سینمای کودک با حرف درست نمی‌شود

عضو هیئت انتخاب بیست و یکمین جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان همدان درباره وضعیت کنونی این ژانر به خبرنگار مهر گفت: "در حال حاضر وضعیت سینمای کودک بسیار نامساعد است. به طور کلی از سینمای ما حمایت چندانی صورت نمی گیرد. این موضوع در مورد سینمای کودک بسیار بدتر است. در زمینه پخش و توزیع فیلم نیز شرایط بسیار نامناسب است. چون فیلم کودک یا اصلا اکران نمی شود یا اینکه به صورت بسیار محدود در چند سینما به نمایش درمی آید و بدون برخورداری از تبلیغ و فروش مناسب از پرده پائین می آید. به همین خاطر، سینمای ما به خصوص در ژانر کودک و نوجوان دچار رکود چشمگیری است."

مسعود کرامتی به اینکه بخش خصوصی در زمینه تولید آثار ژانر کودک و نوجوان فعال نیست و فقط بخش دولتی آثاری را تولید می کند، اظهار داشت: "ما به مفهوم واقعی چیزی به عنوان بخش خصوصی در سینما نداریم. در کشور ما، هیچ فیلمی بدون حمایت های دولتی به مرحله تولید نمی رسد و اگر دولت از عرصه سینما کنار برود، سینما از حرکت بازمی ماند. در این میان، تقصیری به گردن تهیه کننده یا فیلمساز نیست. مسئله اصلی اینجاست که مکانیزم تولید در سینمای ما به گونه ای طراحی شده که با حمایت دولتی پیش برود. به همین خاطر، ما بخش خصوصی به مفهوم واقعی نداریم که بتواند سرمایه گذاری و تولید را به طور کامل انجام دهد. متاسفانه گفتن این حرف ها نیز تکراری شده است."

این سینماگر در پاسخ به دلیل موفقیت سینمای کودک در دهه 60 و تداوم نیافتن همان روند در سال های بعد توضیح داد: "سینمای کودک و نوجوان ما حدود 7 یا 8 سال یعنی از میانه دهه 60 تا اوایل دهه 70 رونق داشت. در آن زمان نحوه و میزان حمایت از سینما مشخص بود. چون مدیران سینمایی اعلام کرده بودند دنبال سینمایی خاص و متفاوت هستند. در آن دوره سینمای بزرگسال محدویت های زیادی داشت و خطوط قرمز به اندازه ای زیاد بود که مجال فعالیت کارگردان ها را بسیار دشوار می کرد. اما سینمای کودک با محدودیت های بسیار کمتری مواجه بود. در فیلم های کودکان می شد از ترانه و موسیقی شاد استفاده و برخی مسایل را مطرح کرد. به همین خاطر، این ژانر مفری برای فیلمسازان محسوب می شد و کارگردان های زیادی به این سمت گرایش پیدا کردند. حمایت های مستقیم و گسترده بنیاد سینمایی فارابی و اکران مناسب از دیگر انگیزه های فعالیت سینماگران در این بخش بود. در آن سال ها از ماهواره و CD و DVD نیز خبری نبود."

وی ادامه داد: "به عقیده من، حمایت مستقیم و گسترده از سینمای کودک و نوجوان در آن سال ها باعث پیدایش ابتذال در این نوع سینما شد. به این خاطر که برخی تهیه کنندگان برای فروش بیشتر به سطحی گرایی و جذب گیشه به هر طریق دست زدند. از نیمه دهه 70 شرایط فیلمسازی برای بزرگسالان تغییر کرد. بسیاری از محدودیت ها و خطوط قرمز برداشته شد و سینماگران توانستند بسیاری از مسائل و مشکلات جامعه را مطرح کنند. در این بین عده ای از فیلمسازان نیز به سمت ساخت آثار دختر و پسری روی آوردند. همان تهیه کنندگانی که طی دهه 60 به خاطر فروش بیشتر در عرصه تولید آثار کودکان فعالیت می کردند، با ایجاد شرایط جدید و توجه به اینکه فروش فیلم های دختر و پسری را تضمین شده می دیدند، به این سمت آمدند و برداشته شدن حمایت مستقیم دولتی از تولید آثار کودکان و نوجوانان رکود طولانی مدت این عرصه را به وجود آورد."

کرامتی در خصوص دلیل اینکه تولید فیلم های کودکان و نوجوانان در جهان به عنوان صنعت پیگیری می شود و این ژانر فروش بسیار بالایی دارد، عنوان کرد: "نباید وضعیت این سینما را در جهان با کشور خودمان مقایسه کنیم. فیلم های سینمایی کودکان در کشورهای غربی برای تمام دنیا ساخته می شود و آنها به اکران فیلم در کشور خود بسنده نمی کنند. به همین خاطر، فیلم های خود را با هزینه های زیاد، فناوری پیشرفته روز و ایجاد جذابیت های داستانی و بصری می سازند و به همان نسبت از فروش های بسیار بالایی برخوردار می شوند. هر چند وقتی فیلمی هم فروش نمی کند به همان نسبت ضرر هنگفتی را تحمل می کنند. در حالی که تعداد سینماهای فعال و قابل اعتنا در کشور ما 20 سالن است که جوابگوی سینمای بزرگسال نیست. چه برسد به اینکه بخواهد به اکران سینمای کودک بپردازد. مهمتر اینکه، همان تعداد اندک سالن فعال نیز در ایجاد شرایطی مفرح و سرگرم کننده برای خانواده ها به نحوی که علاقمند به تماشای فیلم در سینماها باشند نیز به هیچ وجه موفق نیست."

وی به عنوان ارایه راه حلی برای برون رفت از شرایط کنونی یادآور شد: "وقتی کودک ما به سن 7 یا 8 سالگی رسید، هر اندازه هم که رشد کرده باشد از خانه بیرونش نمی کنیم. در کشور ما سینمای کودک وقتی چند سال موفق را پشت سر گذاشت به جای تداوم در حمایت از تولید بیشتر و بهتر و ایجاد تسهیلات ویژه برای اکران آن را به فراموشی سپردیم و به حال خود رها کردیم. اما در دنیا برای تولید فیلم های این بخش استمرار وجود دارد. آنها ابتدا از تولید آثار والت دیزنی و دیگر شرکت های فیلمسازی آغاز کردند و امروز "هری پاتر"، "شرک" و "نمو" را تولید می کنند. سینمای کودک در همه جای دنیا متولی دارد و برای بالندگی آن برنامه ریزی می شود. این سینما باید همواره تحت حمایت و پشتیبانی دولتی باشد تا بتواند روی پای خود بایستد."