به گزارش خبرنگار مهر، برای بحث و بررسی درباره موقعیت معنویت در جهان، ابتدا باید دنیای غرب را مورد نگرشی خاص قرار داد چرا که ساختارهای سنتی در آنجا دچار تحول و در برخی موارد کاملا دگرگون شده و نتیجه این دگرگونی پیشرفت و رشد مدرنیسم در آنجا بوده است. پس از این بخشهای غیر غربی جهان - به غیر از جهان اسلام - را بررسی می کنیم و پس از آن به جهان اسلام می پردازیم.
شرایط انسانی دارای شاخصه های ویژه و جهانی است اما تفاوتهایی نیز در جوامعی که هنوز سنتی اند و جوامعی که کم و بیش دین در آنها به حاشیه رانده نشده وجود دارند.
جستجوی معنویت در اغلب موارد در یک فضای مذهبی که در آن ابعاد معنویت سنتی تغییر شکل یافته و در فرهنگ متجلی شده و یا کاملا در آن فرهنگ رنگ باخته قابل جستجو است. تا جایی که به موقعیت معنویت در غرب مربوط می شود باید گفت که از نگاه بیرونی و از منظر دیدگاه معاصر، برخی شاهدان این شکافهای متفاوت اخیر کاملا مخالف دیگر گروهها هستند.
در طول دهه های اخیر اندیشمندان مسیحی به طور کلی کم شده اند و اعمال و رفتار مسیحی مستقیما به زندگی نمازگزاران و معنویون - حداقل در ظاهر- پیوند خورده است.
اگر چه تلاشهای بسیاری توسط گروههای متعصب از جانب کلیسای کاتولیک در اغلب مناطق بر ضد ساختار سنتی معنویت انجام شده اما همچنان برداشتهای معنوی در اینجا و آنجا باقی مانده است. حتی حضور در کلیسا به صورت سنتی، هم از سوی کاتولیکها و هم از سوی پروتستانها کاهش یافته است. در حالی که در جنبشهای مذهبی جدید که اغلب آنها بیشتر فعالگرا و اجتماعی و کمتر اندیشمند و عارف مسیحی هستند نوعی از معنویت کاذب دیده می شود.
به هر حال مهم نیست که افراد از معنویت چه تعبیری داشتند، چرا که یکی از جهتهای برجسته معاصر در غرب تضعیف شکلهای سنتی معنویت دربرابر تفکرگرایی، تمرینهای درونی معنوی در زندگی یک نمازگزار مومن و صوفی در شکل سنتی در مسیحیت غرب است.
تاثیر کاتولیزم سنتی که تا واتیکان دوم نیز ادامه داشت شاهد انقراض یا تقریبا نابودی جهان معنویت که توسط اسقفهای بزرگ و متصوفین زیادی در طول سالیان متمادی به وجود آمد، بوده است. صرف نظر از هرچه که جای این معنویت را بگیرد، تردید کمی وجود دارد که بتوان شاهد نابودی سریع این معنویت سنتی در عالم طی چند دهه گذشته بود.
این حقیقت است که آن عالم، ادامه اصلی معنویت سنتی مسیحیت غرب بدون انکار نشانه های معنوی لوترانیزم و سایر شکلهای اصلی پروتستانیزم بوده است. تاثیر شکلهای سنتی معنویت در دنیای غرب با به حاشیه رانده شدن مذهب و حتی طرد تقدس از زندگی افراد ادامه پیدا کرده است.
این روند را تنها به صورت تاثیر مقدسات در زندگی افراد نباید مشاهده کرد بلکه با تضعیف ریشه های پرهیزگاری و ایمان مسیحی و جایگزینی آن با اخلاق سکولاریسم برای افرادی که تا پیش از آن تحت تاثیر آموزه های مسیحیت و یا یهودیت بود نیز می توان ملاحظه کرد. لذا آشکارگی معنویت در این انتقال و تبدیل، امروزه واضحتر و بیشتر شده و با یک چالش و معضل بزرگتر که بسختی می توان از آن چشم پوشید مواجه شده است.
نظر شما