اربعین خالص، وحدت‌گرا و مردمی باقی می‌ماند؟ اگر مقامات بگذارند

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ 

تصور اینکه جمعیت دردکشیده محب اهل‌بیت(ع) در روزگار جدید به معجزه همگرایی و وحدت برسد تصور بعید و دور از ذهنی بود اگر معجزه راهپیمایی اربعین در دهه اخیر رخ نمی‌داد. چند روز پیش به صورتی نمادین پیاده روی اربعین از جنوبی‌ترین نقطه عراق آغاز شد تا جمعیت دوستداران اهل بیت(ع) در یک همایش میلیونی در سرزمینی مقدس؛ مسیری مقدس را پیاده طی می‌کنند تا نشانی بزرگ از همبستگی و همدلی در روزگاری باشد که تصور عمومی بر کنار گذاشتن افسون معجزه و آرزوست.

این مسیر قدمتی به ازای تاریخ اسلام دارد اما به یکباره بعد از سقوط حکومت بعثی در عراق و آزاد شدن مسیر کربلا گویا بغض‌های در گلومانده همه این سالها به یکباره شکست و پیاده‌روی اربعین تبدیل به یک سنت تازه و پرطرفدار همیشگی ایرانی‌هایی شد که فراق دوری از محبوب را سالیان سال تحمل کرده بودند. به این ترتیب اربعین به یکباره تبدیل به بزرگترین همایش خودجوشی شد که تنها با تکیه بر یک اصل یعنی «مردم» شکل گرفت و خیلی زود ابعاد جهانی به خود گرفت. دو سه سال پیش در روزگاری که در چند ده کیلومتری مسیر پیاده روی از نجف تا کربلا مبارزان لشگر اسلام در حال نبرد آخرالزمانی با سپاهیان شر بزرگی به نام داعش بودند و سرزمین عراق به محلی برای قدرت‌نمایی سپاهیان امروز یزید و معاویه تبدیل شده بود؛ راهپیمایی اربعین بدون هیچ گونه تغییری در کمیت و همراه با با شکوه‌تر شدن کیفیت برگزار شد تا نمایشی باشد بر جاودانی و معجزه‌وار بودن این حرکت مردمی.

این مسیر مقدس اگر چه آنقدر عظیم است و مقدس که تلاش‌های متعدد برای آلودگی آن به حتی غباری ناپاک، ناموفق باقی خواهد ماند؛ اما این دلیل موجهی برای چشم بستن به روی آنچه دولت جمهوری اسلامی ایران در این مسیر انجام می‌دهد نیست.این مسیر مقدس اگر چه آنقدر عظیم است و مقدس که تلاش‌های متعدد برای آلودگی آن به حتی غباری ناپاک، ناموفق باقی خواهد ماند؛ اما این دلیل موجهی برای چشم بستن به روی آنچه دولت جمهوری اسلامی ایران در این مسیر انجام می‌دهد نیست. تاکید رهبر انقلاب بر حضور حداکثری مردم در این اتفاق جهانی و همین طور توصیه‌های ایشان به مسئولین مرتبط برای فراهم کردن لوازم مرتبط با این سفر هر سال تکرار می‌شود اما گمان می‌کنم که اشکالاتی در این مسیر در سالهای گذشته و امسال به وجود آمده است که لازم به تذکر و توجه است. 

