به گزارش خبرگزاری مهر، کرسی علمی ترویجی اثبات تشیع عقیدتی بعد از رحلت پیامبر (ص) یکشنبه ۱۵ دی ماه توسط گروه کلام پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با حضور اساتید و صاحبنظران این حوزه در قم برگزار شد.
حجت‌الاسلام محمدصفر جبرئیلی در ابتدای ارائه خود بیان کرد: شیعه در فرهنگ تشیع و در تفاهم و درک غیر شیعیان، در قرن‌های نخستین اسلام و در زمان ائمه علیهم‌السلام بر کسی اطلاق می‌شد که علاوه بر محبت قلبی به خاندان پیامبر و اعتقاد به حقانیت آنان و صدق دعوتشان یک شرط اساسی و حتمی دیگر داشت و آن «پیوستگی و ارتباط فکری و عملی» با امام بود، این پیوستگی که در فرهنگ شیعه «ولایت» نامیده می‌شود موجب می‌شود تا شیعیان در فعالیتی که به ابتکار و رهبری امام در جهت بازیافتن حق غصب شده و تشکیل نظام علوی و اسلامی در سطح مختلف فکری، سیاسی و احیاناً نظامی انجام می‌گرفت شرکت داشته باشند. شیعه کسی است که اسلام را از دریچه فکر امیرالمؤمنین می بیند و با طرفداری و هواخواهی از آن حضرت، او را در برخورداری از مقام امامت و خلافت بر دیگران شایسته‌تر دانسته و در مقام عمل هم او را مفترض الطاعه می‌داند.
وی در ادامه به تشریح سیر تطور شیعه پرداخت و گفت: همه دیدگاه‌های همسو بر ظهور تشیع در مدینه و در سقیفه اتفاق نظر دارند تشیع را ادامه اسلام و عربی المولد می‌دانند اختلاف در سیر تطور و به تعبیر دیگر گونه شناسی تشیع وشیعیان است آیا از همان ابتدا تشیع اعتقادی مطرح بوده است؟ آیا در همان روزهای آغازین ظهور، تشیع اعتقادی و سیاسی به صورت توأمان حضور داشته است؟ یا در مرحله اول گونه سیاسی سپس اجتماعی و در مراحل بعدی گونه اعتقادی آن به ظهور رسیده است.
الف: عبدالله الفیاض، تاریخ الامامیه واسلافهم من الشیعه، منشورات الاعلمی للمطبوعات ،۱۳۹۵ ق، الثانیه.
۱. تشیع روحی؛ بعداز رحلت پیامبراکرم «انه یقوم علی الاعتقاد بإمامه علی المفروضه من الله»
۲. تشیع سیاسی؛ بعداز خلافت امام درسال ۳۵ ق «النصره والاتباع لعلی دون الالتزام بالنص علی امامته الدینیه»
ب: سید حسین مدرسی طباطبایی؛ مکتب درفرایند تکامل
۱. سیاسی واجتماعی (ص ۲۹-۳۰)
۲. مذهبی وعلمی (ص ۳۷،۳۹، ۳۸)
۳. معنوی (ص ۴۰)
ج: عبدالمجید مبلغی، سیر تطور هویت یابی شیعیان تا پایان مکتب شیعی بغداد، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸٫
۱. شیعه سیاسی؛ از امام علی تا واقعه عاشورا
۲. شیعه اجتماعی؛ از کربلا تا کاظمین
۳. شیعه اعتقادی؛ از عهد صادقین تا آغاز غیبت صغری
۴. شیعه هویتی؛ آغاز غیبت صغری تا تأسیس حوزه نجف
د: دیدگاه شهید محمدباقر الصدر (نشأه التشیع والشیعه، ص و آیت الله سید علی خامنه ای (آثار مختلف ایشان ازجمله دو امام مجاهد، ص ۸۸) این دو معتقدند تشیع از همان آغاز عقیدتی و سیاسی بوده است.
عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه ملاک تشیع اعتقادی در نیمه اول قرن اول (۱۱-۴۰ ق) را اینگونه برشمرد: در زمان امام علی علیه‌السلام یعنی در فاصله بیست و پنج سال میان سقیفه و خلافت حضرت، صحابه خاص ایشان که معتقد بودند حکومت حق برترین و فداکارترین مسلمان یعنی علی بن ابی طالب است و تصریح پیامبر اکرم به جانشینی او را از یاد نبرده و در نخستین روزهای پس از سقیفه نیز با صراحت مخالفت خود را نسبت به برندگان خلافت و وفاداری خود را به امام اعلام کردند بعدها که مصلحت بزرگ و مهمی امام را وادار به سکوت و حتی همکاری با خلفای نخستین کرد، این افراد نیز در روند معمولی و عادی جامعه اسلامی قرار گرفتند؛ اما هیچ گاه رأی، نظر و تشخیص درست خود را از دست نداده و همواره پیرو آن حضرت باقی ماندند و به همین علت به حق نام «شیعه علی» را به خود گرفتند و بدان نام مشهور شدند. چهره‌های معروف و افتخارآمیزی همچون سلمان، ابوذر، عمار، مقداد، حذیفه و…. ِ که به تأیید شواهد و قرائن روایی و تاریخی، اندیشه شیعی یعنی اعتقاد به لزوم پیروی از امام به عنوان پیشوای فکری و نیز رهبر سیاسی که از طرف خدا تعیین و توسط پیامبر معرفی شده است را همواره به شیوه‌های مصلحت آمیز و حکمت آمیز، میان مردم اشاعه داده و تدریجاً بر جمع خود می‌افزودند البته طرح ویژگی‌های چون «عصمت» و «علم غیب» و «نص» بعدها در زمان صادقین علیهما السلام تبیین و تثبیت شد.
حجت الاسلام محمدصفر جبرئیلی قرائن اثباتی تشیع را در ۱۰ عنوان نام برد:
۱. شهادت و ایمان به اماره امیرالمومنین
۲.و صایت امیرالمومنین از پیامبر
۳. مفترض الطاعه بودن امام
۴. تقدیم امام بر دیگران (حق بودن امام برای امامت و خلافت نه احق بودن حضرت)
۵. اعتراف به فضائل انحصاری امام (اسبق اسلاما….)
۶. امام وارث علم الانبیاء
۷. تمسک به فقه اهل بیت
۸. روایات پیامبر اکرم و امام علی و ائمه علیهم السلام درباره اشخاص
· ارکان اربعه
· امرنی الله بحب اربعه
· استقرت الارص بسبع
· لو علم ابوذر مافی قلب سلمان لقتله
· من الذین لم یبدلوا ولم یغیروا
۹. کاربرد واژه‌های مخلط ومستقیم برای افراد
۱۰. دسته بندی اصحاب امام به پایداران و رجوع کنندگان
وی همچنین قرائن سلبی را نیز در ۴ عنوان بر شمرد:
۱. ناحق دانستن دیگران برای امامت وخلافت
۲. انکار خلافه ابی بکر (الذین انکروا خلافه ابی بکر)
۳. نقد صحابه (خلفا ومعاویه)
۴. لعن مخالفان امام
در ادامه این کرسی علمی نعمت‌الله صفری فروشانی و دکتر محمد جاودان به نقد مطالب ارائه‌شده پرداختند که گزارش آن به زودی منتشر خواهد شد.
نظر شما