معماری زیبا و مساحت ستونی که از اجاره غرفه کم شده است

به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاه کتاب در دو روز نخست خود شاهد حضور شخصیت های علمی ، فرهنگی و سیاسی خاصی نبود. در این شرایط علی اکبر اشعری - مشاور فرهنگی رئیس جمهور و رئیس کتابخانه ملی - با پیشنهاد برگزاری نمایشگاه دائمی کتاب به دیدار ناشران رفت.

تلاش برای تاسیس نمایشگاه دائمی کتاب تهران از مدتی پیش آغاز شده است و هم اکنون مکانی برای این منظور در جنب موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران و پژوهشگاه فرهنگ و هنر گیو در خیایان انقلاب تهران تاسیس شده و به زودی افتتاح خواهد شد .

ایستگاه شهید بهشتی، نمایشگاه کتاب

برای نخستین بار در روز 12 اردیبهشت 1386 وقتی مسافران راه آهن شهری تهران به ایستگاه خیابان شهید بهشتی نزدیک شدند، پیامی را از بلندگوهای مترو شنیدند که بی سابقه بود . " ایستگاه شهید بهشتی ، نمایشگاه بین المللی کتاب تهران" این پیام مسافرانی را که قصد رفتن به این نمایشگاه را دارند به آن سمت هدایت می کند . اگر کسی از این ایستگاه که در جنوب مصلی تهران واقع شده قصد بازدید از نمایشگاه کتاب را داشته باشد باید مسافتی را در حدود 500 متر به صورت پیاده طی کند تا به بخش داخلی نمایشگاه برسد .

درست مقابل ورودی مترو ایستگاه اطلاع رسانی قرار دارد که نقشه نمایشگاه و مصلی را میان بازدیدکنندگان توزیع می کند . از این قسمت رفتن به سمت بخش نمایشگاهی راحت تر است و هرچند هیچ تابلوی راهنمایی در طول مسیر قرار داده نشده است ولی چون هیچ ساختمان و درختی در مسیر وجود ندارد و تنها شبستان مصلی از دور دیده می شود، لذا رسیدن به این بخش چندان دشوار نیست . یکی از موضوعات که برخی بازدیدکنندگان را دچار سرگردانی می کند همین نبود تابلوهای راهنما است تا بازدیدکنندگان را به سمت محل مورد علاقه آنها هدایت کند. شاید در روزهای بعد این مشکل با نصب چنبن تابلوهایی برطرف شود .

اعتراض به قرارگیری در جای پرت

اولین چیزی که توجه را به خود جلب می کند دو جوان اهل کرمانشاه به اسم های محمد و هاتف است که با لباس های محلی خودشان و خیلی آراسته به نمایشگاه آمده اند. از محمد که بزرگتر است و به نظر می رسد بیست و دو، سه ساله باشد می پرسم " کتاب هایی که خواستی پیدا کردی؟ "، می گوید : " بخش ناشران که عربی هنوز باز نشده بود. برای خرید کتاب های چند ناشر آمده بودیم که نتوانستیم پیدا کنیم و متاسفانه فردا هم از تهران می رویم. " محمد و هاتف در حدود 40 جلد کتاب خریده اند و چون بارشان سنگین است هر از چندی توقف می کنند. از آنها جدا می شوم و به سمت شبستان می روم؛ جایی که بخش ناشران داخلی در آنجا مستقر شده اند. از سمت جنوب تنها یک ورودی در این بخش باز است و بنا به دلایلی ورودی دوم را بسته اند.

در این بخش ناشرانی که نام شان با حرف " ن " و آخرین حروف الفبا آغاز می شود مستقر شده اند؛ گویی که بازدیدم را از بخش پایانی شروع کرده ام ! بخشی از ناشرانی که پیش از این اعلام کرده بودند در نمایشگاه ثبت نام نمی کنند در این بخش مستقر شده اند و مکان های خوبی را هم در اختیار آنها قرار داده اند و بعد از گفتگو با چند تن از آنها، برخی ها هم از نحوه جانمایی ابزار نارضایتی می کنند . به عنوان مثال مدیر نشر قطره از اینکه در جای پرتی به او غرفه داده اند گلایه داشت هر چند از جمله معترضان بود و حالا به قول دست اندرکاران لابد همین هم از سرشان ... بگذریم .

یکی از نکات جالب در این بخش جانمایی غرفه نسل نو اندیش است که از طریق یک راه باریک به مکانی پشت غرفه نشر انتشارات آریان پور و جایی که سه طرفش را دیوار احاطه کرده هدایت می شود . جایی پرت که تنها با هدایت چند بنر بزرگ می توان پیدایش کرد و به نسبت سالهای قبل استقبال مردم از این غرفه به دلیل پرت بودن مکان آن کاهش یافته است.

زیبایی و نورانیت مصلی دیدنی است

در همین بازدید یکی از ناشران را می بینم که مسئولین از وی خواسته اند تعهد بدهد که پوستر نویسندگان را به دیوار غرفه نمی چسباند و این مساله را به عنوان شرط تحویل غرفه به او عنوان کرده اند.