سال پیش زائران پاکستانی که از مرز میرجاوه به صورت زمینی وارد ایران شده بودند تا از سرزمین ایران بگذرند و وارد عراق شوند خاطرات چندان خوشی از میزبانی ایرانی‌ها نداشتند و مشخص نبود که به چه دلیل حداقل امکانات رفاهی برای آنها در مرز یا مسیر فراهم نشده بود و حتی اگر از شایعاتی که درباره بسته بودن مرز و تجمع آنها برای حضور در راهپیمایی و گرشنگی و تشنگی چند روزه آنها که در شبکه های اجتماعی دست به دست می‌گشت بگذریم آنچه شاهدان عینی از آن به عنوان یک کم‌کاری آشکار یاد می‌کردند عدم آمادگی دولت برای پذیرایی از زائران حضرت حسین(ع) بود. سال گذشته همچنین به دلایلی نامشخص مهاجرین افغانستانی ساکن ایران که متقاضی حضور در راهپیمایی اربعین بودند با تاخیری بی سابقه در تحویل پاسپورت‌های ویزا گرفته مواجه شدند و خیلی از آنها اساسا به مسیر پیاده روی نرسیدند؛ شاید این اقدام برای روان‌تر شدن عبور و مرور در مرزها صورت گرفته بود اما در هر صورت جفایی در حق عاشقان افغانستانی اهل بیت(ع) بود که حالا باید به خاطر عدم تدبیر دولت در کنترل مرزها این مراسم را از دست می‌داند.

امسال اما یک پیشگفتار زننده از سوی یک مقام دولتی و بعد هم توضیحات وزارتخانه مربوطش؛ نگرانی ها برای آلوده کردن جزئیات برگزاری این مراسم را افزایش داد. یک مقام دولتی از ایرانی‌ها خواسته بودند که حتی‌الامکان از موکب‌های ایرانی غذا بخورند و مراقب باشند که افغانستانی‌ها و پاکستانی‌ها ممکن است ناقل بیماری‌هایی باشند. عجیب و غیرفابل‌باور بود. مقام دولتی ایرانی اساس  فلسفه مراسم اربعین را هنوز متوجه نشده بود؟  اینکه امتیاز بزرگ اربعین نسبت به مراسم‌های مشابه بی‌رنگی و بی‌نژادی و بی‌ملیت بودن آن است و کاش خبرش به میزبانان عراقی نمی‌رسید که افسانه‌های واقعی‌ پذیرایی و احترام آن‌ها به ایرانی‌ها چند سالی است زبانزد و سحرکننده جماعت ایرانی است. 

یک مقام دولتی از ایرانی‌ها خواسته بودند که حتی‌الامکان از موکب‌های ایرانی غذا بخورند و مراقب باشند که افغانستانی‌ها و پاکستانی‌ها ممکن است ناقل بیماری‌هایی باشند. عجیب و غیرفابل‌باور بود. مقام دولتی ایرانی اساس  فلسفه مراسم اربعین را هنوز متوجه نشده بود؟علاوه بر همه این مسائل، سنت چند ساله دستگاه‌ها و نهادهای ایرانی برای برپایی موکب‌های مجلل و پرتفصیل و  پرامکانات در کنار موکب‌های ساده عراقی؛ اگر چه برای طبع ساده و انسانی عراقی ها برخورنده نبود؛ اما نمایشی تحقیرآمیز از به رخ کشیدن امکانات دولتی در مقابل امکانات ساده مردمانی بود که گاه موجودی یکساله زندگی‌شان را برای زائران حسین(ع) خرج می‌کردند. دیروز عصر خبر امیدوارکننده‌ای منتشر شد که سازمان تبلیغات اسلامی از زدن موکب بزرگ سالهای پیش خود صرفنظر کرده است و قرار شده است که امکانات موکب در اختیار گروه‌های مردمی قرار بگیرد. شروع‌کننده یک اقدام انقلابی برای برای تغییر وضعیتی که پیش‌بینی‌ می‌شد اگر ادامه کند تعادل مردمی بودن موکب‌ها اساسا بهم می‌خورد و یکی از بزرگترین وجوه امتیاز این راهپیمایی معجزه‌وار به همین راحتی از بین می‌رفت.

 مثل معروفی هست که می‌گوید مسئولین جمهوری اسلامی هر چه تلاش می‌کنند تا این حکومت ساقط شود مردم نمی‌گذارند؛ امیدوارم به زودی این مثل تبدیل نشود به این که مسئولین دولتی ایران هر چه تلاش کردند نتوانستند معجزه اربعین را دستخوش تغییر کنند. البته که مردم نمی‌گذارند.