه رانت و فسادی صورت بگیرد تا جلوی حرف و حدیث ها گرفته شود.