یکی از موضوعاتی که مورد توجه ناشران معترض سابق - به برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلی تهران - بود، مکان زیبا و مناسب مصلی تهران است که برای بسیاری تازگی دارد . یکی از آنها می گفت : یکی از حسن های مهم این مکان نور آن است . درحالی که سال های قبل اگر برق می رفت کار ما به دلیل تاریکی نمایشگاه بین المللی دچار مشکل می شد اما در مصلی به دلیل استقاده از نور طبیعی در صورت نبود برق در روز هیچ مشکلی نداریم .

چیدمان غرفه ها هم در شبستان مصلی تهران حکایتی است دیدنی و شنیدنی . با توجه به اینکه فضای مصلی دیگر مانند محل نمایشگاه سابق پیچ و خمی ندارد غرفه بندی در آن دشواری چندانی نداشته است اما یکی از نکات جالب آن غرفه ای ده متری است که یک ستون شش متری در میان آن قرار دارد! در این غرفه تنها جا برای ایستادن یک نفر وجود داشت و این بنده خدا هم برخی از کتابها را روی لبه بیرونی ستون چیده بود و البته از این مکان هم راضی بود و می گفت مسئولین مساحت ستون را از اجاره غرفه کم کرده اند .

در مجموع در روز اول نمایشگاه، ناشران چندان از فروش شان راضی نبودند و این البته امری نسبی است. برخی دیگر هم مانند گام نو کاملا از فروش خود راضی بودند . خالقی مسئول این غرفه این موسسه اعتقاد داشت چون مخاطب کتاب هایشان خاص است و هرکجا که باشند پیدایشان می کنند و وضعیت فروش امسال به نسبت سال قبل تفاوت چندانی ندارد. برخی دیگر هم که به اصطلاح خودشان مگس می پرانند امیدوارند به خصوص در روز جمعه این رکود جبران شود و مردم از نمایشگاه بیشتر استقبال کنند.

بن کتاب کجا می دهند؟

اما سوال رایجی که اغلب مردم از ناشران و غرفه داران می پرسند این است که بن کتاب را از کجا می توان دریافت کرد . برخی بانک رفاه مستقر در نمایشگاه را نشان می دهند اما آنها که متقاضی دریافت بن کتاب هستند می گویند کارت خرید کتاب خارجی با بن کتاب فرق دارد . هیچ کس اما نمی داند بن کتاب را از کجا می توان تهیه کرد .

در همین موقع چند خانم دیگر هم که گوش شان از شنیدن کلمه " بن کتاب " تیز شده است همین سوال را مطرح می کنند " آقا بن کتاب از کجا باید تهیه کنیم ؟ " ، " خانم به خدا نمی دانم لابد از مدرسه یا دانشگاه در همچین جاهایی باید بن کتاب توزیع کنند " . بحث شیرین بن کتاب ادامه دارد و گلایه و شکایت ها و من آنها را با دلمشغولی هایشان تنها می گذارم .

در بخشی از در جنوبی موکتی پهن شده که مردم می توانند روی آن به صورت نشسته یا اگر مایل باشند خوابیده، استراحت کنند اما برخی هم این مکان را مناسب قرار دادن کتابهایشان می دانند . برخی نماز می خوانند و برخی هم مشغول غذا خوردن هستند . یکی از نکاتی که باید به آن توجه شود گذاشتن صندلی برای نشستن و استراحت کردن در طول مسیر بازدید از غرفه ها است و چون مسافتی که باید طی شود بسیار طولانی است باید تدبیری برای این مساله اندیشیده شود . یکی از ناشران شهرستانی می گوید : هیچ جای نگرانی نیست همه این مشکلات در سال بعد رفع خواهد شد .  

مرد میانسالی که با لباس بلوچ ها از بخش ناشران داخلی بازدید می کند به اشتباه قصد بازدید از بخش ناشران عرب را داشته که از اینجا سر در آورده و تلاش می کند کارت خرید خود را به یکی از ناشران کتابهای اهل سنت واگذار کند .

در روز نخست تاریخ بازگشایی و تعطیل نمایشگاه به طور دقیق مشخص نیست و برخی از ناشران با مسئولین سالن وارد جر و بحث می شوند . نیروهای انتظامی و پلیس از ساعت هشت و نیم عصر مردم را به سمت خارج هدایت می کند . تردد مردم از سمت شمالی شبستان به دلیل وجود پله های فراوان برای رسیدن به مترو به دشواری صورت می گیرد و کسانی که بسته های کتاب را به همراه دارند به سختی بالا می روند در اینجا اگر وسایلی برای تردد مردم به سمت ایستگاه مترو وجود داشت رفت و آمد مردم را سهل تر می کرد .

راهنمای ایستگاه مترو مصلی اگرچه نمایشگاه کتاب تعطیل شده اما همچنان از بلندگو اعلام می کند که برای رفتن به نمایشگاه کتاب باید از این ایستگاه استفاده کرد . مترو مثل همیشه شلوغ است مردی که روبروی من ایستاده انبوهی از بن کتاب را در جیب دارد. از او می پرسم که ناشر است می گوید کارمند اداره کل ارشاد اسلامی ورامین است و برای نمایشگاه کتاب 10 هزار تومان بن کتاب از وزیر و 20 هزار تومان دیگر از معاون وزیر به همه کارمندان ارشاد تعلق گرفته است اما خیلی بیش از اینها بن در اختیار او است؛ بن هایی که در نمایشگاه کتاب خرج نشده است .