به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «اسلام در زندگی اجتماعی – سیاسی قرقیزستان امروز» نوشته نذیره قربانوا در سال ۲۰۱۵ با شمارگان ۱۰۰ نسخه، ۲۱۷ صفحه به زبان روسی در دانشگاه دولتی آرابایف قرقیزستان چاپ و منتشر شده است که رایزنی فرهنگی ایران در قرقیزستان، در تازه‌ترین مطلب ارسالی خود برای مهر، به معرفی یک کتاب تحلیلی مهم از جامعه قرقیزستان پرداخته است.
نذیره قربانوا، نویسنده این کتاب مدرک دکترای تاریخ دارد و هم‌اکنون ریاست دانشکده تاریخ، حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه آرابایف قرقیزستان را بر عهده دارد. وی عضو شورای اجتماعی وابسته به ریاست جمهوری قرقیزستان است.
با توجه به شرایط فعلی کشور و ضرورت ارتباط هرچه بیشتر با کشورهای منطقه، لازم است که مترجمان ایرانی به برگردان و انتشار این کتاب اقدام کنند. شمارگان این کتاب از وضعیت حاکم بر بازار نشر قرقیزستان پیروی می‌کند. رایزنی فرهنگی ایران در این کشور پیشتر در گزارش مفصلی از صنعت نشر در قرقیزستان را برای مهر ارسال کرد. این گزارش را از اینجا بخوانید.
کشف دلایل احیای اسلام در قرقیزستان
نویسنده در کتاب «اسلام در زندگی اجتماعی – سیاسی قرقیزستان امروز» به بررسی تطبیقی رابطه بین دین و دولت در کشورهای مختلف جهان جهت کسب تجربه مثبت برای قرقیزستان پرداخته است. وی در باب این موضوع نوشته است: «روز به روز اسلام در بیشتر حوزه‌های اجتماعی و سیاسی مردم این کشور ریشه‌دار می‌شود. موضوع نقش اسلام در زندگی اجتماعی-سیاسی جامعه قرقیزی یکی از موضوعات مهم و مطرح نه‌تنها برای کشور قرقیزستان بلکه تمامی کشورهای شوروی سابق است که به‌طور متوسط ۸۰ درصد ساکنان این کشورها خود را مسلمان می‌دانند.»
نذیره قربانوا در این کتاب به دنبال کشف دلایل اصلی و عوامل داخلی و خارجی احیای اسلام در قرقیزستان، حضور سیاسی مسلمانان، مشکلات تعلیم و آموزش دینی، نقش اسلام در بهسازی معنوی و اخلاقی جامعه قرقیز، بررسی تطبیقی اسلام سیاسی در کشورهای آسیای مرکزی، عوامل گسترش افراط‌گرایی دینی، بررسی فعالیت حزب التحریر و تأثیر آن در حوزه اجتماعی و سیاسی قرقیزستان، اشاره به نکات ضعف و قوت فرآیند اسلام‌گرایی در کشور است.
فهرست مطالب کتاب
فصل ۱: مدل‌های خارجی رابطه دولت و اسلام: درس‌هایی برای قرقیزستان
۱-۱-مبانی نظری تعاملات دین و دولت
۱-۲- سابقه تعاملات دولت و اسلام در جمهوری‌های شوروی سابق
۱-۳- مدل‌های رابطه دولت و اسلام در آسیا
۱-۴- مدل‌های رابطه دولت و اسلام در اروپا
۱-۵- تجربیات بین‌المللی رابطه دولت و اسلام، درس‌هایی برای قرقیزستان
فصل ۲: احیای اسلام در قرقیزستان امروز
۲-۱- تاریخ اسلام‌گرایی مجدد در قرقیزستان پس از دوره شوروی
۱-۳- نهادینه‌سازی جامعه مسلمان
۲-۳- جریانات و جنبش‌های اسلامی غیر سنتی
۲-۴- شکل‌گیری نظام آموزش اسلامی در قرقیزستان
۲-۵- نقش اسلام در بهسازی معنوی و اخلاقی جامعه
۲-۶- رویکرد جامعه مسلمان نسبت به مسئله تبلیغ دینی
۳- فصل ۳: اسلام سیاسی و تهدیدهای افراط‌گرایی
۳-۱- اسلام سیاسی در کشورهای آسیای مرکزی شوروی سابق
۳-۲- دلایل رادیکالیسم که منجر به بروز افراط‌گرایی می‌شوند
۳-۳- عوامل اصلی بروز افراط‌گرایی سیاسی در قرقیزستان
فصل ۴: اصلاح سیاست دولت در حوزه دینی
۴-۱- مرحله جدید در تعاملات دین و اسلام
۴-۲- مدرن سازی آموزش دینی در قرقیزستان
فصل ۵: جایگاه و نقش اسلام در روابط دولتی
۵-۱- روابط دولت و نهادهای اسلامی
۵-۲- حوزه حقوقی
۵-۳- حوزه سیاسی
۵-۳- حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی
۵-۵- فرهنگ و آموزش اسلامی
فصل ۶: چشم‌انداز گسترش اسلام در قرقیزستان
۶-۱- تأثیر عوامل داخلی و خارجی در آینده گسترش اسلام در قرقیزستان
۶-۲- سناریوهای احتمالی گسترش اسلام در قرقیزستان
نتایج نویسنده از تحلیل جامعه امروز قرقیزستان
نذیره قربان اوا مولف این کتاب پس از بررسی فرآیند احیای اسلام به نتایج ذیل رسیده است:
گسترش اسلام در قرقیزستان باوجود مقابله شدید هفتادساله دولت، انکار این دین در ایدئولوژی مارکسیستی، تشکیل نهادهای دموکراسی، لیبرال شدن اقتصاد و نیز افت شدید سطح زندگی بخش اصلی مردم این کشور صورت گرفته است.
امروزه جمهوری قرقیزستان ضمن اینکه خود را دولت سکولار می‌داند جایگاه منحصربفردی در جهان اسلام دارد. مردم این کشور از نظر طرز تفکر، جهان‌بینی، ذهنیت و فرهنگ به ارزش‌های اروپاییان گرایش دارند درحالی‌که ۸۰ درصد جمعیت آن خود را مسلمان می‌دانند.
بخش اروپایی‌مآب نخبگان روشنفکر معتقدند که نقش اسلام باید در حوزه فرهنگی و معیشتی محدود شود. این در حالی است که بخش دیگری از مردم قرقیزستان اسلام‌گرایی مطلق را برای کشور خود ترجیح می‌دهند.
از ویژگی‌های اسلام امروزی در قرقیزستان تشدید مقابله سکولاریسم و اسلام در میان نسل جوان، فرقه‌گرایی جامعه مسلمان قرقیزستان، سیاسی سازی اسلام، رعایت سطحی اسلام و ... است.
نظر شما