شهادت سردار سلیمانی پیشرفت مقاومت را مخدوش نمی‌کند

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین حبیب الله بابایی، مدیرگروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در یادداشتی با عنوان جهان مقاومت و مسئلۀ «استخفاف» و «استضعاف» (در شهادت سردار سلیمانی) به بررسی اثرات شهادت سردار سلیمانی پرداخته است.

ریشه‌های استضعاف را در دو نقطه از قرآن می‌توان جستجو کرد: استضعافی که ریشه در خود فرد مستضعف و کاستی و کاهلی او دارد و آیات قرآنی نیز چنین استضعافی و چنین مستضعفانی را مذمت کرده است (قالوا کنا مستضعفین فی الارض). این نوع از استضعاف حاصل تمکین در برابر ضعف و حقارت القا شده از سوی دیگران و گاه لذت‌بردن از این خوارشمردگی و تن‌دادگی است که هرگز نمی‌تواند راهی را به سمت آینده بازگشاید. اما نوع دیگری از استضعاف درقرآن نه برخاسته از ضعف و سستی مستضعفان، بلکه برآمده از ظلم و جفای مستکبران از یک سو، و البته قوت و حرکت از سوی مستضعفان است (للفقرا الذین احصروا فی سبیل الله).

در این نوع از استضعاف، اگر مستضعفان استعدادی و تمکّنی نداشته باشند و یا اگر به لحاظ خصایص اجتماعی و انسانی برخوردار از امتیازاتی نباشند، هرگز مورد طمع مستکبران و استضعاف آنها قرار نمی‌گیرند. بدین‌سان می‌توان تفکیک کرد بین «استضعاف در وضعیت ذلت» و «استضعاف در وضعیت عزت»، که یکی راه را به سمت تمدن اسلامی می‌بندد و دیگری راه‌های تمدن‌شدن را می‌گشاید.

استضعاف از منظر قرآن به شیوه‌های مختلفی رخ می‌دهد که یکی از آنها، «استخفاف» است. واژۀ استخفاف در سه موضع از قرآن آمده است که دو موضع آن مهم است: آیۀ ۶۰ از سورۀ روم (فاصبر ان وعدالله حق و لا یستخفنک الذین لا یوقنون)، آیه ۵۴ از سوره زخرف (فاستخف قومه فاطاعوه). استخفاف ذکر شده در این دو آیۀ مربوط به فرعون و قوم ایشان و همین‌طور استخفاف در آیۀ مربوط به پیامبر اکرم ص طریقی برای استضعاف است که فرعون در برابر قوم خود، و کفار در برابر پیامبر از آن استفاده می‌کرده‌اند. استخفاف در آیۀ «و لا یستخفنک الذین لا یوقنون» به معنای سست نمودن و سبک شمردنی که منجر به سلطه و سیطرۀ دیگری شود، به کار رفته است.

برخی از مفسرین در معنای «لایستخفنک» گفته‌اند «ای لا یحملنک علی الخفه و القلق»، یعنی مراقبت کن کسانی که ایمان ندارند با تکذیب و اذیت و آزار، شما را سبک نشمارند و موجب سستی و بی‌ثباتی شما نشوند. برخی نیز غایت استخفاف در آیۀ مزبور را چنین بیان کرده‌اند: «لایستخفنک الذین لا یوقنون، لیهزوا موقفک و لیثیروا القلق فی مشاعرک، و لیجعلوا موقعک من الموقف الحق موقفا خفیفا مهتزا غیر ثابت». "لا یستخفنک" از مادۀ "خفت" به معنی سبکی است، یعنی آنچنان سنگین و پابرجا باش که این افراد نتوانند تو را سبک بشمرند و از جا تکان دهند، در مسیرت استوار و محکم بایست، چرا که آنها یقین ندارند و تو کانون یقین و ایمانی."

آنچه که در آیه بدان تأکید شده، «سبک شمردن» است که فرایندی متفاوت از «سست کردن» دارد. سبک شمردن مانند ضعیف شمردن در واقع نوعی عملیات روانی است که در فرایند آن، سستی و ضعف القا می‌شود، و کسی که می‌خواهد ضعیف و یا سست نشود، باید مراقبت کند دشمن بر روان او چیره نشود و عملیاتی روانی و تبلیغاتی دشمن او را ضعیف نگرداند و القای خفت از سوی خصم، منجر به قبول خفت و سستی و سبکی از ناحیۀ او نشود.

اکنون، آنچه در شهادت سردار سلیمانی رخ داد، استضعاف و استخفافی است که از طرف آمریکا نسبت به ایران و بلکه نسبت به مقاومت در جهان اسلام شروع شده که البته ضرورتاً نمی‌تواند فرایند عزت و پیشرفت مقاومت را مخدوش نماید. لیکن تن‌دادگی خودباختگان وطنی به این خفت و ضعف بسیار دهشت‌بار است و بی‌شک راه انقلاب را به انحراف می‌برد و منطق مقاومت در جهان اسلام را تضعیف خواهد ساخت.