ما در جهان مدرن با قتل عقل مواجه هستیم

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم افتتاحیه «پنجمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی» صبح امروز در سالن همایش های صدا و سیما برگزار شد.

حجت الاسلام پارسانیا، استاد حوزه و دانشگاه و برگزیده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی در افتتاحیه این همایش گفت: چیستی علوم انسانی و هویت علوم انسانی پیوسته به امور متعدد و متکثری است. بنیادهای معرفتی و نحوه سلوک و زیست محیطی که در آن علوم شکل می گیرند همه به این موضوع مرتبط هستند.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: ما در جهان امروز با صورت خاصی از علوم انسانی مواجه هستیم. جامعه ما و محیط آکادمیک نظیر دیگر جوامع متأثر از معنا هستند. نسبتی بین علوم انسانی و علوم اجتماعی و علوم طبیعی دیده می شود. نسبتی بین علوم انسانی و انسانیات هم وجود دارد.

وی افزود: حوزه انسانیات بخشی از دانشگاه ها هستند ولی علم نیست. در تعریف مورد توجه و معقول یونسکو، امروز ما با معنایی از علوم انسانی مواجهیم که به صورت غیررسمی گرفتار تزلزل است. امروز انسانیات بر علوم اجتماعی و  علم غلبه پیدا کرده و رویکردهایی در گفتگوهای علمی جریان دارد و پیامدهای خودش را هنوز نشان نداده است.

پارسانیا با بیان اینکه تحولات سریعی در حال رخ دادن است که پیش از همه ریشه در تحولات و معنای عقل دارد، گفت: تحولات علم و انسانیات و علوم انسانی متأثر از تحولاتی است که معنای عقل دارد. عقل در غرب و مسیحیت مسیری را پیموده که با مسیر اسلام متفاوت است.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: اولین حادثه در جهان غرب این بود که عقل، روح القدس شد و جنبه تنزیهی خدا مغفول و عقل خود، هستی مقدس شد. در مراحل بعدی ما با تنزلات عقل مواجهیم به طوری که با غلبه حس گرایی، عقل تجربی و ابزاری غالب می شود و جنبه شهودی و متعالی خودش را از دست می دهد و یک پدیده  انسانی می شود و هویت فرهنگی پیدا می کند. پس از آن هم یک امر برساخته انسانی می شود، اما سرنوشت عقل در جهان اسلام مسیر دیگری را پیمود.

وی در پایان سخنان خود گفت: عقل در جهان اسلام دائماً در حال کاوش قرار می گیرد. عقل در جهان اسلام تا مدتی برای حفظ تجرد و تعالی عقل و هدایتگرانه صورت گرفته است. نبی، عقل سخنگو و عقل ناطق است. نبی، شهود معقول است و قتل عقل قتل انبیا است. ما در جهان مدرن با قتل عقل مواجه هستیم. مسأله باور و اعتقاد به عقل در فرهنگ اسلامی به برکت قرآن هنوز حضور دارد و این همان نوری است که می تواند ما را به فراسوی مرزها هدایت کند.