به گزارش خبرنگار مهر، نشست های علمی یادروز حافظ ظهر شنبه در بخش دوم نیز ادامه یافت که ابتدای آن اصغر دادبه استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: حافظ در اشعار خود «آز» را مایه زشتی ها می داند.
وی با تاکید بر اینکه حافظ در اشعار خود روی «آز» دست گذاشته که مایه تمام زشتی هاست، افزود: او در پی آن بود آز را از خلق و خوی بشر حذف کند، زیرا درمان آز تنها با عشق شکل می گیرد.
دادبه در این نشست که در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار شد، با سخنرانی با موضوع «حافظ وانسان امروز»، گفت: مهر و اردیبهشت، محرم و صفر ماست اما با یک تفاوت جزئی، چرا که ادیبان هم در این ۲ ماه سخنرانی های مختلف دارند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه در منطق یک تقسیم وجود دارد که در برهان است دلیل نقضی یا دلیل حلی است، افزود: اگر حافظ برای انسان امروز حرفی نداشت این بزرگداشت ها برگزار نمی شد.
حافظ بوق های رسانه ای برای تبلیغ نداشت
وی با اشاره به اینکه حافظ بدون اینکه بوق های رسانه ای برای آن تبلیغ کنند، شناخته شده است و سعدی و فردوسی هم همین هستند، افزود: انسان ها غیر از نیاز مادی نیازهایی دارد که آن از هنر پدید می آید را نمی توان سرکوب کرد.
دادبه با اشاره به اینکه شهود مرحله آخر تعقل است، اظهارداشت: آنچه که محقق شده است شاید لازم بوده ولی کافی نبوده است.
وی با اشاره به اینکه فردوسی گفته ام الفساد «آز» است و حافظ هم روی آن توجه داشته، تاکید کرد: نگاه حافظ و فردوسی به ایران عزیز و زبان فارسی به زبان خودشان بوده است البته هرکدام به زبان خود این را نشان داده اند.
دادبه با تاکید بر اینکه حافظ در اشعار خود روی «آز» دست گذاشته که مایه تمام زشتی هاست که آن را از خلق و خوی بشر حذف کند، یادآور شد: درمان آز تنها با عشق شکل می گیرد.
وی با تاکید بر اینکه از بس که شاعران بزرگ و اشعار آنان در کنار ما بوده است و به آن توجه نکرده ایم متوجه این ارزش نمی شویم اما خارجی ها با ترجمه متوجه این موضوع می شوند، افزود: عشق و محبت عامل پیوند انسان هاست، امروز مردم دنیا پر از کینه هستند، یک تصادف اتفاق می افتد چه جنجال ها می شود، امروز نیاز مردم جستجوی عشق و محبت است.
به گفته این استاد دانشگاه، آزادی یک پدیده جدید نیست، زیر این آسمان هیچ چیز تازه نیست فقط شکل و رنگ آن تغییر کرده است.
چالش سبب ماندگاری اشعار حافظ
در ادامه این نشست دکتر نصراله امامی، استاد دانشگاه اهواز درباره «حافظ و جامعه انسانی پیرامونش» به ارایه سخن پرداخت و گفت: جریان های فکری موضوع چالش، حافظ هستند و به همین دلیل شعر حافظ کهنگی پیدا نمی کند و دستخوش تکرار نمی شود و پیامش برای همه انسان ها در هر نسلی است، بنابر این، شعر حافظ دائما با متفاوت شدن مصداق های خودش نو می شود و این نو شدن تکرار می شود و این یادگاری است که در گنبد دوار می ماند.
امامی با اشاره به اینکه اساس شعر بسیاری از شاعران بر مبنای انسان است ولی انسان در این سروده ها حضوری خنثی، منفعل و غیر مستقل دارد، گفت: به این دلیل بسیار نادر است که انسان جزیی از یک مجموعه و درون یک مجموعه در نظر گرفته شود البته این موضوع شامل شاهنامه فردوسی و اشعار حافظ نمی شود؛ در میان سروده های دیگر شاعران پارسی زبان، در دوره گسترده ای حضور انسان ناپیداست.
وی در ادامه گفت: بعد از چند قرن در آشفته ترین دوره تاریخ ایران در عصر وارثان مغول که فساد در تمام لایحه های اجتماعی نفوذ کرده است، حافظ با چشمی باز به انسان نظر می کند و از ارزش های جامعه دفاع می کند و از هویت های مخدوش و رنگ باخته به چالش می کشد و در چنین چالشی محور جهان بینی و نگرش این شاعر گرانقدر وجود انسان و حیات دنیایی انسانی تشکیل می دهد.
این ادیب سخنور با اشاره به اینکه انسان با ارزش و منش انسانی خود در تقابل با انسان های دیگر ظاهر می شود، افزود: آنچه که حافظ نمایش می دهد، اصلاح بدپنداری هایی است که در روزگار وی وجود داشت که به دوره های بعد از آن هم تسری پیدا کرد.
استاد دانشگاه اهواز با تاکید بر اینکه برخی متاسفانه شعر حافظ را به عنوان کالای مصرفی دیدند و گروهی شعر را مصرف کردند، تاکید کرد: آنچه که می تواند بهره حقیقی شعر حافظ باشد، بهره اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی است و بهره هایی که می تواند ما را در مسیر انسان سازی قرار دهد.
انسان خنثی در منظومه فکری حافظ جایی ندارد
امامی ادامه داد: آنچه سبب می شود که این بهره ها را دریافت کنیم، درک چالش گری های موجود در شعر حافظ است و این سبب شده است که انسان به این شکل کنش گر خودش را نشان دهد؛ انسان خنثی در منظومه فکری حافظ جایی ندارد، این به معنای دیگر ستیزی حافظ نیست، حافظ با فرد یا افراد انسانی کاری ندارد و اگر حافظ از صوفی ریاکار و یا زاهد بی عمل انتقاد می کند با افراد در تقابل نیست با جریان هایی که این افراد نماینده آنها هستند کار دارد، بر این اساس نگاه حافظ تاریخی نیست چرا که نگاه تاریخی زمان گرا و نگاه حافط فلسفی و کلان نگر است.
وی با اشاره به اینکه جریان های فکری موضوع چالش، حافظ هستند و به همین دلیل شعر حافظ کهنگی پیدا نمی کند و دستخوش تکرار نمی شود و پیامش برای همه انسان ها در هر نسلی است، گفت: شعر حافظ دائما با متفاوت شدن مصداق های خودش نو می شود و این نو شدن تکرار می شود و این یادگاری است که در گنبد دوار می ماند.
به گزارش خبرنگار مهر، در ادامه سخنرانی های بخش دوم نشست علمی یادروز حافظ که به علیرضا نیکویی استاد دانشگاه گیلان و کاوه بهبهانی، پژوهشگر اختصاص داشت، این محققان نقد ره یافت فلسفی به شعر حافظ معطوف به پرسش های انسان و دیگری و دگرپذیری را مورد اشاره قرار دادند.
نظر شما